راه رسیدن به حریم معرفت امام زمان(عج) در نگاه آیت‌الله جوادی آملی

به گزارش خبرنگار معارف ایرنا، آیت الله عبدالله جوادی آملی در سخنانی که در کتاب «امام مهدی(عج)؛ موجود موعود» آمده، اظهار داشت: برای شناخت مقام والای امامت و شخصیت منحصر به فرد امام عصر(ع) راه های فراوانی هست؛ بررسی دعاها و زیارت هایی که از خود امام عصر(ع) رسیده و یا فرموده امامان دیگر(ع) در باره آن حضرت، از بهترین این راه هاست.

وی افزود: همان گونه که تأمّل در عبارات نهج البلاغه، سخنان سیدالشهدا(ع) از آغاز تا پایان حادثه کربلا و معارف بلند صحیفه سجادیه، گویای برنامه های امام علی، امام حسین و امام سجّاد علیهم السلام هستند و برنامه صادقین(ع) از ایجاد حوزه های علمی و برگزاری مناظرات امام باقر و امام صادق علیهما السلام استنباط می شود، از ادعیه مأثور یا مرتبط با امام عصر(ع) نیز برنامه های ایشان فهمیده می شود. زیرا وقتی امامی دعا می کند، علاوه بر مقتضیات دعا، ویژگی های امامت و وظیفه امام در برابر امّت و چگونگی پیوند امام با امت و تاثیر ملکی و ملکوتی امام را تشریح می کند.

مراتب شناخت امام زمان(عج)

این مرجع تقلید اضافه کرد: بر این پایه، کسی که می خواهد وجود مبارک ولی عصر(ع) را بشناسد، بهتر است زیارت ها و دعاهای مرتبط با آن حضرت را به دقت بررسی کند تا به حریم معرفت آن امام همام بار یابد. از سوی دیگر، شناخت امام زمان(ع) مراتبی دارد که تأثیرگذاری آنها در زدودن غبار جاهلیت و پاک کردن گرد تحجّر و ارتجاع یکسان نیست. زیرا آثار هر مرتبه از معرفت در تبیین انتظار حقیقی و صحیح با مرتبه دیگر متفاوت است.

وی ادامه داد: مثلاً شناخت شناسنامه ای امام عصر(ع) و دانستن تاریخ ولادت و زمان غیبت صغرا و کبرا و امثال آن، هرگز همانند معرفت معنای حقیقی امامت و شناخت حقیقت ولایت و انطباق انحصاری آن شخصیت حقوقی در فلان شخص حقیقی نخواهد بود؛ همان طور که براهین حدوث، نظم، امکان ماهوی و نظایر آنها برای شناخت خدا راهگشاست؛ امّا آن که خدا را با الوهیت می شناسد، بهترین راه معرفت خداوند را پیموده و خدا شناس خوبی شده است یا کسی که رسول را با علم به رسالت می شناسد، از معرفت آن حضرت به سبب معجزه بی نیاز می شود؛ چرا که وقتی معنی الوهیت و رسالت فهمیده شد، خداوند و رسول شناخته می شوند.

آیت الله جوادی آملی با استناد به روایتی از مرحوم کلینی و شیخ صدوق گفت: ولی امر با این خصوصیات شناخته می شود «اعرفوا الله بالله و الرسول بالرسالة و أولی بالامر بالمعروف و العدل و الاحسان؛ خدا را با خدا، رسول را با رسالت و اولی الامر را با امر کردن به معروف و عدل و احسان بشناسید» امّا این نقل کافی نیست. زیرا هرگز با صرف امر به معروف و عدل و احسان نمی توان ولی امر را شناخت، چون آمران به معروف بسیارند.

وی اضافه کرد: به همین دلیل در نقل دیگری فرمود «بالمعروف و العدل و الاحسان؛ با معروف و عدل و احسان» نه «بالأمر بالمعروف؛ امر کردن به معروف». زیرا امام با معروف، عدل و احسان شناخته می شود نه با امر به آنها. آن که ولی خداست و ولایت امر را بر عهده دارد، به دستور دادن به معروف، عدل و احسان بسنده نمی کند بلکه سنّت او معروف و سیرتش عدل و خصلت او احسان است.

این مرجع تقلید افزود: اگر کسی معروف شناس باشد، حقیقت آن را در ولی امر درمی یابد؛ همان طور که شناسنده عدل و احسان، عدل و احسان را در سنّت و خصلت و سیره امام مشاهده می کند و در می یابد که او صاحب مقام ولایت است. (کتاب «امام مهدی(عج)، موجود موعود» صفحه ۶۶)