حسن مسلمینائینی در گفتوگو با ایکنا مطرح کرد
جهاددانشگاهی در ۱۶ مرداد ۱۳۵۹ به منظور تحقق بخشیدن به اهداف انقلاب فرهنگی، به عنوان یک نهاد انقلابی و برخاسته از انقلاب فرهنگی تأسیس شد و طی ۴ دهه با هدف «گسترش تحقیقات و شکوفایی روحیه تتبع و استعدادها در سطح جامعه برای نیل به خوداتکایی»، «توسعه امور فرهنگی در سطح جامعه از طریق همکاری با حوزه، دانشگاه و سایر مراجع و نهادهای فرهنگی به خصوص برای نسل جوان»، «گسترش طرحهای کاربردی و نیمه صنعتی از طریق پیوند با مراکز علمی و تحقیقاتی به منظور به کارگیری نتایج پژوهش» به فعالیت پرداخته است. فعالیت فرهنگی نیز در جهاددانشگاهی از نخستین روزهای شکلگیری این نهاد آغاز شده است و کارنامه درخشانی از طرحها و برنامههای بدیع و مؤثر را فراهم کرده است.
این نهاد در حال حاضر علاوه بر دفتر مرکزی دارای 43 واحد جهاد دانشگاهی است که 13 واحد آن در شهر تهران و 30 واحد در مراکز استانها استقرار دارند. همچنین تعداد 3 پژوهشگاه و 24 پژوهشکده، 27 سازمان، مرکز ، مؤسسه و شرکت به ثبت رسیده، یک مجتمع تحقیقاتی و 2 پارک علم و فناوری نیز تحت پوشش این نهاد فعالیت دارند.
در چهل و چهارمین سالروز تأسیس این نهاد انقلابی به گفتوگو با حسن مسلمینائینی، رئیس جهاددانشگاهی پرداختیم که در ادامه میبینید و میخوانید.
ایکنا ـ نقش جهاد دانشگاهی در پیشرفت و توسعه کشور را طی چهار دهه گذشته چگونه ارزیابی میکنید؟
چهل و چهارمین سالروز تشکیل جهاد دانشگاهی را خدمت تمامی جهادگران این نهاد انقلابی تبریک عرض میکنم. جهاددانشگاهی طی 44 سال گذشته حامیان فراوانی داشته که خبرنگاران و رسانههای مختلف در این زمینه سهم زیادی داشتهاند. یکی از مهمترین حامیان این نهاد انقلابی نیز مقام معظم رهبری بودهاند که بیانات ایشان در رابطه با جهاددانشگاهی همواره تأثیرگذار و مورد توجه بوده است. ایشان در بیانات خود اینگونه فرمودند: «من اعتقاد فراوانی به جهاددانشگاهی دارم و جهاد نتیجه یک فرهنگ است نه یک نهاد. جهاددانشگاهی آینده روشنی دارد و من مطمئن هستم که کارهای بزگی از سوی این نهاد انقلابی در کشور رخ خواهد داد». این موضوع نشان دهنده اهمیت جهاددانشگاهی و کارهای بزرگی است که طی 44 سال گذشته از سوی این نهاد انقلابی انجام شده است.
طی سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در هر مقطعی که کشور نیازمند به امور مختلف بوده است، جهاددانشگاهی به عنوان پیشقراول وارد میدان شده و موانع را از پیش رو برداشته است. برای مثال اگر با دوران دفاع مقدس و تحریمهای ظالمانه دشمنان مواجه بودیم که حتی اجازه ورود سیم خاردار به کشور را نیز نداشتیم، جهاددانشگاهی وارد عرصه رفع نیازهای کشور شد و حتی در آن دوران کار به جایی رسید که قطعات هواپیما و دیگر تجهیزات جنگی را تولید کرد. لذا جهاددانشگاهی بسته به مقتضیات زمان و نیازمندیهای کشور همواره در میدان خدمترسانی حاضر بوده است. زمانی در دهه 60 ارز زیادی از کشور خارج میشد و هموطنان برای مشکلات ناباروری باید به کشورهای اروپایی سفر میکردند که این مسئله مشکلات زیادی را برای مردم ایجاد کرده بود. در همین زمان بود که جهاددانشگاهی وارد عرصه شده و زندهیاد کاظمی آشتیانی به همراه چند نفر از همکاران جهادی خود با دست خالی و اعتبارت اندک کار بزرگی را انجام دادند و با ایجاد پژوهشگاه رویان، مشکلات مربوط با ناباروری در داخل کشور را رفع کرد. امروز حتی از دیگر کشورها نیز برای درمان ناباروری و سلولدرمانی به این مرکز مراجعه میکنند.
