شهید رئیسی، دولت مردمی و میراثی به‌نام «عدالت فرهنگی»

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، اساس فرهنگ و هنر از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم دقیق‌تر بگوییم دولت مردمی، در همه بیش از ۱۰۰۰روزی که گذشت بر عدالت فرهنگی بنا شد، و برقراری و تحقق آن در کنار توسعه آموزش‌های رایگان، حمایت از تولیدات ارزشمند در تمامی بخش‌ها، توزیع میزبانی رویدادهای فرهنگی در استان‌ها و استفاده از ظرفیت‌های خاص مناطق، احیای نمایشگاه بزرگ رسانه و تحولی در عرصه جشنواره‌های فجر با تعریف رویدادی نو و ارتقای سینمای معنوی، از شهید رئیسی رئیس جمهوری صادق الوعد به جامعه فرهنگی ایران ارائه کرد و نامش را ماندگار ساخت.

سال‌ها بود که حوزه فرهنگ و هنر با وجود همه ظرفیت‌ها و استعدادهای نهان و پیدا در سراسر کشور از یک خلاء و فقدان سِتُرگ رنج می‌برد؛ از گوشه و کنار، بسیاری از هنرمندان اعم از نوجوانان و جوانان از عدم دسترسی به امکانات فرهنگی و هنری گلایه داشتند. آنچه در ادبیات مدیریتی حوزه فرهنگ و هنر می‌توانست رضایت‌مندی خانواده‌های ایرانی را از برخورداری این امکانات به دنبال داشته باشد، چیزی نیست جز عدالت فرهنگی؛ رویکرد و راهبرد اصولی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت شهید رئیسی برای رفع تبعیض و تسهیل دسترسی چنین امکاناتی را در راس اولویت‌های خود قرار داد. عدالت فرهنگی، واژه ناملموسی که شاید سال‌ها تنها به مثابه آرزویی برای اهالی فرهنگ و هنر بود و در سه سال گذشته عملی شده که می‌توان به مصداق‌های بارزی از آن اشاره کرد.

میراث دولت شهید رئیسی در حوزه فرهنگ و هنر

حمایت از تولیدات ارزشمند، به رسمیت شناختن فناوری‌های نوین و چابک کردن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، استفاده از ظرفیت‌ها و توانایی‌های خاص فرهنگی اقوام و مورد توجه قرار دادن آنها، تاکید بر حوزه محتوایی و نظارت، رشد در حوزه فرهنگ عمومی کشور، باز تعریف آرایش رسانه‌ای کشور و رسیدن از موضع پدافندی در مقابل رسانه‌های معاند به موضع آفندی و تصحیح هدفمندسازی یارانه‌ها در حوزه فرهنگ موارد مهمی است که از همان روزهای اول تشکیل دولت مردمی و معرفی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به مجلس، توسط شهید رئیسی تاکید و پیگیری می‌شد.

در میان تمامی اینها آنچه که اهمیت شایانی نسبت به دیگر برنامه‌ها و اولویت‌های حوزه فرهنگ و هنر در دولت مردمی داشت، برقراری عدالت فرهنگی و آموزش‌های رایگان در اقصی نقاط به ویژه مناطق دوردست، محروم و کم‌برخودار کشور است، همان چیزی که شهید رئیسی را نه فقط در حوزه معیشت و اقتصاد بلکه فرهنگ و هنر سید محرومان قرار داد

عدالت فرهنگی؛ کارنامه دولت مردمی

شاید به جرات بتوان گفت که مهمترین اتفاق در عرصه فرهنگ، هنر و رسانه برقراری عدالت فرهنگی و بردن آموزش‌های رایگان به مناطق محروم و ضعیف بود که نتایج موثر بسیاری به همراه داشت؛ طرحی که بهمن ۱۴۰۰ به منظور تحقق عدالت فرهنگی و ایجاد تسهیلات برای جامعه و دسترسی همگان به امکانات فرهنگی، در ۹ استان مرزی کشور رسما آغاز شد و و در سال ۱۴۰۱ به تمامی استان‌های کشور تسری یافت؛ این طرح به عنوان یکی از کلان‌برنامه‌های دولت مردمی برای تحقق عدالت فرهنگی در کشور محسوب می‌شود. تا آنجاکه بحث آموزش مناطق محروم به رویه‌ای جدی تبدیل شده و بیش از هزاران نفر آموزش دیده‌اند و صاحب موسسات فرهنگی چند منظوره و تک منظوره شده‌اند. آنها آموزشکده راه انداختند و نهضت بزرگی به راه افتاده است.

