مقبره‌الشعرای تبریز در قواره بین المللی، گرفتار مدیریت جزیره ای

به گزارش ایرنا، مجموعه مقبره الشعرای تبریز که سالیان گذشته در سایه بی مهری و کم توجهی متولیان فرهنگی و گردشگری این استان در گوشه ای از کلان و کهن شهر تبریز که صبغه تاریخی در الگو شدن برای کلان شهرهای دیگر در عرصه های مختلف دارد به حال خود رها شده که در سال های اخیر تا حدودی مورد توجه مسوولان قرار گرفته ولی در رقابت با مجموعه هایی مانند طوس مشهد، حافظیه و سعدیه شیراز و برخی آثار فرهنگی اصفهان همچنان به لحاظ عمرانی عقب مانده و باید مسیری طولانی را برای رسیدن به این جایگاه طی کند.

در سایه تلاش مسئولان در سال های گذشته و تلاش متولیان شهری و فرهنگی آذربایجان شرقی، اقداماتی برای ساماندهی، محوطه سازی و بازسازی این مجموعه فاخر آغاز شده است ولی مدیریت جزیره ای دستگاه ها و نهادهای محلی و استانی در این مجموعه و نگاه کوتاه مدت و بخشی نگر بجای نگاه بلندمدت و آینده نگر به آن موجب شده تا ساماندهی و محوطه سازی مقبره الشعرا به جای اینکه در قالب یک مجموعه بزرگ تاریخی و فرهنگی بین المللی برای کلانشهر تاریخی تبریز دیده شود، در حد تنها یک اثر تاریخی و فرهنگی محلی انجام شود.

وضعیت نابسامان مقبره الشعرای تبریز و حصارهای گالوانیزه پیرامون آن در سال های گذشته، سیما و منظره ای زشت و دور از شان شاعران خفته در این آرامگاه ابدی ایجاد کرده و موجب دلخوری و گلایه گردشگران، دوستداران آثار تاریخی و اهل فرهنگ و ادب به ویژه این دیار شده بود.

وضعیت نابسامان مقبره الشعرای تبریز و حصارهای گالوانیزه پیرامون آن در سال های گذشته، سیما و منظره ای زشت و دور از شان شاعران خفته در این آرامگاه ابدی را ایجاد کرده و موجب دلخوری و گلایه گردشگران، دوستداران آثار تاریخی و اهل فرهنگ و ادب به ویژه این دیار شده بود.

اختصاص ردیف بودجه ای از محل اعتبارات ملی در اواخر دهه ۱۳۷۰ شمسی برای نخستین بار و به مدت یکسال برای بازسازی و بهسازی مقبره الشعرا بارقه امیدی برای سر و سامان بخشیدن به این مجموعه در دل اهالی فرهنگ و ادب این سرزمین ایجاد کرد ولی توقف و رکود این اقدامات در سال های بعد این امید را کم رنگ کرد.

در سال ۱۳۹۸ تخصیص اعتبار حدود ۹۸ میلیارد ریالی برای اجرای طرح ساماندهی مجموعه فرهنگی و تاریخی دوباره کورسوی امید را در دل دوستداران فرهنگ و ادب این مرز و بوم روشن کرد و تصویب اعتبار یک هزار و ۲۰۰ میلیارد ریالی در مدت سه سال و در سفر استانی به آذربایجان شرقی، این روند را هموار کرد.

در زمان کنونی ساماندهی بخش شمالی (صفه شمالی) مقبره الشعرا به بهره برداری رسیده و ساماندهی بخش جنوبی (صفه جنوبی) آن به مساحت ۲ هزار و ۵۰۰ مترمربع نیز در جریان است که پس از ساماندهی و تکمیل کامل به پروژه صفه شمالی مقبره الشعرا به مساحت هشت هزار و ۵۰۰ مترمربع الحاق می شود.

