چیستی و چگونگی انقلاب فرهنگی در «انقلاب سوم»

به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، ۲۳ خرداد چهل و چهارمین سالگرد صدور فرمان شکل‌گیری ستاد انقلاب فرهنگی است. روایت‌ها و شنیده‌ها درباره انقلاب فرهنگی کم نیست، به‌ویژه آنکه این پدیده با مسئله درگیری‌های سیاسی و سپس تعطیلی دانشگاه‌ها و در نهایت تغییر در ساختار و محتوای آموزشی پیوند خورده است. اما وقایع‌نگاری درباره این واقعیت تاریخ معاصر با وجود همه پیامدهای آن روشن و جامع نیست.

کتاب «انقلاب سوم» تلاش کرده است بیش از هر چیز توصیفی دقیق از چیستی و چگونگی انقلاب فرهنگی ارائه کند. این کتاب حاصل مطالعه بیش از ۳۱ هزار صفحه از روزنامه اطلاعات است. مریم پیمان و سیدعبدالامیر نبوی با مطالعه این روزنامه در بازه زمانی بهمن ۵۷ تا بهمن ۶۳ مفاهیم و مضامین مرتبط با انقلاب فرهنگی را استخراج کرده‌اند.

مضامینی چون تیرباران، اعدام، زدوخورد، اخراج، تعطیلی، دادگاه، بازگشایی و … از جمله مضامین کتاب انقلاب سوم هستند و نویسندگان آنها را در ۷ مضمون عالی تبلور تغییر سیاسی، تبلور تغییر فرهنگی، پاکسازی، انقلاب همه‌جانبه، مشکل در سیستم دانشگاهی، ورود عناصر بیرونی به دانشگاه و مدیریت جدید سیستم دانشگاهی تشریح کرده‌اند.

قسمتی از متن کتاب

پ) روزهای انقلاب فرهنگی

مطالب روزنامۀ اطلاعات نشان می‌دهد برخلاف قرائت موجود واقعه انقلاب فرهنگی از دانشگاه تبریز و سخنرانی هاشمی رفسنجانی در تالار دانشکده پزشکی آغاز نشده است. بلکه تشنج در محیط دانشگاهی در پی «حمله» به «دانشگاه آزاد ایران مرکز ارومیه» و «آموزشکده‌های» این شهر در دهم فروردین آغاز شده و حادثه تبریز دومین درگیری در فروردین ماه بوده است. همچنین حوادث و وقایع با اعلام رسمی و سخنرانی رئیس جمهور در دانشگاه تمام نمی‌شود و حداقل تا روز ششم اردیبهشت ادامه پیدا می‌کند.

از سوی دیگر، مدیریت و کنترل فضای دانشگاهی در اردیبهشت و خرداد ۱۳۵۹ تنها با یک اعلامیه رسمی و حضور نیروهای سپاه پاسداران در دانشگاه‌های مختلف کشور محقق نمی‌شود، بلکه با مجازات‌های سنگینی چون اعدام در اهواز و تیرباران عوامل موثر در رشت به جرم شرکت در وقایع جندی‌شاپور و گیلان و اداره امور با دخالت نهادهای انقلابی و دولت انجام می‌شود. (صفحه ۲۱۰)

کتاب انقلاب سوم، واکاوی رویداد انقلاب فرهنگی دانشگاه‌ها بر اساس گزارش روزنامه اطلاعات (بهمن ۱۳۵۷- بهمن ۱۳۶۳)» نوشته مریم پیمان و سیدعبدالامیر نبوی با شمارگان ۱۱۰۰ نسخه زمستان ۱۴۰۲ منتشر شد.