نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیگروه جامعه ایرنا – بهار که می شود زمین جانی تازه می‌گیرد، گیاهان رشد می کنند، درختان شاخ و بال می گیرند، بوته ها به گُل می نشینند، حیوانات فرزندان خود را به دنیا می آورند، دنیا رنگ و بوی زندگی به خود می گیرد و همه چیز تازه می شود، این طراوات و شادابی بر زندگی انسان ها هم تاثیر می گذارد و جنب و جوش را بیشتر می کند، از جمله آنها عشایر هستند که با شروع بهار، کوچشان به مناطق ییلاقی و ارتفاعات آغاز می شود.
در این فصل صدای زنگوله کوچ عشایر دشت را پر و شادی و شیطنت کودکان مسیرهای طولانی و صعب العبور را آسان تر می کند، چه شور و شعفی دارد این مسیر، سگ های گله هم مدام در تلاشند تا تمام گله را کنار هم نگه دارند، می دوند و می چرخند و پارس می کنند، در کنار آن هوای صاحبان خود را هم دارند تا گزندی به آنها وارد نشود، در این میان یکی از دشت هایی که در فصل بهار پذیرای عشایر زحمتکش است دشت لار است، دشتی که در شرقی‌ترین قسمت شمیرانات تهران، در مرز مازندران و تهران و در دامنه قله دماوند جای گرفته است. البته مشخصه بارز این دشت پارک ملی بودن آن است که آنرا از سایر نقاط کوچ عشایر متمایز می کند.
بخشی از دشت لار با مساحت ۲۷,۷۸۸ هکتار در دامنه غربی قله دماوند در استان‌های مازندران و تهران طی مصوبه شماره ۱۹۷ شورای عالی محیط زیست مورخ ۱۳۸۰/۷/۲۵ به عنوان پارک ملی معرفی شد، در سال ۱۳۵۹با اتمام ساخت سد لار در پارک ملی لار، قسمت زیادی از اراضی و مراتع دره لار در محدوده آبی دریاچه سد قرار گرفت که از مرتفع‌ترین دریاچه‌های انسان ساز است، حدود یک سوم آب شرب شهر تهران از رودخانه و دریاچه مصنوعی سد لار تامین می شود از این رو حفاظت از حوضه آبی دشت لار برای تامین آب شرب تهران بسیار حایز اهمیت است.
در واقع تابستان که می شود در جای جای دشت سیاه چادرهای عشایر به چشم می خورد، در اطراف هر یک از آنها تعداد زیادی کودکان در سنین مختلف مشغول بازی و جست و خیز هستند، زنان هم دوشادوش مردان کار می کنند، گوسفندان را می دوشند، ماست و پنیر درست می کنند، در دوشان ها کره می زنند، در کنار تمام اینها بچه داری و آشپزی می کنند، به طور کلی در کنار مردان چرخ زندگی را می چرخانند، همه اینها بسیار زیباست اما به شرطی که یک سری مسائل محیط زیستی در منطقه رعایت شود و ظرفیت زیستی آن نادیده گرفته نشود، یکی از نگرانی های دوستداران محیط زیست برای دشت لار که به عنوان پارک ملی به ثبت رسیده، تعداد زیاد دام در مراتع است که موجب آسیب به گونه های گیاهی منطقه و در نهایت فرسایش خاک می شود از این رو برای ورود دام به دشت لار قانون و ضوابطی وجود دارد که در راستای آن عشایری می توانند وارد شوند که پروانه چرا و همچنین کارت واکسیناسیون دام ها را داشته باشند.
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران دراین باره به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: پارک ملی ضوابط خاص خودش را دارد بر این اساس تمام دستورالعمل های ورود به دشت لار را به دستگاه های ذیربط ابلاغ کردیم و بر رعایت تمام نکات آن تاکید داریم.
علی امراللهی درباره تاریخ ورود عشایر به دشت لار افزود: برای این منظور قرار شد یک کمیته فنی تخصصی در منابع طبیعی تاریخ دقیق ورود عشایر را اعلام کند اما فعلا آن تاریخی که ملاک عمل قرار گرفته ۲۰ خرداد ماه است.
