سومین وزیر میراث فرهنگی گره باغ ۳۳ هکتاری رامسر را باز می‌کند؟

به گزارش ایرنا، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی امروز در سفری یک روزه به بهانه حضور در افتتاحیه رویداد هفته فرنگی گردشگری تنکابن عازم غرب مازندران شده و قرار است بعدازظهر امروز نیز بازدیدی از باغ ۳۳ هکتاری رامسر داشته باشد تا در جریان آخرین وضعیت این باغ منحصربه‌فرد شمال کشور قرار بگیرد.

باغ ۳۳ هکتاری رامسر کلید اصلی پرونده ثبت جهانی منظر طبیعی تاریخی رامسر است. باغی که طی سال‌های اخیر همواره بحث و اختلاف نظر درباره آن زیاد به گوش رسیده و طی روزهای اخیر نیز به دلیل آغاز عملیات اجرایی طرحی روی رودخانه پلنگ‌رود از سوی شهرداری رامسر دوباره خبرساز شده است.

نگاهی به پیشینه چالش‌های این باغ نشان می‌دهد که بیش از یک دهه است باغ محبوب رامسری‌ها با موانع و سدهای مختلفی دست و پنجه نرم می‌کند.

سه دهه چالش

اوایل دهه ۸۰ عملیات ساخت مجتمع فرهنگی و هنری رامسر در قسمتی از این باغ آغاز شد و زخمی بر پیکر این عرصه طبیعی-تاریخی وارد کرد که هنوز هم بهبود نیافته است. مجتمعی که از همان گام‌های ابتدایی و پس از اجرای اسکلت فلزی مجتمع، طبق ضوابط میراث فرهنگی با ساخت آن مخالفت شد و پس از ۲ دهه هنوز هم تعیین تکلیف نشده است.

اوایل دهه ۹۰ نیز ساخت یک مجتمع تجاری در حریم باغ ۳۳ هکتاری اعتراض دوستداران میراث فرهنگی خبرساز شد و کش‌مکش‌هایی بین میراث فرهنگی و هیئت مدیره مجتمع به وجود آورد. اکنون نیز پس از یک دهه اجرای حوضچه آرامش روی رودخانه پلنگرود در دل باغ محل اختلاف نظر دوستداران میراث فرهنگی و شهرداری رامسر است.

پرونده ثبت جهانی منظر طبیعی-تاریخی رامسر که در دهه ۸۰ به یونسکو پیشنهاد شده بود سال ۱۳۸۸ به دلیل وجود سازه نیمه‌کاره مجتمع فرهنگی رد شد.

از آن زمان به بعد همواره مسئولان مختلفی درباره رفع مشکلات و موانع باغ ۳۳ هکتاری اظهارنظر کردند و وعده‌های مختلفی داده شد که نه تنها هنوز هیچ‌کدام به سرانجام نرسید، بلکه چالش جدیدی هم طی چند هفته اخیر به مشکلات باغ افزوده شد.

وعده‌های بی‌سرانجام

مرور رفت‌وآمدها و اظهارنظرهای برخی مسئولان تراز ملی و استانی درباره این باغ طی سال‌های اخیر همین رفت‌وآمدهای بدون حال مشکلات باغ را نشان می‌دهد.

۲۸ بهمن ۱۳۹۶ یعنی زمانی که هنوز وزارت میراث فرهنگی تشکیل نشده بود، علی‌اصغر مونسان رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در نشست با فعالان اقتصادی و کارآفرینان غرب استان در هتل رامسر گفته بود: «کارشناسان، ساختمان مجتمع فرهنگی رامسر را برای ثبت جهانی باغ مزاحم تشخیص دادند و این مجتمع باید جمع‌آوری شود. در این صورت ثبت باغ ۳۳ هکتاری رامسر در چارچوب اصول ثبت جهانی قرار نمی‌گیرد. ثبت باغ ۳۳هکتاری منوط به جمع‌آوری ساختمان مجتمع فرهنگی رامسر است. »

سال ۱۳۹۸ گام‌هایی برای یافتن راهکار مناسب به منظور تکمیل پروژه و جلوگیری از تخریب آن برداشته شد. مرداد ۱۳۹۸ در سفری که علی‌اصغر مونسان رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی و وزیر پیشین وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به رامسر داشت، در نشستی مشترک با استاندار مازندران رایزنی‌هایی برای یافتن راهکار مناسب انجام شد که در نهایت موافقت مشروط مونسان برای اجرای این پروژه را به همراه داشت.

در مذاکره بین استاندار پیشین مازندران و مونسان، قرار شد هیچ قسمتی از مجتمع فرهنگی و هنری رامسر کاربری اداری نداشته باشد و صرفا به عنوان یک مجموعه فرهنگی و موزه‌ای در دل باغ ۳۳ هکتاری رامسر بهره‌برداری شود. آن زمان سیف‌الله فرزانه مدیرکل وقت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران نیز عنوان کرده بود که اگر بنای نیمه‌کاره موجود در این باغ با کاربری فرهنگی و موزه‌ای و بر اساس ضوابط و با نظارت کارشناسان میراث فرهنگی و سازمان جهانی یونسکو ساخته شود مانعی برای ثبت جهانی باغ محسوب نخواهد شد.