در حوزههای مهندسی از جمله بخشهای مربوط به نفت و گاز و پتروشمی، مخابراتی، کشاورزی و … نیز به همین صورت بود و جهاددانشگاهی به بسیاری از پروژههایی که غیر ممکن بود و یا بر روی زمین مانده بود و کشور نیاز مبرمی به آنها داشت ورود کرد و طبق اعتقاد و ایمانی که در جهادگران این نهاد انقلابی داشتند، مشکلات مربوط به این حوزهها را یک به یک رفع کردند. همچنین، بسیاری از نیازهای صنعت نفت و گاز و پتروشیمی در حوزههای دکل، حفاری، مته حفاری، پمپ درونچاهی و … از سوی جهادگران رفع شد. در حوزههای مخابراتی نیز امروز بسیاری از مشکلات گیرندههای کشور از سوی جهاددانشگاهی مرتفع شده و بیش از 80 درصد صدایی که در حال حاضر از گیرندههای مختلف رادیویی در کشور شنیده میشود، صدایی است که از سوی جهاددانشگاهی تأمین میشود.
در حوزههای ریلی نیز یکی از معضلات کشور کمبود مترو و واگنهای مترو است که اصلیترین بخش این واگنها نیز موتور محرک آنهاست که جهاددانشگاهی توانسته است با موفقیت کامل این دانش را بومیسازی کرده و به تولید واگنها و موتورهای مترو بپردازد. مدتی قبل نیز رئیسجمهور شهید سوار بر قطار ملی که موتور آن را جهادگران جهاددانشگاهی تولید کرده بودند، شده و مسیر فرودگاه امام(ره) تا ایستگاه پرند را طی کردند. همچنین، جهاد در رابطه با قطارهای خارج از شهر و بین شهری نیز فعالیت کرده و حتی قرارداد 30 رام واگن نیز تاکنون منعقد شده و در آیندهای نزدیک نیز یک رام شش واگنه نهایی شده و بین شهرهای کشور استفاده خواهد شد.
در زمینه گیاهان دارویی نیز جهاد موفق شده تا انواع و اقسام گیاهان دارویی را تولید کند. در بحث دامپروری نیز جهاددانشگاهی برنامههای خوبی را در حوزههای بهنژادی دامهای سبک و سنگین انجام داده است. لذا جهاد در حوزههای مختلف علمی و فناوری موفقیتهای زیادی داشته است. جهاددانشگاهی امروز با ایجاد سه پارک علم و فناوری توانسته از جوانان نخبه و دانشگاهی کشور حمایت کند. تاکنون نیز از 500 شرکت دانشبنیان در این زمینه حمایت کرده است. در این راستا مراکز نوآوری فراوانی در سراسر کشور ایجاد شده که شرکتهای مختلف دانشبنیان با مدیریت جوانان با حمایت جهاددانشگاهی در این مراکز فعالیت میکنند.