با وجود اقدامات انجام شده برای ساماندهی مجموعه مقبره الشعرا، این مجموعه و پیرامون آن پتانسیل و شایستگی تبدیل شدن به مجموعه هایی مانند فردوسی مشهد(طوس)، حافظیه و سعدیه شیراز و میدان امام علی (ع) اصفهان را دارد و بر این اساس ضروری است متولیان شهری و فرهنگی استان و کلانشهر تبریز با نگاه جامع، هماهنگ و آینده نگر به این مجموعه فاخر تاریخی و فرهنگی، این مکان را به مجموعه ای در خور و شان شاعران و ادیبان خفته در این آرامگاه و کهن شهر تاریخی و فرهنگی تبریز تبدیل کنند.

مقبره الشعرا برای رسیدن به وضعیت طوس، حافظیه و سعدیه نیاز به زمان و هزینه دارد

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی می گوید: به وضعیت مقبره الشعرا را باید در بازه‌ های زمانی سه ساله از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۳ نگاه کرد تا از تغییرات و اقداماتی که در این سال ها در جهت ساماندهی این مجموعه انجام شده است، اطلاع کسب و آن ها را با هم مقایسه کرد.

«سیدمحمدحسین بلاغی»، با تاکید بر اینکه مشکلاتی که در زمان کنونی در مقبره الشعرا بوجود آمده از ناحیه ساماندهی این مجموعه است، می افزاید: مقبره الشعرا در ۲ سال گذشته در حصار دیوارهای گالوانیزه بود و برای دیدن موزه آن باید از یک مسیر دشوار و کانال  عبور می کردیم.

وی اظهار می کند: در ۱.۵ سال گذشته ۷۰۰ میلیارد ریال فقط اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ساماندهی و بهسازی این مجموعه هزینه کرده و علاوه بر آن شهرداری نیز حدود ۴۰۰ میلیارد ریال برای این طرح و سنگ فرش محوطه آن اعتبار تخصیص داده و هزینه کرده است.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی می گوید: در طول ۲.۵ سال گذشته بیش از یک هزار میلیارد ریال برای بهسازی و ساماندهی این مجموعه هزینه شده است در حالی که کل هزینه‌کرد برای این مجموعه در ۱۰ سال بین سال های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ کمتر از ۱۰۰ میلیارد ریال بوده است.

بیش از یک هزار میلیارد ریال برای بهسازی و ساماندهی این مجموعه هزینه شده است در حالی که کل هزینه‌کرد برای این مجموعه در ۱۰ سال بین سال های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ کمتر از ۱۰۰ میلیارد ریال بود.

بلاغی، با تاکید بر اینکه با شروع طرح بهسازی و ساماندهی مقبره الشعرا مسایل و مشکلات ثانویه در این طرح ایجاد شده است، ادامه می دهد: تعدادی از دستگاه ها و نهادهای استانی و محلی از جمله ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، اوقاف و امور خیریه و میراث فرهنگی و شهرداری تبریز در ساماندهی و نظم بخشی مجموعه و پیرامون مقبره الشعرا وظیفه و مسوولیت دارند و باید پاسخگو باشند.

وی با بیان اینکه طوس مشهد و حافظیه و سعدیه شیراز سال های سال است که سامان یافته اند، یادآوری می کند: مقبره الشعرای تبریز باید روز به روز ساماندهی و برای آن هزینه شود تا در آینده به وضعیت مکان های مذکور تاریخی و فرهنگی برسد.

مقبره الشعرای تبریز باید روز به روز ساماندهی و برای آن هزینه شود تا در آینده به وضعیت فردوسیه مشهد و حافظیه و سعدیه شیراز برسد.

بلاغی، وضعیت کنونی مقبره الشعرای تبریز را مطلوب ارزیابی کرده و می افزاید: برای رسیدن این مجموعه در حد حافظیه و سعدیه باید کار ساماندهی و نظم بخشی آن در سال های آینده نیز ادامه یابد.

مقبره الشعرا از وضعیت مخروبه سابق به مجموعه ای در شان شاعران خفته در آن تبدیل شده است

شهردار تبریز نیز می گوید: مجموعه تاریخی و فرهنگی مقبره الشعرای تبریز که حدود ۱۵ سال مخروبه و بلاتکلیف باقی مانده بود اکنون به همت شهرداری و سایر دستگاه های متولی ساماندهی شده و به مجموعه ای در خور شان شاعران خفته در آن تبدیل شده است.