عدالت فرهنگی در دولت سیزدهم نه فقط یک شعار تزیینی که در تمام حوزه‌ها به گفتمانی تبدیل شده است که همانا از آن می‌توان به عنوان کارنامه فرهنگی هنری دولت مردمی یاد کرد و حالا با گذشت هزار و چند روز دقیق از زمانی که شهید آیت الله سید ابراهیم رئیسی دولت مردمی را پایه‌گذاری کرد، میراثی است که او از همان ابتدا وعده داد و برای همه دولت‌های پس از سیزدهم راهبرد حوزه فرهنگ و هنر و رسانه خواهد بود

یکی از مصادیق بارز عدالت فرهنگی، رویدادهای سینمایی است که با تمرکززدایی از پایتخت شاهد برگزاری آنها در استان‌ها و نقاط مختلف کشور هستیم. همزمان با پخش در پایتخت، در مناطق کم برخوردار از شمال تا جنوب و از غرب تا شرق کشور آثار سینمایی نیز همراه با دیگر رویدادهای مرتبط برای تماشای عمومی اکران و پخش می‌شود.

کنسرت‌ها؛ دیگر بخش مهم در حوزه فرهنگ و هنر کشور که که دولت شهید رئیسی تلاش کرد تا بر اساس توان اقتصادی مردم و بر اساس سطح طبقاتی آنها رویدادهای حوزه موسیقی را نیز به مناطق مختلف کشور ببرد. به گونه‌ای که در دو سال اخیر به ویژه سال گذشته شاهد رونق در این بخش بوده‌ایم.

آموزش رایگان به ۴۰ هزار هنرآموز

نگاه دولت مردمی، گسترش جدی فرهنگ و هنر در تمامی بخش‌هاست که در مسیر رسیدن به این هدف قرارگاه محرومیت زدایی در وزارت فرهنگ تشکیل شد. دولت انقلابی از همان ابتدا بنا داشت تا عدالت فرهنگی را به نحو کامل و جامع در سطح کشور پیاده کند که یکی از مصادیق آن آموزش ۴۰ هزار هنرآموز در ۷۲ شهرستان و در ۵۰ رشته مختلف به صورت رایگان است.

سال‌ها بود که با توجه به افزایش قیمت آموزش در بخش‌های هنری این شائبه ایجاد شد که بسیاری از استعدادهای جوان کشور از ورود به عرصه‌های هنری باز می‌مانند که دلیل آن شاید باز ماندن استان‌ها از هنر و مسائل اقتصادی به دلیل گرفتاری های اقتصادی بود که آرام آرام آموزش هنری را از سبد فرهنگی خانواده حذف کرد. به همین سبب، وزارت فرهنگ در دولت سیزدهم از ابتدای فعالیت تصمیم گرفت تا یارانه حمایتی داشته باشند که این یارانه‌ها در قالب آموزش رایگان قرار گرفت.

راه‌اندازی کتابخانه‌ها در مناطق کم‌برخوردار و محروم

عدالت فرهنگی همچنین از طریق افزایش تعداد کتابخانه‌های سیار پیش برده شد که تلاش می‌شود تا دو سال آینده ۵۰۰ کتابخانه سیار تجهیز و راه‌اندازی شود. دیدار با هنرمندان و اهالی فضل و فرهنگ هم یکی دیگر از عوامل تحقق عدالت فرهنگی به شمار می‌رود تا هنرمندانی که در حوزه فعالیت خود ممتاز هستند و تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند، دیده شوند. دیدارهای صمیمی رئیس جمهوری شهید با هنرمندان در سه سال گذشته باعث شد تا مسائل و مشکلات مختلفی همچون تقویت اقتصاد هنر، مشکل بیمه و اجاره خانه هنرمندان پیشکسوت، کم‌توجهی به هنرهای سنتی و موسیقی نواحی و سایر مسائل از این دست مورد بررسی قرار گیرد ولی آنچه حائز اهمیت است، تداوم این دیدارهاست.

تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام

تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام هم در کنار این موارد از اولویت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت سیزدهم و در چارچوب عدالت فرهنگی محسوب می‌شود. در آغاز به کار مدیریت حوزه فرهنگ و هنر در کشور بیش از ۵۰۰ طرح مهم فرهنگی و هنری نیمه تمام وجود داشت؛ طرح‌هایی که بیش از ۲ دهه از عمر آنها می‌گذشت که با همت دولت مردمی بخش مهمی از این پروژه‌ها امروز در چرخه کار قرار گرفته و فعال شده است.