جهاد در رابطه با بحث اشتغالآفرینی، کارآفرینی و مسائل آموزشی نیز بیش از 170 مرکز آموزشی در کشور ایجاد کرده که طی سال 1402 بیش از 400 هزار نفر در این مراکز آموزش دیدند و اغلب جوانانی که در این مراکز مؤثر و تأثیرگذار آموزش دیدند، امروز در نهادهای مختلف مشغول به کار هستند. در رابطه با آموزشهای بلندمدت نیز جهاد بهترین دانشگاعی غیر انتفاعی کشور با نام دانشگاه علم و فرهنگ را در اختیار دارد که بین 400 دانشگاه غیر انتفاعی در کشور رتبه اول را در بخش ISC کسب کرده و نام این دانشگاه نیز در رتبهبندی مجله تایمز آمده است. این دانشگاه که آموزشهای مهارتی و تخصصی خود را در همکاری با مراکز آموزشی معتبر کشور انجام میدهد، توانسته است به آموزشهای نسل سوم و چهارم بپردازد که مورد نیاز جامعه است. دانشکدههای زیست و فناوری دانشگاه علم و فرهنگ با همکاری پژوهشگاه رویان به تربیت دانشجو میپردازند و به همین علت دانشجویان خوبی نیز جذب این دانشگاه شده و مشتاق هستند تا در این دانشگاه تحصیل کنند. همچنین، دانشگاه علم و هنر جهاددانشگاهی نیز توانسته است، رتبه ششم را در بین دیگر دانشگاهها به دست آورد.
در حوزههای فرهنگی نیز جهاددانشگاهی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) را در اختیار دارد که مخاطبان زیادی در میان جوانان، دانشجویان و دانشمندان کشور دارد. در زمینه قرآنی نیز خبرگزاری بینالمللی ایکنا فعالیت میکند که رویدادهای قرآنی جهان را به 22 زبان بینالمللی منتشر کرده و برنامههای آموزشی متعددی در حوزه قرآن کریم دارد. یکی از نیازهای امروز جامعه، ارائه آمارهای صحیح و متقن از رویدادهای مختلف است که یکی از مراکز جهاددانشگاهی به نام مرکز افکارسنجی ایسپا در این زمینه بسیار فعال بوده و سعی کرده تا دقیقترین آمار را از وقایع مختلف ارائه دهد. امروز بسیاری از بخشهای دولتی و خصوصی کشور برای به دست آوردن آمار و اطلاعات لازم، به این مرکز درخواست میدهند.
در حوزههای علوم انسانی نیز جهاددانشگاهی دارای پژوهشگاههای علوم انسانی و مراکز تحقیقاتی تأثیرگذار است که اصولا بر روی نیازهای روز جامعه مانند توسعه و پیشرفت اجتماعی شهرها و … کار میکند. تمامی این دستاوردها نشان میدهد که جهاددانشگاهی نهادی توانمند و با ظرفیت بالاست که میتواند کمکهای زیادی به کشور کند. جهاددانشگاهی به قول مقام معظم رهبری یک نهاد نیست، بلکه یک فرهنگ است که باید در تمامی کشور اشاعه یابد.
ایکنا ـ جهاددانشگاهی برای پیمودن مسیر پیشرفت و رسیدن به جایگاه حقیقی خود نیازمند چه ساز و کارهایی است؟
یکی از مسائل مهمی که در این زمینه وجود دارد، اعتبارات و امکانات جهاد است. متأسفانه از ابتدا، اعتبارات و بودجهای که دولت به جهاد تخصیص میدهد، بسیار اندک بوده و امروز نیز فقط 25 درصد بودجه جهاد که بسیار اندک است از سوی دولت تأمین شده و بیش از 75 درصد از بودجه جهاد باید از سوی خود این نهاد انقلابی تأمین شود. این مسئله یکی از مشکلات مهم و اصلی جهاددانشگاهی است که باید نسبت به حل و فصل آن اقدام شود. البته جهاد داراییهای فراوانی از جمله داراییهای فیزیکی و علمی در اختیار دارد که همگی نتیجه زحمات مدیران و پیشکسوتان جهاد است. امروز باید از این داراییها برای تأمین بودجه و امکانات جهاد به خوبی استفاده شود. تاکنون حدود 640 نوع علم و فناوری در جهاد تولید شده که باید در اسرع وقت به محصول تبدیل شده و برای فروش به تولید انبوه برسد.
