نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیشاید این مطالب برایتان مفید باشد
محمدرضا قائمی نیک، عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشکده علوم اسلامی رضوی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، درباره الگوگیری از قیام عاشورا به مثابه حق شهروندی اظهار کرد: نسبت ما و قیام عاشورا را باید ذیل چندین مسئله لحاظ کرد، به تعبیری دیگر اگر بخواهیم از قیام عاشورا الگوگیری کنیم، باید به این نکته توجه کنیم که شرایطی که ما در آن قرار داریم و شرایطی که قیام عاشورا در آن رقم خورده، واجد یک‌سری مشابهت‌ها و تفاوت‌هاست و در واقع شرایط ما به دلیل تحولاتی که از آن زمان طی کرده‌ایم، تفاوت‌هایی با آن دوره دارد و در عین حال به دلیل تقید ما به فرهنگ شیعی و اسلامی مشابهت‌هایی دارد و می‌توانیم از آن الگو بگیریم.
وی بیان کرد: باید توجه کنیم که مفهوم شهروندی مفهومی است که در دوره جدید، مطرح شده و ناظر به معنایی نو است که زیست شهری شکل گرفته و این زیست شهری در واقع در اقتضائات دنیای معاصر معانی خاصی دارد و به دلیل تفاوت شرایطی که ما با دوره حضرت سیدالشهدا(ع) داریم، به صرف این‌که در واقع آموزه‌ها و سیره امام‌حسین(ع) را بخواهیم تکرار کنیم، امکان تحقق حقوق شهروندی و یا زیست شهروندی محقق نمی‌شود، بلکه باید توجه کنیم که استنباط و دریافت ما از این آموزه‌ها در چه شرایطی در حال رقم خوردن است و در واقع کار پیچیده‌ای پیش‌رو داریم، به این دلیل که فهم عملکرد امام حسین(ع) در آن دوره به چه نحوی بوده و چه تأثیراتی بر زندگی انسان‌ها در پیرامون خود گذاشته است.
قائمی نیک افزود: اگر به تفاوت‌ها و شباهت‌ها توجه کنیم، آنگاه نیازمند مطالعات و بررسی‌های متعدد تاریخی هستیم که در طول تاریخ بعد از قیام عاشورا افراد دیگری با همین دغدغه ما به سراغ قیام عاشورا رفته‌اند و از این منظر درمی‌یابیم که ما اولین انسان‌هایی نیستیم که به سراغ الگوگیری از ماجرای عاشورا برای وجوه مختلف زندگی می‌رویم، بلکه انسان‌های دیگری در دوره‌های مختلف تاریخی در مواجهه با حمله مغول، دوره صفویه، دوره مشروطه، دوره‌های قبل و بعد آن و و در ادوار مختلف، با همین دغدغه‌های مشابه ما و البته شرایطی که در هر دوره تجربه می‌کردند، به سراغ الگوگیری از قیام حضرت سیدالشهدا(ع) رفته‌اند، اما به دلیل شرایط متفاوتی که داشته‌اند پاسخ‌های متفاوتی گرفته‌اند.
وی تأکید کرد: مرور این پاسخ‌های متفاوت در طول تاریخ، می‌تواند به ما کمک کند که اکنون در چه شرایطی این پرسش را دوباره مطرح می‌کنیم و از خلال این بحث‌های تاریخی می‌توانیم به پاسخ متناسب با زمانه خودمان، به الگوگیری از قیام امام حسین(ع) برسیم، بدین معنا در رابطه با موضوع الگوی شهروندی باید توجه کنیم که درک ما از شهر و ارتباط با انسان‌ها در محیط شهری و روابط پیچیده انسان‌ها و همچنین تجربه جهانی ما از زندگی شهری، چه اقتضائاتی دارد و با توجه به این اقتضائات به سراغ الگوگیری از سیره و فرمایشات حضرت سیدالشهدا(ع) در ماجرای عاشورا برویم.
قائمی نیک افزود: حضرت سیدالشهدا(ع) در احادیث خود و هم در ادعیه‌ای که از ایشان به ما رسیده است، مخصوصاً در مباحث اخلاقی آموزه‌های مختلفی را ذکر کرده‌اند، رعایت حق‌الناس، رعایت حقوق انسان‌ها در زندگی‌های دیگر، امانت‌داری، تعهد به وعده‌ها و میثاق‌ها یا اساساً فلسفه تشکیل حکومت و در واقع نفی ظلم در بالاترین سطح خود، عدم گرفتاری در مسائل کوچک و توجه به امر به معروف و نهی از منکر در بالاترین سطح خود یعنی حکومت، عدم بیعت با حاکم ظالم و امثال اینها که در سیره امام(ع) است می‌تواند از جمله وجوه مشابهت ما باشد.
وی اظهار کرد: این‌که در واقع این آموزه‌ها در آن شرایط و با چه اقتضائاتی اجرا می‌شده و امروزه در چه اقتضائاتی است و به تعبیر شهید مرتضی مطهری از دید زمانه ما چیست، بسیار اهمیت دارد. گاهی اوقات نشناختن یزید زمانه یا شمر زمانه کار را خراب می‌کند و باید دید که در دوره ما ظالم و مستکبر کیست که با او نباید بیعت کرد و سازوکارهای او را نباید قبول کرد و برای تشکیل یک جامعه دیگر قیام کرد و اینها نکاتی است که ما باید بدان توجه کنیم و بدون این توجه، گرفتار آسیب‌هایی می‌شویم.
عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشکده علوم اسلامی رضوی افزود: اگر به این تفاوت‌ها توجه کنیم، آن‌طور که شهید مطهری می‌گوید شاید شمر و یزید زمانه ما در واقع نظام‌های استکباری باشند که از طریق اقتصاد، سیاست، فرهنگ و نظایر آن‌ها امکان زیست حسینی را از ما می ستانند و از این جهت قیام حسینی به ما می‌آموزد که نباید زیر ظلم اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و البته نظامی نظم‌های استکباری برویم.
قائمی نیک گفت: با توجه به شرایطی که داریم می‌توانیم آموزه‌های اخلاقی آن دوره را به صحنه بیاوریم و به تعداد بی‌شمار برای فضائل اخلاقی سیدالشهدا در قیام عاشورا کتاب‌های زیادی نوشته شده و ما می‌توانیم آن کتاب‌ها و حرف‌ها را تکرار کنیم، اما پرسش اصلی این نیست و کار دشواری که روی زمین مانده، تطبیق آموزه‌های آن روزگار با مصداق درست در جامعه امروز است که اگر این تطبیق به درستی صورت نگیرد و براساس ظاهر قضیه باشد، گاهی اوقات نتیجه عکس می‌دهد. یعنی حتی جای دوست و دشمن اشتباه می‌شود و تمامی سختی ماجرا تطبیق با مصداق زمانه خودمان است و اگر این تطبیق انجام نشود، حماسه امام حسین(ع) منحرف می‌شود.
انتهای پیام
منبع