در حوزه فرهنگ و هنر بخش مهمی از طرح‌های نیمه تمام به اتمام رسیده یا در حال تمام شدن است و در مدت دو سال اخیر مجموعه‌های فرهنگی و هنری بسیار خوبی در سطح کشور افتتاح شده و عزم دولت سیزدهم این بود که در ۲ سال آینده بقیه طرح‌های نیمه تمام حوزه فرهنگ و هنر که حداقل ۴۰ تا ۵۰ درصد پیشرفت داشتند، تکمیل و بهره‌برداری شوند.

مسکن هنرمندان(شهر هنر)

در این چارچوب، مسکن هنرمندان به عنوان یکی از اقدام‌های بارز دولت مردمی دنبال شد و چندی پیش شاهد شروع عملیات اجرایی ساخت این واحدها بودیم. صندوق اعتباری هنر امسال برای اولین مرحله برای مسکن اهالی هنر و رسانه تفاهم‌نامه ای را با وزارت راه منعقد کرد و به همه اعضا که شامل حدود ۱۲ هزار نفر هستند، اعلام کرد برای مسکن در سایت مربوطه ثبت نام کنند.

تقریبا بیش از پنج‌هزار نفر دارای شرایط در این طرح ثبت‌نام کردند، که یکهزار و ۷۰۰ نفر از آنها از تهران بودند، برای اهالی تهران قطعه زمینی در شهر ‍ پرند و برای هنرمندان و اهالی رسانه در سایر استان‌ها هم به همین صورت زمین در نظر گرفته شد.

قرار است مرحله دوم ثبت‌نام مسکن هنرمندان هم به زودی اعلام شود.

عضویت ۱۰۳ هزار نفری در صندوق اعتباری هنر

یکی دیگر از اتفاق‌های مهم در دولت مردمی، افزایش تعداد اعضای صندوق اعتباری هنر به ۱۰۳ هزار نفر است که در حال حاضر از تعداد کل اعضای صندوق ۱۱ هزار و ۷۹۵ نفر را هنرمندان سینمایی، ۱۹هزار و ۳۳۳ نفر فعالان حوزه موسیقی، ۱۶ هزار و ۷۲۶ نفر هنرمندان نمایشی، ۱۵ هزار و ۱۶۹ نفر از گروه نویسندگان، ۹ هزار و ۷۱۵ نفر فعالان حوزه قرآن و عترت، ۹ هزار و ۸۸۰ نفر روزنامه نگاران، ۲۰ هزار و ۴۳۵ نفر هنرمندان حوزه تجسمی و ۵۱۷ نفر را فعالان فرهنگی تشکیل می‌دهند که از این تعداد بیشترین فراوانی به ترتیب به رشته‌های تجسمی، موسیقی و نمایشی مربوط می‌شود.

بیمه اهالی فرهنگ، هنر و رسانه هم دیگر اقدام مهم در این بخش بود. ۶۱ هزار نفر از اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه به سازمان تأمین اجتماعی معرفی شدند که بناست همه هنرمندان فاقد بیمه بتوانند به سهولت از مزایای این بیمه بهره‌مند شوند.

دو جشنواره جدید دیگر در آستانه ظهور

امسال دو جشنواره جدید به تقویم رویدادهای فرهنگی و هنری کشور اضافه شد که یکی جشنواره بین‌المللی فیلم دینی رضوان و دیگری جشنواره هنر معماری فجر است که هر دو امسال به ترتیب در آبان و بهمن ماه نخستن دوره خود را تجربه خواهند کرد.

جشنواره بین‌المللی فیلم دینی رضوان که از دل جشنواره بین‌المللی فرهنگی- هنری امام رضا(ع)، متولد شده و برای نخستین بار آیین پایانی آن در آبان ۱۴۰۳ برگزار می‌شود.

جشنواره هنر معماری ایران هم به سبد جشنواره‌های فجر اضافه شده که قرار است دور نخست آن به صورت ملی برگزار شود تا با تجربه‌های حاصله از این دور، شاهد برگزاری بین‌المللی آن در سال‌ها و دوره‌های پیش رو باشیم.