جهاددانشگاهی همچنین، داراییهای فیزیکی فراوانی از جمله زمینها و ساختمانهایی دارد که میتواند از آنها به صورت احسن استفاده کند. طرحهای نیمهتمام نیز از دیگر دغدغههای جهاد است که باید تکمیل شود و در این زمینه به دنبال جذب منابع دولتی و خصوصی هستیم تا بتوانیم طرحهای مورد نظر را به اتمام برسانیم. مقام معظم رهبری امسال را سال «جهش تولید و مشارکت مردم» نام نهادند که جهاددانشگاهی نیز به صورت جدی از سال گذشته به دنبال بهرهگیری از مشارکت مردمی و بخش خصوصی بوده تا بتواند با کمک سرمایهگذاران و توان بخش خصوصی 640 نوع دارایی علمی خود را به تولید انبوه برساند.
یکی از نمونههای انجام شده در این زمینه، ایجاد کارخانه بهروز و مکانیزه تولید گیاهان دارویی است که با مشارکت جهاد و سرمایهگذاران بخش خصوصی به سرانجام رسیده است. راهاندازی این کارخانه حتما تحول خوبی در حوزه گیاهان دارویی ایجاد کرده و مورد تأبید وزارت بهداشت است. تولید این کارخانه امروز به میزان 800 هزار مورد در چهار گیاه دارویی رسیده است و محصولات آن نیز تا چند ماه آینده در داروخانههای کشور مشاهده شده و زمینه برای صادرات آن نیز فراهم خواهد شد. تأسیس این کارخانه و تولید محصولات گیاهی در مقیاس بالا، باعث کسب درآمد و بودجه برای جهاددانشگاهی خواهد شد.
یکی از اقدامات دیگر جهاددانشگاهی در این زمینه، قطعهبندی یکی از زمینهای متعلق به جهاد بود که به صورت اجاره 50 ساله در اختیار شرکتهای دانشبنیان قرار خواهد گرفت که باید دو تا چهار درصد از درآمد خود را در اختیار جهاد قرار دهند. برای تولید انبوه این 640 فناوری و علم تولید شده در جهاد، نزدیک به سه هزار میلیارد تومان بودجه لازم است که چنانچه بتوانیم به این مهم دست پیدا کنیم، منافع خوبی نصیب جهاد شده و از مشکلات مالی که حتی در پرداخت حقوق جهادگران نیز خلل ایجاد میکند، رها خواهیم شد. به دست آوردن این درآمدها نه فقط جهاد را از بودجههای دولتی بینیاز میکند، بلکه زمینه را برای کمک به دولتها نیز فراهم خواهد کرد.
ایکنا ـ جهاددانشگاهی چه مطالباتی از دولت جدید داشته و چگونه میتواند به همکاری با دولت بپردازد؟
جهاددانشگاهی طی 44 سال گذشته همواره کمکیار و معین دولتها بوده است. البته برخی دولتها نیز نسبت به جهاد کملطفی داشتهاند اما جهاد تا جایی که امکان داشته به دولتهای مختلف کمک کرده است. جهاددانشگاهی در شرایطی که دولت نیازمند محصولات مختلف و یا نیروهای تربیت شده و کارآمد بوده، کمکیار دولتها بوده است. یکی از مطالباتی که جهاد از دولت دارد این است که دولتها به ویژه دولت جدید به این نهاد انقلابی اعتماد کرده و جلوی واردات محصولاتی که جهاددانشگاهی نسبت به تولید بومی آنها اقدام کرده را بگیرد تا جهاد بتواند این محصولات را به تولید انبوه رسانده و در اختیار نهادهای نیازمند قرار دهد. دولت میتواند نهادهای زیرمجموعه خود را موظف به خریداری از محصولات جهاد کنند.
بیش از اینکه جهاددانشگاهی با 44 سال تجربه و سابقه و توانمندیهای فراوان در حوزههای مختلف آموزشی، علمی، پژوهشی، فرهنگی، تجاریسازی و رشتههای تخصصی مختلف به دولت نیاز داشته باشد، این دولت است که به جهاد نیاز دارد. دولت حتما در تعامل با جهاد دانشگاهی منفعت فراوانی خواهد داشت و هر بار که جهاد به نهادها و سازمانهای مختلف کمک کرده، خود این نهادها بودهاند که منفعت بیشتری کسب کردهاند. طی روزهای گذشته سامانه «صدفها» برای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با همکاری جهاددانشگاهی رونمایی و راهاندازی شد تا اختراعات و تحقیقات و پژوهشهای اساتید و نخبگان علمی کشور در آن بارگذاری شود.