«یعقوب هوشیار»، با اشاره به وجود برخی مشکلات جزئی در ساماندهی این مجموعه، می افزاید: اجرای کامل طرح ساماندهی مقبره الشعرا و اجرای سنگفرش «حیدر تکیه سی» با هدف ارتقای زیرساخت‌های گردشگری و فرهنگی در این مجموعه موجب جذب گردشگران بیشتر به این شهر می شود.

اجرای کامل طرح ساماندهی مقبره الشعرا و اجرای سنگفرش «حیدر تکیه سی» با هدف ارتقای زیرساخت‌های گردشگری و فرهنگی در این مجموعه موجب جذب گردشگران بیشتر به این شهر می شود.

وی با تاکید بر تسریع در اجرای این طرح ها از سوی معاونت فنی و عمرانی شهرداری تبریز، اظهار می کند: اکنون سنگفرش صحن جنوبی این مجموعه به همراه پیاده‌روهای ضلع شمالی، شرقی و جنوبی به اتمام رسیده و پیاده روهای ضلع غربی و معابر پیرامون آن در حال تکمیل است.

هوشیار، با اشاره به اهمیت و جایگاه این مجموعه تاریخی در نزد اهالی فرهنگ و ادب و نقش آن در جذب گردشگران داخلی و خارجی، ادامه می دهد: با هدف ارایه خدمات بهینه به شهروندان و گردشگران، زیباسازی و رونق بخشیدن به مجموعه فرهنگی تاریخی مقبره الشعرا، شهرداری در کنار متولیان این مجموعه است و اعتبارات ویژه ای برای آن تخصیص می دهد.

مدیریت جزیره ای پیرامون مقبره الشعرا مانع از تبدیل آن به محوطه ای مانند حافظیه شیراز می شود

مدیرکل اوقاف و امور خیریه آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه اقدامات انجام شده در پیرامون مجموعه تاریخی و فرهنگی مقبره الشعرا بر اساس مدیریت های جزیره ای بوده است، می گوید: این نوع مدیریت مانع از تبدیل این مجموعه به مانند مجموعه هایی مانند حافظیه و سعدیه شیراز و میدان امام علی (سبزه میدان) اصفهان می شود.

حجت الاسلام «سیدشهاب الدین حسینی»، می افزاید: پیرامون مقبره الشعرای تبریز در مقایسه با حافظیه و سعدیه شیراز که آباد و در شان حافظ و سعدی و به ویژه شهر شیراز است، در شان حدود ۴۰۰ شاعر مدفون در آن و شهر تاریخی تبریز نیست و نسبت به آنها وضعیت خوبی ندارد.

در مقبره الاشعرا پیکر شعرایی دفن شده که موطن اصلی آنان ایران نبوده بلکه از کشورهای مختلفی مانند مصر هستند.

پیرامون مقبره الشعرای تبریز در مقایسه با حافظیه و سعدیه شیراز که آباد و در شان حافظ و سعدی و به ویژه شهر شیراز است، در شان حدود ۴۰۰ شاعر مدفون در آن و شهر تاریخی تبریز نیست و نسبت به آن ها وضعیت خوبی ندارد.

وی با بیان اینکه در مقبره الشعرا، پیکر شعرایی دفن شده که موطن اصلی آنان ایران نبوده بلکه از کشورهای مختلفی مانند مصر هستند، اظهار می کند: این مجموعه با قابلیت های خود، می تواند به بزرگترین مرکز دیپلماسی جهان تبدیل شود.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه آذربایجان شرقی می گوید: طرحی برای تبدیل پیرامون مقبره الشعرای تبریز همانند میدان امام علی(ع) اصفهان آماده کرده، مطالعات آن را انجام داده و سال ها پیگیر آن هستم.

حجت الاسلام حسینی، با بیان اینکه این طرح به کمیسیون مجلس نیز ارایه شده است، ادامه می دهد: در این طرح بافت مقبره الشعرا با بافت امامزاده سیدحمزه الحاق می شود و به صورت یک مجموعه فاخر برای شهر تاریخی تبریز تبدیل می شود و نه فقط برای اوقاف و امور خیریه، شهرداری تبریز یا اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان.