ساخت تولیدات مشترک سینمایی

با توجه به فرهنگ و تاریخ مشترک میان ایران و کشورهای همسایه توسعه دیپلماسی فرهنگی با همسایگان و کشورهای واقع در قلمرو فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی دیگر از اولویت‌های حوزه فرهنگ و هنر در دولت سیزدهم دنبال شد، تا این قلمرو بزرگ خارج از جغریای سیاسی همچنان به دوام و بقای خود ادامه دهد.

ساخت تولیدات مشترک سینمایی یکی از وعده‌های مهم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود که ساخت فیلم سینمایی «اقبال لاهوری» با مشارکت ایران و پاکستان و فیلم سینمایی «حکیم نظامی» با همکاری ایران و جمهوری آذربایجان نمونه بارز تحقق این هدف است.

از این رو و ساخت دو اثر سینمایی بزرگ مشترک که در دو سفر اخیر وزیر فرهنگ به پاکستان و جمهوری اسلامی وعده آن داده شد، نشان از آن دارد که در مسیر تحقق تولیدات سینمایی مشترک قرار گرفته‌ایم و این روند همچنان ادامه دارد.

با رویکردی تعاملی، بنیاد سینمایی فارابی به عنوان موتور محرکه سینمای ایران در عرصه تولیدات مشترک پیشقدم شده تا در آینده‌ای نه چندان دور شاهد تولیدات مشترک بسیار دیگری میان ایران و کشورهای مختلف جهان باشیم.

احیای نمایشگاه رسانه‌های ایران پس از ۶ سال

اتفاق مهم دیگری که رقم خورد، احیای نمایشگاه رسانه‌های ایران آن هم پس از شش سال بود؛ رویدادی که با حضور حداکثری اهالی رسانه، برتری خبرگزاری جمهوری اسلامی را جشن گرفت.

نمایشگاه رسانه‌های ایران خاستگاهی است برای نشان دادن دستاوردها در عرصه مطبوعات و رسانه‌ که با همت دولت مردمی این نمایشگاه پس از شش سال دوباره احیا شد. رسانه در دولت سیزدهم از اهمیت بالایی برخوردار است که اقدام وزارت فرهنگ برای تغییر نام معاونت مطبوعاتی به معاونت امور رسانه و تبلیغات نیز حاکی از این امر است.

و اما نهضت پلاتوسازی

امسال نهضت پلاتوسازی در دستور کار قرار دارد تا در تمام شهرها و استان‌ها شاهد احیا و ایجاد پلاتوهای جدید باشیم، نهضتی که بی‌شک با تمرکززدایی از تهران و پایتخت و گسیل امکانات به مناطق و استان‌ها ثمرات قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت. ساخت سالن سینما، پلاتو تمرین تئاتر و کتابخانه سه درخواست اصلی مردم در بخش فرهنگی و هنری است؛ تصمیم دولت بر افزوده شدن ۲۰۰ پلاتو در دولت سیزدهم بوده که این گام هم‌راستا با تجهیز زیرساخت‌های سینما با سالن‌های اکران و زیرساخت‌های تئاتر در حال انجام است.

حمایت از تولیدات ارزشمند و فاخر/ استفاده از فناوری‌های نوین

در کنار همه وعده‌ها حمایت از تولیدات ارزشمند و فاخر جزو رویکردهای کلان دولت مردمی است که در ادبیات مدیریتی وزارت فرهنگ به صراحت دیده می‌شود. آثاری که در جشنواره فجر سه سال گذشته روی پرده‌های سینما، سالن‌های تئاتر و کنسرت‌های موسیقی دیده می‌شود و منجر به استقبال کمک نظیر مردم با وجود شرایط اقتصادی مسائل مربوط به کرونا شد، نشان از همین تغییر رویکرد دارد که نشان می‌دهد ریل‌گذاری درستی در این حوزه‌ نیز در این بخش برای عملی کردن وعده‌ها صورت گرفته است.

در این میان، همچنین استفاده از فناوری‌های نوین یکی از رویکردهای مهم دولت سیزدهم در عرصه‌های فرهنگ، هنر و رسانه در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده است زیرا دیگر استفاده از شیوه‌های سنتی ما را به اهداف متعالی که در این بخش‌ها در نظر گرفته شده یا نزدیک‌تر نمی‌کند و یا زمان زیادی برای این تحقق می‌طلبد، چراغی که می تواند روشنگر مسیر دولتهای آینده برای حفاظت از میراثی که شهید رئیسی باقی گذاشت، باشد.