ایکنا ـ مقام معظم رهبری در فرمایشات خود نسبت به جهاددانشگاهی فرمودند که جهاد باید کار گزین انجام دهد. طی دوران مدیریت حضرتعالی چه فعالیتهای گزینی در جهاد انجام شده است؟
فعالیتهای متعددی در حوزههای فرهنگی، صنعتی و آموزشی در جهاد انجام شده و میشود. امروز پروژههای زیادی از سوی جهاد در دست اقدام است و باید به سرانجام برسد. اگر این پروژهها به طول انجامد، جز زیان و ضرر چیزی عاید جهاد نخواهد شد. یکی از برنامههای اصلی جهاد احصای 640 نوع علم و فناوری تولید شده در جهاد بود که این علوم تولید شده، ضمن رسیدن به تولید انبوه، در معرض دید عموم قرار گیرد تا علاقهمندان بتوانند بر روی آنها سرمایهگذاری کنند.
یکی از برنامههایی که طی دو سال گذشته در جهاد دنبال میشود، شناساندن جهاددانشگاهی به جامعه به ویژه مدیران کشور، اساتید و دانشگاهیان به روشهای مختلف است. امروز فرهنگ جهادی به ویژه در حوزه جهاد دانشگاهی باید در جامعه نهادینه شود و مردم در جریان این فعالیتها قرار گیرند. تمام تلاش ما در مجموعه جهاد این بوده است که نخبگان و استعدادهای جهاد مانند مرحوم کاظمی آشتیانی را معرفی کرده و با اجرای برنامههای ویژه، ایشان را به جامعه بشناسانیم. در این راستا برنامههایی برای معرفی زندهیاد کاظمی آشتیانی به کودکان نیز اجرا شد تا این شخصیت علمی و اثرگذار به خوبی معرفی شود.
در همین راستا و برای معرفی جهاد به جامعه، ارتباط با سازمانهای مختلف، عقد قرادادها و تفاهمنامهها با سازمانهای مختلف بهویژه وزارتخانهها، حضور در استانهای مختلف در میان مردم و ارتباط با مسئولان استانی و … از دیگر برنامههایی است که طی دو سال اخیر به صورت جدی دنبال شده است. توجه به سرمایه انسانی نیز از دیگر برنامههایی بود که تاکنون کمتر بدان پرداخته شده بود و در این ایام به صورت ویژه پیگیری شد. همچنین، حفظ ارتباط و احترام نیروی انسانی در حوزههای مختلف معیشتی، سلامت اعضا و … نیز از دیگر برنامههای جهاد در دو سال اخیر بوده است. در این راستا، تمامی اعضای جهاددانشگاهی معاینه پزشکی میشوند تا سلامت آنها تأیید و تأمین شود.
یکی از نکات مصرح در اساسنامه جهاددانشگاهی بحث استکبارستیزی است. در این زمینه دورههای ویژه دشمنشناسی از سوی جهاد برگزار و اجرا شده است تا مردم و نخبگان در جریان دشمنشناسی قرار گرفته و با دشمنان اصلی این مرز و بوم به خوبی آشنا شوند. در زمینه آموزشی نیز تمام توان ما در جهاد این است که آموزشها به سمت مهارتی شدن سوق پیدا کند تا افراد علاوه بر مباحث علمی، در جریان مباحث تجربی و عملی علوم مختلف نیز قرار گیرند که در این رابطه نسبت به ایجاد ارتباط بین مراکز آموزشی و تخصصی اقدام شده است. امروز متخصصان مراکز صنعتی جهاد در دانشگاهها به آموزش دانشجویان میپردازند که این ارتباط به خوبی ایجاد شده و مورد استقبال فراوان از سوی دانشجویان نیز قرار گرفته است.
