«عصر تعزیه»؛ دانشگاه استعدادپرور + فیلم

به گزارش ایکنا، سومین دوره مسابقات «عصر تعزیه» از 23 بهمن کار خود را در پردیس تئاتر تهران آغاز و 29 بهمن نیز طی مراسمی برگزیدگان این دوره معرفی می‌شوند. این مسابقات توانسته به رشد و اعتلای تعزیه کمک کند زیرا از سراسر کشور علاقه‌مندان به تعزیه در این مسابقات شرکت کرده و کار خود را در معرض داوری کارشناسان خبر تعزیه قرار می‌دهند. در این گزارش گفت‌و‌گویی با داوران این رویداد هنر – مذهبی انجام‌شده که با آن همراه می‌شویم.

امین اشرفی، مدیر خانه نمایش سازمان فرهنگی هنری شهرداری و رئیس پردیس  تئاتر تهران که به‌عنوان داور در مسابقه «عصر تعزیه» حضور دارد پیرامون این رویداد گفت: اگر مدیریت فرهنگی و مسئولان فرهنگی هنری یک مأموریت اصلی داشته باشند آن‌ هم حمایت از هنر اصیل تعزیه است. این حمایت در دوره‌های قبل از تعزیه انجام‌شده و در زمان حال نیز ما ادامه‌دهنده آن هستیم. برای همین پردیس تئاتر تهران هرساله میزبان تعزیه‌خوان‌ها از سراسر ایران است تا با برگزاری مسابقات به رشد و اعتلای هنر تعزیه کمک شود.

وی ادامه داد: حمایت از تعزیه تنها به این هنر ختم نمی‌شود بلکه معتقدم این امر رشد و اعتلای تئاتر را هم در بر خواهد داشت. تعزیه را باید ستون تئاتر کشور توصیف کرد. پس بر خود واجب دانستیم با همکاری مجمع تعزیه «آل طاها» در این مسابقه حضور داشته باشیم. درباره کیفیت آثار هم باید صادقانه بگویم به‌شخصه توقع این میزان از کیفیت را در آثار تعزیه نداشتم به‌ویژه در میان تعزیه‌خوان‌های کودک و نوجوان پیشرفت چشمگیری را شاهد بودیم.

اشرفی بابیان اینکه تعزیه را باید از مهجوریت خارج کنیم، تصریح کرد: متأسفانه تعزیه به یک هنر مهجور تبدیل‌شده و امکان پیشرفت دانشگاهی تعزیه در کشورمان هم کم‌رنگ شده است. گواه این ادعا کتاب‌های محدودی است که در این رابطه وجود دارد و تعدادشان به 10 کتاب نیز نمی‌رسد! در چنین شرایطی وقتی استعداد ناب را در این مسابقه مشاهده می‌کنیم متوجه می‌شویم این هنر تا چه حد در بین هنرمندان ریشه دارد. با این توضیح این مسابقه کمکی است برای اینکه تعزیه در جامعه جایگاه شایسته خود را به دست آورد.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا درآمدزایی از تعزیه با ذات این هنر منافات دارد؟ چنین توضیح داد: شاید درآمدزایی با ذات این هنر مغایرتی نداشته باشد ولی معتقدم این اتفاق باید به شکل متفاوتی رخ دهد زیرا نمی‌شود برای تعزیه بلیط فروشی در نظر گرفت. یکی از راهکارهای پیشنهادی این است که از اصول تعزیه در تئاتر حرفه‌ای استفاده شود.

استاد محمد رضایی، پیشکسوت تعزیه و یکی دیگر از داوران «عصر تعزیه» بابیان اینکه 67 سال است تعزیه کار می‌کند، اظهار کرد: مجمع تعزیه «آل طاها» از هنگامی‌که کار خود را آغاز کرد تصمیم داشت روی تصحیح نسخ و کارهای تعزیه فعالیت‌های خود را متمرکز کند. در ادامه تصمیم گرفت با برگزاری برنامه‌ها و سوگواره‌ها قدم‌های بیشتری در این رابطه بردارد. مسابقه «عصر  تعزیه ازجمله این اقدامات است که امسال سومین دوره آن برگزار می‌شود. این مسابقه تصمیم داشت با شناسایی استعداد و همچنین آسیب‌شناسی کارها به رشد تعزیه کمک لازم را دهد.

