عید نوروز از اعیاد ملی است که در منابع اسلامی نیز روایاتی درباره آن آمده است. در ادامه مرور گزیده ای از بیانات حضرت آیتالله خامنهای (مد ظله العالی) در تفسیر و شرح دعای تحویل سال، خواهیم پرداخت.
همت مسلمان دستیابی به بهترینها در همه عرصهها است
در این دعائی که در آغاز هر سال، در هنگام تحویل، همه میخوانیم، این فِقره جالب توجه است که میفرماید: «حوّل حالنا الی احسن الحال».(۱) نمیفرماید ما را به روز نیکی، حال نیکی برسان؛ به پروردگار عرض میکند ما را به بهترین حالها، به بهترین روزها، به بهترین وضعیتها برسان. همت والای انسان مسلمان همین است که در همهی عرصهها به بهترینها دست پیدا کند. ۱۳۸۹/۰۱/۰۱
شروع سال با دعا و یاد خداوند و زیارت ارزش دارد
نوروز برای ملت ما، امروز عبارت است از اوّلاً : توجّه مردم به خدا. اوّلِ تحویلِ سال که میشود، مردم دعا میخوانند، «یا محوّل الحول والاحوال» میگویند، آغاز سال را با یاد خدا شروع میکنند، توجّه خود را به خدا زیاد میکنند. این، ارزش است. ثانیاً نوروز را بهانهای برای دید و بازدید و رفع کدورتها و کینهها و محبّت به یکدیگر قرار میدهند. این همان برادری و عطوفت اسلامی و همان صلهی رحم اسلام است؛ بسیار خوب است. ضمناً نوروز را بهانهای برای زیارت اعتاب مقدّسه قرار میدهند؛ به مشهد مسافرت میکنند – که همیشه یکی از پرجمعیتترین اوقات سال در مشهد مقدّس، اوقات عید نوروز بوده است – این بسیار خوب است. ۱۳۷۷/۰۱/۰۱
درخواست بهترین حالات مخصوص حال شخصی نیست
در دعای پُرمغز [تحویل سال] از خدای متعال درخواست میکنیم که حال ما را به بهترین حالات برگرداند. هرجا که باشیم و هرچه نیکویی در حال ما باشد، نیکوتر از آن هم هست. ما از خداوند متعال در این دعا، درخواست میکنیم که حال ما را به بهترین حالات برساند. این درخواست، مخصوص حال شخصی نیست؛ بلکه دربارهی کسان خود، ملت خود و در یک دایرهی وسیعتر، دربارهی بشر و انسانیت است. ۱۳۷۷/۰۱/۰۱
آشتی با خدا و آشتی با مردم دو نشانه تحول حال انسان است
ما در دعای آغاز تحویل، از خدای متعال میخواهیم که حالمان را به بهترین حال برگرداند… اینجا سؤال پیش میآید که «نشانه و جهت این کامل شدن چیست و چگونه میشود که انسان حالش بهتر میگردد و به سمت کاملتر شدنْ پیش میرود؟» من، دو عنوان را به عنوان نشانه عرض میکنم.
این دو نشانه، عبارت است از سازش و آشتی با خدا و سازش و آشتی با مردم. ما، هر جا هستیم و هر کیفیّت حالی که داریم، باید به سمت اُنس و آشتی کردن با خدای متعال پیش برویم. یعنی گناهان را در رفتار خودمان جستجو کنیم و آنها را کنار بگذاریم…
سپس، آشتی با مردم، صفا با مردم، وفا با مردم، نیکرفتاری با مردم و نیکوکاری با مردم را سرلوحهی رفتار خود قرار دهیم. در برابر هر کس که قرار میگیریم، مخصوصاً اگر ضعیف باشد، به تصحیح رفتارمان با او بپردازیم و سعیمان این باشد که با مردمِ خوب و بندگان خدا، حالت آشتی پیدا کنیم. اگر در این جهت پیش برویم و خودمان را لحظه به لحظه پیراستهتر کنیم، آن وقت، تحویل «حال» به «احسن حال» انجام گرفته است. نمیگویم که «بهترین» خواهیم شد. اما انشاءاللَّه به سمت «بهترین» حرکت خواهیم کرد. ۱۳۷۳/۰۱/۰۱
عید نوروز فرصتی برای تحول درونی است
عید سعید نوروز و تحویل سال جدید هجری شمسی و نزدیک شدن به ایام و لیالی مبارکهی ماه رمضان را، به همهی شما برادران و خواهران و آحاد ملت ایران و ایرانیانی که در نقاط دیگر زندگی میکنند و همچنین به همهی مسلمین عالم، تبریک عرض میکنم.
تحویل هر سال جدید شمسی – که با نوعی تحول در عالم طبیعت مصادف میباشد – فرصتی است تا انسان به تحول درونی و اصلاح امور روحی و معنوی و فکری و مادّی خود بپردازد. این دعای شریفی که به ما تعلیم دادهاند، تا در آغاز سال بخوانیم، درس همین تحول است. در این دعا، از خدای متعال درخواست میکنیم که در حال و وضعیت روحی و نفسانی ما، تحول و دگرگونی مبارکی را ایجاد کند. ایجاد تحول کار خداست؛ اما ما موظفیم که برای این تحول در درون و در زندگی خود و در جهان، اقدام و تلاش کنیم و همت بگماریم. ۱۳۶۹/۰۱/۰۱
منبع: بخش فقه و معارف پایگاه اطلاعرسانی KHAMENEI.IR
پانوشت:
۱) زاد المعاد – مفتاح الجنان، علامه مجلسی، ص ۳۲۸.