در حوزه شفافسازی حوزه مالی جهاد نیز به دنبال ایجاد خزانه متمرکز در جهاد هستیم تا در جریان جزئیات عملکرد مالی واحدهای مختلف زیر نظر جهاد باشیم. نگاه برابر به واحدهای مختلف نیز از دیگر مسائلی بود که به صورت جدی دنبال شد. ارتباط نزدیک با بدنه جهاد و برگزاری جلسات متعدد با اعضای جهاد، بهرهگیری از تمامی ظرفیتهای مشاورهای جهاد، فعالسازی شوراهای مختلف جهاد و … از دیگر اقدامات صورت گرفته طی دو سال گذشته بوده است. تمام تلاش بنده در جهاد این بوده که اگر فعالیتی در جهاد انجام میشود، با نظر همه همکاران و کارشناسان باشد. در این راستا شورای هماهنگی جهاد را که پیش از این سالی یک بار برگزار میشد، فعال کردیم و این شورا در حال حاضر هر ماه یک بار برگزار میشود.
جهاددانشگاهی مراکز فعال خوبی در اختیار دارد اما این مراکز مدل کسب و کار خوبی ندارند تا بتوانند درآمد خوبی نیز داشته باشند. در این زمینه معاونت تجاریسازی جهاد درصدد است برای هر واحد جهاد یک مدل کسب و کار ویژه تعریف کند تا این واحدها بتوانند به درآمدزایی دست پیدا کنند. پروژههای ناتمام نیز از دیگر معضلات جهاد هستند که بعضا سالهای سال معطل ماندهاند. در این زمینه نیز تمامی تلاش خود را به کار بستهایم تا با همکاری بخش خصوصی و جذب سرمایهگذاران بتوانیم پروژههای ناتمام را به سرانجام برسانیم.
ایکنا ـ نقش جهاددانشگاهی در تحقق شعار سال «جهش تولید با مشارکت مردم» را چگونه ارزیابی میکنید؟
شعار «جهش تولید با مشارکت مردم» که از سوی مقام معظم رهبری بیان شد، بسیار پرمعنا و عالی است و باید بدانیم که بدون تحقق این شعار نمیتوانیم به سرمنزل مقصود برسیم. جهاددانشگاهی با تأسی به همین شعار به دنبال جذب سرمایهگذاران و مشارکت مردمی است و در همین زمینه نیز تحولات خوبی در حوزه گیاهان دارویی ایجاد کرده است تا پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد بتواند تولید بیشتری داشته باشد. همچنین، جهاددانشگاهی زمینها و املاک فراوانی در اختیار دارد که طی 40 سال گذشته نتوانسته آنها را آباد کند و امروز میتواند برای آبادانی این املاک از مشارکت مردم و جذب سرمایهگذاران استفاده کند که البته طرحهایی نیز در این زمینه اجرا کرده است.
امروز بخش مهمی از جهش تولید و توسعه در کشور از سوی شرکتهای دانشبنیان رقم میخورد و لذا یکی از ظرفیتهای دستیابی به جهش تولید با مشارکت مردم همین شرکتهای دانشبنیان هستند و جهاددانشگاهی نیز برخی از زمینهای خود را قطعهبندی کرده و به صورت اجارهای در اختیار دانشبنیانها قرارد داده است که این موضوع، هم شرکتهای دانشبنیان را تقویت میکند و هم باعث رونق و آبادانی زمینهای جهاد میشود.
امیدواریم بتوانیم در آینده نزدیک با مشارکت مردم، تحول اساسی در جهاددانشگاهی ایجاد کنیم تا این نهاد انقلابی از وضعیت فعلی خارج شده و بتواند بر مشکلات خود قائق شود. از تمامی همکاران خود در جهاددانشگاهی قدردانی میکنم و امیدوار هستم در آینده نزدیک این نهاد انقلابی به جایگاه حقیقی خود دست پیدا کند. امروز باید تمام تلاش خود را به کار گیریم تا قرآن کریم به عنوان نسخه کامل زندگی به تمامی ارکان جهاد رسوخ کرده و مشکلات موجود را مرتفع کند.
گفتوگو از مجتبی افشار
انتهای پیام
منبع