وی با اشاره به قوانین ورود عشایر و دام‌هایشان به پارک ملی لار اظهار داشت: پروانه هایی که برای ورود دامداران و عشایر و تعلیف دام ها به دشت لار صادر شده به دهه های ۶۰ و ۷۰ بر می گردد، یعنی بالای ۲۰ تا ۳۰ سال سابقه دارند، بعد از آن دیگر پروانه جدیدی صادر نشده است، در واقع محیط زیست به دنبال کاهش تعداد پروانه ها است، این پروانه ها هم قابلیت واگذاری ندارند یعنی اگر فردی بخواهد پروانه فرد دیگری را خریداری کند این امکان وجود ندارد، همچنین فقط ورثه می توانند از آن استفاده کنند، یعنی قابلیت واگذاری به غیر را ندارد، اگر فردی نخواهد شغل پدرش را ادامه دهد و از پروانه استفاده نکند خودبخود باطل خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه متولی صدور پروانه چرای دام، منابع طبیعی است گفت: تعداد پروانه ای که برای دامداران و عشایر برای ورود به دشت لار صادر شده بین ۸۵ تا ۸۷ هزار راس است که برای کنترل ورود دام به دشت، تیمی از منابع طبیعی در ورودی پارک مستقر می شوند و هر گروهی که قصد ورود به دشت را دارد پروانه چرای آنها و همچنین کارت واکسیناسیون دام را کنترل می کنند و در صورتی که تعداد دام با پروانه هماهنگی داشته باشد اجازه ورود داده می شود در غیر اینصورت مازاد اعلام می شود و از ورود آنها به منطقه جلوگیری خواهد شد.
امراللهی افزود: بعضا هم احتمال دارد که تعدادی دام از غیر ورودی های مشخص شده وارد منطقه شده باشند مثلا دام از کوه و کمر وارد دشت شود، در این شرایط یکی از وظایف منابع طبیعی این است که با حضور در محل استقرار عشایر، دام ها را سرشماری می کنند و اگر با تعداد پروانه همخوانی نداشته باشد از محدوده خارج خواهند شد، در واقع منابع طبیعی تیم پایش و در گردش دارد که هم برای زمان ورود و هم زمان استقرار عشایر در دشت کار پایش را انجام می دهند.
وی درباره علت لزوم داشتن کارت واکسیناسیون دام ها گفت: دشت لار منطقه ای طبیعی و حفاظت شده است که حیات وحش زیادی در آن زیست می کنند که با وجود دام های اهلی در منطقه امکان انتقال بیماری مشترک بین دام و حیات وحش وجود دارد از این رو داشتن کارت واکسن دام الزامی است در غیر اینصورت از ورود دام به منطقه جلوگیری می شود.
پروانه های صادر شده به تعداد ۸۵ تا ۸۷ هزار راس برای چرای دام به دهه های ۶۰ و۷۰ بر می گردد و دیگر پروانه جدیدی صادر نخواهد شدوی تاکید کرد: همچنین عشایر در دشت اجازه ساخت و ساز ندارند و این یکی از دغدغه های محیط زیست است، این مساله جزو موضوعات مهم شرکت آب منطقه ای است، در واقع بحث استقرار و احداث سرویس های بهداشتی در حریم کمی و کیفی بستر رودخانه برنامه مشترک سازمان محیط زیست، شرکت آب منطقه ای و منابع طبیعی است که در حال پیگیری آن هستیم تا عشایر تحت هیچ شرایطی در داخل محدوده حریم و بستر رودخانه سرویس بهداشتی احداث نکنند تا موجبات آلودگی منابع آبی فراهم نشود.
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران گفت: همچنین عشایر برای بر پا کردن سیاه چادرها سامانه عرفی دارند و مشخص است هر کدام در چه محلی و چه نقطه ای باید چادرشان را بر پا کنند و دام هایشان را در چه مرتعی نگه دارند، یعنی حتی مرتعی که باید دام هایشان را در آن به چرا مشغول کنند نیز مشخص است.
وی تاکید کرد: خوشبختانه دیگر پروانه های جدیدی برای چرای دام در دشت لار صادر نمی شود، پروانه های موجود را هم منابع طبیعی به عنوان متولی صدور پروانه چرا در سنوات گذشته صادر و محیط زیست هم بر اساس پروانه های داده شده اجازه ورود به پارک ملی لار را می دهد و اگر تعداد دام بیشتر از تعداد درج شده در پروانه باشد به عنوان دام مازاد اجازه ورود به دشت داده نمی شود.
امراللهی اظهار داشت: بر اساس قانون بحث برخورد با دام مازاد بر عهده منابع طبیعی است بنابراین رصد پروانه ها مبنی بر اینکه تعداد دام با عدد درج شده در پرونده همخوانی داشته باشد جزو وظایف آنها است اما با توجه به اینکه دشت لار منطقه حفاظت شده است از این رو نمایندگان سازمان حفاظت محیط زیست هم حضور دارند.
وی گفت: البته ما به عنوان نمایندگان محیط زیست معتقدیم دام نباید وارد پارک ملی شود اما این افراد دارای سبقه مالکیت هستند و بعضا مستثناتی هم در آنجا دارند و از سنوات قبل برای آنها پروانه صادر شده و دارای حقوق هستند، نمی توانیم این حقوق را مد نظر قرار ندهیم اما آن چیزی که مسلم است این است که از آن ظرفیتی که لحاظ شده بیشتر از آن به هیچ عنوان مورد قبول ما نیست.
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران تاکید کرد: اینکه صدور پروانه چرای دام اضافه نمی شود جای خوشحالی دارد، محیط زیست به دنبال کاهش تعداد پروانه ها است.
منبع