رایزنی‌های بی‌فرجام

سال ۱۳۹۹ عباس زارع مدیرکل وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران از برنامه‌ریزی برای از سر گرفته شدن عملیات اجرایی سازه مجتمع فرهنگی با موافقت وزارت میراث فرهنگی خبر داد. زارع حتی اعلام کرد که ساختمان پس از سال‌ها از فهرست بناهای غیرمجاز میراث فرهنگی خارج شد و در دسته طرح‌های اولویت‌دار قرار گرفته که ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان اعتبار برای تکمیل این مجتمع بر اساس ضوابط تعیین شده اختصاص یافته است.

۲۰ آبان ۱۳۹۹ هم محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از باغ ۳۳ هکتاری بازدید کرد.

طالبیان در آن بازدید که با حضور مدیرکل وقت میراث فرهنگی مازندران انجام شده بود، گفت: «در صورت رفع کامل اشکالات باغ ۳۳ هکتاری رامسر، پرونده این باغ برای ثبت جهانی به یونسکو ارسال می‌شود. از بین رفتن برخی درختان به دلیل خشکی، نصب موزائیک‌های نامناسب و نداشتن زهکش در باغ از جمله مشکلاتی است که باید هر چه زودتر رفع شود تا پرونده باغ قابلیت ارسال به یونسکو را پیدا کند.»

فصل جدید وعده‌ها

پس از تغییر دولت و روی کار آمدن عزت‌الله ضرغامی در وزارت میراث فرهنگی، دور جدیدی از اظهارنظرها و وعده‌ها آغاز شد. ضرغامی که بسیاری از پایان هفته‌ها و تعطیلات را در رامسر و غرب مازندران می‌گذراند طی روزهای اخیر نیز در رامسر حضور داشت و روز ملی سینما را با انتشار ویدئویی از داخل سینما تئاتر رامسر تبریک گفت، تاکید داشت همه ضوابط میراثی باید درباره باغ ۳۳ هکتاری رعایت شود.

۲۰ اسفند ۱۴۰۰ و در سفر اول هیئت دولت سیزدهم به مازندران، عزت‌الله ضرغامی وزیر پیشین میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی عازم رامسر شد و در گفت‌وگویی که با ایرنا داشت تاکید کرد قوانین میراثی باید در احیای باغ ۳۳ هکتاری رامسر رعایت شود.

ضرغامی درباره ثبت جهانی باغ ۳۳ هکتاری رامسر باوجود سازه نیمه کاره مجتمع فرهنگی هنری گفته بود «به طور حتم قوانین میراثی در عرصه باغ ۳۳ هکتاری باید رعایت شود. مقرر شد سوابق باغ از سوی این وزارتخانه بررسی شود و به زودی نتیجه بررسی‌های کارشناسی پیرامون این موضوع اعلام می‌شود. »

یک باغ و ۲ هوا

حدود ۲ هفته بعد از این اظهار نظر ضرغامی، یعنی چهارم فروردین ۱۴۰۱ مهدی ایزدی سرپرست وقت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اعلام کرد که سازمان بازرسی بر اساس ضوابط میراث فرهنگی و حریم مصوب این عرصه از ساخت و ساز در این منطقه تاریخی جلوگیری و مجوز ساخت این بنا را غیرقانونی اعلام کرد که مکاتبات مربوطه در سطح وزارتخانه نیز انجام شده است.

ایزدی در آن گفت‌وگو با بیان این‌که سازه مجتمع فرهنگی در باغ ۳۳ هکتاری باید طبق مقررات و با توجه به نظر سازمان بازرسی تخریب شود تاکید کرد که مکاتبات پیرامون منع ساخت‌وساز در این عرصه به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران به عنوان بهره‌بردار و اداره کل راه و شهرسازی به عنوان مجری طرح فرستاده شد و در صورتی که ساخت‌وساز ادامه یابد این دو دستگاه باید پاسخگوی نهادهای نظارتی باشند.

با این حال عباس زارع مدیرکل وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران پس از اظهارنظر ایزدی اعلام کرد که ساخت مجتمع با توجه به این‌که از مصوبات شورای برنامه‌ریزی استان است به قوت خود باقی است.

اما باز هم نه سازه برچیده شد و نه تکمیل آن در دستور کار قرار گرفت تا پرونده باغ ۳۳ هکتاری همچنان پشت گره اختلاف بین وزارت میراث فرهنگی و وزارت فرهنگ و ارشاد معلق بماند.

چشم‌انتظاری میراث‌دوستان از وزیر مازندرانی

حالا در دولت چهاردهم و نخستین سفر وزیر میراث فرهنگی این دولت به مازندران باز هم بازدید از باغ ۳۳ هکتاری رامسر در دستور کار قرار گرفته است. بازدیدی که نسبت به بازدیدهای قبلی یک تفاوت مهم دارد و آن هم به پیشینه صالحی امیری در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برمی‌گردد.

صالحی امیری که اکنون مسئولیت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را بر عهده دارد، در دولت یازدهم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. او که زمانی باید از اجرای طرح سازه مجتمع فرهنگی دفاع می‌کرد اکنون باید طبق ضوابط میراثی حامی حفاظت از عرصه و حریم این باغ باشد.

دوستداران میراث فرهنگی در رامسر منتظر و امیدوار به خروجی بازدید امروز وزیر میراث فرهنگی از باغ ۳۳ هکتاری هستند تا بلکه چالش‌های این عرصه طبیعی-تاریخی پس از سال‌ها متوقف شود. باغی که رفع مشکلات آن سرعت به سرانجام رسیدن پرونده ثبت جهانی منظر طبیعی-تاریخی رامسر را بیشتر خواهد کرد.