وی با تاکید بر اینکه اجرای این طرح باید جامع و یکجا دیده شده و از مدیریت جزیره ای در آن جلوگیری شود، یادآوری می کند: بر این اساس دیگر لازم نیست مسوولیت محوطه سازی امامزاده سیدحمزه به اداره کل اوقاف و امور خیریه، مقبره الشعرا به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و پیرامون این مجموعه به شهرداری تبریز سپرده شود.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه آذربایجان شرقی می گوید: با اجرای این طرح، بزرگترین مجموعه آئینی شهر تاریخی تبریز در این مکان ایجاد می شود و مجموعه «حیدرتکیه سی» و «چاپار باشی» آباد شده و از وضعیت خرابه خارج می شود.

حجت الاسلام حسینی، با اعلام آمادگی برای تامین هزینه اجرای این طرح از سوی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان، می افزاید: نحوه اجرای میدان امام علی(ع) اصفهان می تواند به عنوان الگویی در تامین هزینه اجرای این طرح قرار گیرد.

وی با بیان اینکه هم اکنون سه ضلع بافت مقبره الشعرا بازسازی شده و یک ضلع آن باقی مانده است، اظهار می کند: مالکیت آزمایشگاه استان مربوط به اوقاف و امور خیریه استان بوده و این اداره کل آماده واگذاری رایگان آن برای اجرای طرح مذکور است.

مالکیت آزمایشگاه استان مربوط به اوقاف و امور خیریه استان بوده و این اداره کل آماده واگذاری رایگان آن برای اجرای طرح تبدیل پیرامون مقبره الشعرای تبریز همانند میدان امام علی(ع) اصفهان است.

حجت الاسلام حسینی، ادامه می دهد: در اجرای طرح مذکور، خیابان ثقه الاسلام به صورت زیرگذر اجرا می شود و چهار پیرامون مقبره الشعرا بازگشایی شده و در نتیجه به مجموعه ای شبیه حافظیه یا سعدیه شیراز یا میدان امام علی(ع) اصفهان تبدیل می شود.

به گزارش ایرنا، مجموعه فرهنگی و تاریخی مقبره الشعرا بیش از یک دهه است که در تلاطم تعمیرات و تغییرات قرار دارد و گذاشتن نقطه پایانی بر طرح توسعه و بازسازی آن ضروری است.

ساخت این مجموعه که به اوایل دهه ۱۳۵۰ شمسی باز می گردد، چنان محبوبیتی در عرصه فرهنگ و هنر تبریز و ایران دارد که امروزه به یکی از نمادهای گردشگری و فرهنگی آذربایجان شرقی و کشور از منظر بصری تبدیل شده است.

مقبره الشعرای تبریز از غنی ترین یادمان های حوزه شعر و ادب کشور است که با قدمت حدود ۸۰۰ ساله در محله قدیمی «سرخاب» تبریز و در ضلع شرقی خیابان ثقه الاسلام و شمال محله قدیمی «ششگلان» واقع شده است و بر اساس منابع تاریخی، پیکر حدود ۴۱۰ شاعر و ادیب ایرانی ادوار مختلف تاریخی را در خود جای داده و از مکان های ارزشمند و مهم گردشگری کهن شهر تبریز به شمار می رود.

این مکان تاریخی و فرهنگی، مدفن و آرامگاه شاعرانی مانند استاد سیدمحمدحسین بهجت تبریزی معروف به «شهریار»، اسدی طوسی، قطران تبریزی، مجیرالدین بیلقانی، خاقانی شیروانی، ظهیرالدین فارابی، شاپور نیشابوری، شمس الدین سجاسی، ذوالفقار شروانی، همام تبریزی، مغربی تبریزی، مانی شیرازی، لسانی شیرازی و شکیبی تبریزی است که همواره مورد توجه و احترام اهالی شعر و ادب ایران زمین و خارج از کشور بوده است.