وی اضافه کرد: در دوره اول به دلیل ناآشنایی که وجود داشت شاید آن‌گونه که باید کار با استقبال مواجه نشد اما امسال که سومین دوره «عصر تعزیه» را برگزار می‌کنیم به‌اندازه‌ای استقبال خوب بود که هیئت‌داوران برای بازبینی آثار به مشکل برخوردند. در همین راستا از میان تعداد بسیار علاقه‌مندان توانستیم 121 تعزیه‌خوان را انتخاب کرده و کارهای آنها را در معرض داوری قرار دهیم.

رضایی با اشاره به این‌که داوری‌ها در 14 رشته (بچه خوانی، اشقیا خوانی، امام‌خوانی، جامه‌داری، طفل خوانی، تخت خوانی، موسیقی و…) انجام می‌شود، تأکید کرد: امسال با پدیده‌های رو‌به‌رو شدیم که کار را برای هیئت‌داوران مشکل کرد. برای  مثال دو بچه از اهواز در این مسابقه حضور دارند که کیفیت کارشان بسیار خوب است. این دو بچه تعزیه را از روی فیلم‌هایی که دیده بودند آموختنه‌اند بدون اینکه استادی داشته باشند! این امر نشان می‌دهد در تعزیه تا چه حد استعدادهای ناب وجود دارد.

وی اعلام کرد: مجمع تعزیه «آل طاها» در ادامه اقدامات حمایتی خود تصمیم دارد از گروه‌های برگزیده استفاده بیشتری کند. یعنی آنها را به سراسر ایران بفرستد تا با برگزاری تعزیه این هنر را در معرض دید همه مردم این سرزمین قرار دهند. این اقدام یک امر ضروری است چون بزرگان تعزیه پیر شده‌اند و نیاز است جوان‌ترها شناسایی‌شده تا این هنر ریشه‌دار با اعتلای بیشتر به کار خود ادامه دهد.

داور «عصر تعزیه» گفت: همیشه به تعزیه‌خوان‌های جوان توصیه می‌کنم تعزیه را به‌عنوان حرفه انتخاب نکنند زیرا این عرصه با عشق است که رونق پیدا می‌کند البته نمی‌خواهم منکر مسائل مالی شوم اما در تعزیه فاکتور اصلی عشق به خاندان اهل‌بیت(ع) است که موجب رشد می‌شود.

عباس مرادی، دبیر سه دوره جشنواره نیز بابیان اینکه این رویداد به امر تحقیق و پژوهش در تعزیه کمک کرده، بیان کرد: این رویداد در سه دوره گذشته توانسته به رشد کیفی این رویداد هنری کمک شایان توجهی کند، زیرا وقتی ایرادهای تعزیه‌خوان‌ها توسط استاد خبره بیان می‌شود باعث خواهد شد آنها ضعف‌های مطرح‌شده را برطرف کنند. این موضوع را به‌وضوح در این سه دوره مشاهده کرده‌ام. در دوره اول تعزیه‌خوان‌هایی داشتیم که کارشان مورد ارزیابی قرار گرفت و ایرادشان هم بیان شد. همین افراد وقتی در دوره سوم شرکت کردند دیگر آن  ایرادات را نداشتند.

وی افزود:  تأثیر دیگر این مسابقه به تأثیراتی مربوط می‌شود که به لحاظ روحی روی تعزیه‌خوان‌های جوان «عصر تعزیه» می‌گذارد. وقتی هنرمندان این عرصه می‌فهمند دیده می‌شوند سعی می‌کنند کارشان را باکیفیت بالاتر انجام دهد. همین انگیزه‌بخشی قادر است در درازمدت رونق و اعتلای تعزیه را به همراه داشته باشد. ارتقای کیفی تعزیه  تنها به یک بخش از تعزیه خلاصه نمی‌شود. ما در 14 بخش کارها را داوری می‌کنیم. برای نمونه روی موسیقی و لباس‌های تعزیه هم داوری صورت گیرد. این امر باعث شده برخی تحریفاتی که در موسیقی یا رنگ لباس‌ها وجود دارد شناسایی‌شده و برطرف شود.

دبیر مسابقه تأکید کرد:  کار ما در «عصر تعزیه» در مراسم اختتامیه به پایان نمی‌رسد بلکه تازه آغاز کار دوره بعدی شروع می‌شود. ما نمی‌خواهیم صرف برگزارکننده یک مسابقه باشیم بلکه هدفمان تأثیرگذاری و جریان‌سازی است پس نیاز است تا با صرف زمان کافی اتفاقی خوب را رقم بزنیم. امیدوارم در این مسابقات توانسته باشیم به این خواسته برسیم.

وی در خاتمه سخنانش تأکید کرد: حسینیه خوانسار که هرساله در آن تعزیه‌های فاخری اجرا می‌شود برای اهالی تعزیه بسیار بااهمیت است. در همین راستا برخی از برگزیدگان مسابقه «عصر تعزیه» قادرند در سال بعد در این حسینیه برنامه اجرا کنند. این اقدام نشان می‌دهد برگزیدگان را بعد از اختتامیه رها نکرده بلکه به آنها این موقعیت را می‌دهیم تا بتوانند سطحی کیفی کارشان را در مهم‌ترین مکان تعزیه به نمایش درآورند.

استاد مرتضی صفاریان سالهاست در تعزیه مشغول فعالیت است. وی سخن خود را چنین آغاز کرد: من از سال 1308 زمانی که شش سال بودم کارم را در تعزیه آغاز کردم. جالب است علاقه من در تعزیه از اشقیاخوانی به وجود آمد چون وقتی کودک بودم حرکات اشقیاخوان‌ها را در تعزیه می‌دیدم و از کارشان خوشم می‌آمد. برای همین در خانه سعی می‌کردم حرکات جنگی آنها را تقلید کنم. در کنار تعزیه‌خوانی به ترمپت هم علاقه پیدا کردم.

وی افزود: ترمپت را تنها با دیدن یاد گرفتم. وقتی ترمپت را یاد گرفتم به مدت 20 سال در شهر برقون در دهه محرم این ساز را می‌نواختم. در زمان کودکی من، تعزیه در تهران چندان باب نبود بلکه در شهرستان‌ها بیشتر شاهد برگزاری تعزیه بودیم. پس به شهرهای مختلف سفر می‌کردیم تا تعزیه برگزار کنیم. خوشبختانه به‌مرور زمان با آمدن تعزیه‌خوان‌ها بزرگ از شهرهای مختلف در تهران هم تعزیه رشد پیدا کرد تا امروز شاهد حضور جوانان علاقه‌مند در این مسابقه باشیم.

این تعزیه‌خوان‌ها در پاسخ به این سؤال که حمایت‌های دولتی از تعزیه چگونه است، بیان کرد: متأسفانه حمایت‌های لازم از طرف وزارت ارشاد پیرامون تعزیه رخ نمی‌دهد. در چنین شرایطی مجمع تعزیه «آل طاها» تصمیم گرفت با برگزاری این مسابقه قدمی در جهت رشد و حمایت از تعزیه بردارد. این مجمع فراخوان اعلام کرد تا از همه شهرهای ایران علاقه‌مندان برای حضور در این مسابقه اعلام آمادگی کنند. استقبال از  دعوت مجمع بسیار بالا بود برای همین هیئت انتخاب مجبور شد از میان تعداد بسیار زیاد آثار که به بیش از 1000 اثر می‌رسید تنها 121 تعزیه را برای حضور در این دوره انتخاب کند.

این پیشکسوت تعزیه بیان کرد: توقع ما از وزارت ارشاد این است که بودجه و محلی مشخص را برای تعزیه در نظر گیرد  تا جوانان بتواند استعدادهای خود را نشان دهند. درباره تأثیرات این مسابقه هم نکات مثبت بسیاری وجود دارد. ابتدا اینکه ایرادت کارها شناسایی‌شده و به جوانان معرفی می‌شود، همچنین استعدادهای شناسایی‌شده و از آنها حمایت صورت می‌گیرد. درضمن از برخی از آسیب‌ها و تحریفات جلوگیری به عمل می‌آید.

وی در انتها تأکید کرد: اساتید تعزیه با این مسابقه همکاری بسیاری خوبی دارند چون می‌دانند حمایت از این رویداد می‌تواند به اعتلای بیشتر تعزیه کمک کند البته در این مسیر مشکلاتی هم وجود دارد اما آدم‌هایی که به عشق ابا‌عبدالله(ع) پا در این مسیر گذاشته‌اند از این دشواری‌ها نترسیده و همچنان به کار خود ادامه خواهند داد.

لازم به ذکر است برگزیدگان سومین دوره مسابقه «عصر تعزیه» طی آیینی که 29 بهمن در پردیس تهران ساعت 18 برگزار می‌شود، معرفی خواهند شد.

انتهای پیام