هفته کتاب باید به یکی از مناسک پربار مردمی بدل شود

به گزارش ایرنا از ستاد خبری سی‌ودومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، نشست شورای سیاست‌گذاری این دوره از هفته کتاب با حضور عبدالحسین کلانتری معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی رمضانی مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و دبیر سی‌ودومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران و اعضای این شورا، شنبه (۱۲ آبان ۱۴۰۳) در معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.

عبدالحسین کلانتری در این نشست گفت: حضور ذی‌نفعان و ذی‌ربطان متنوع و متعدد حوزه کتاب باعث می‌شود نگاهی چندبُعدی نسبت به برنامه‌های هفته کتاب شکل بگیرد که ان‌شاءالله نویدبخش افق‌های روشنی خواهد بود. امیدوارم به‌زودی نیز بتوانیم شورای سیاست‌گذاری کتاب را تشکیل دهیم و با تمام کسانی که در حوزه کتاب فعالیت می‌کنند، به گفت‌وگو بنشینیم و مسائل مربوط به آن را بررسی کنیم‌ تا کتابخوانی، کتابفروشی و… را احیاء کنیم.

وی افزود: با توجه به شرایط خاصی که صورت گرفت و برنامه‌ریزی برای هفته کتاب با تغییرات و جابه‌جایی‌ها در دولت مواجه شد، فرصت انجام دادن کار تحولی عظیم را نداریم، اما فرصت‌ها را می‌توان غنیمت شمرد و فعالیت‌هایی بدیع و تازه انجام داد تا جریان تازه‌ای را در حوزه کتاب راه‌اندازی کنیم.

معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: مساله کتاب دغدغه اصلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است و به تبع او کل وزارتخانه این دغدغه را دارند تا بتوانند کتابخوانی را گسترش دهد. تصاویری که تاکنون از وضعیت کتاب دیده‌ام و گزارش‌هایی که تاکنون مطالعه کردم تصویری غیرجزئی است. ما باید تصویر دقیق‌تری در اختیار داشته باشیم و بدانیم کتاب نقطه ارشمیدوسی و کانونی تحول فرهنگ ماست. زیربنای حوزه فرهنگ، کتاب است و همه نسبت به آن مسئولیت دارند و نباید صرفا تمام مسئولیت را معطوف به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دانست. دستگاه‌های دیگر نیز باید خود را متولی حوزه کتاب بدانند.

کلانتری در بخش دیگری از سخنان خود به ضرورت استفاده از صنایع خلاق در امر کتابخوانی اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات ما استفاده از مدل‌های کلاسیک ترویج کتابخوانی مانند مسابقات کتابخوانی است‌. باید تجربه‌های بدیع جهانی در حوزه ترویج‌ کتابخوانی را دید و بررسی کرد و از ظرفیت صنایع خلاق و نرمی‌ که وجود دارد نیز استفاده کرد. انواع پارک‌ها و مراکز رشد فناوری در کشور وجود دارد و می‌توان از ظرفیت‌ آن‌ها نیز بهره برد.

وی با بیان اینکه واسپاری فعالیت‌ها موجب می‌شود تا ایده‌های نو سرریز شود، عنوان کرد: ایده‌های ما نیز به تکمیل و بازنگری دارد و این مساله‌ای همیشگی است که مرتبط با تاریخ و دولت خاصی نیست، چراکه سرعت تحولات بسیار بالاست. لذا باید از ظرفیت‌های خلاقانه و نوآورانه مختلف موجود در کشور استفاده کرد و آن را سامان داد.

کلانتری اضافه کرد: باید هفته کتاب را به یکی از مناسک پربار مردمی تبدیل کنیم. مانند نوروز و شب یلدا رویدادی که مردمی هستند و ارتباط مستقیمی با دولت ندارند، اما دولت می‌تواند به آنها رونق ببخشد. باید آرزوی ما این باشد که هفته کتاب نیز تبدیل به یک رویداد کاملا مردمی شود. همان‌گونه که حافظ‌خوانی با شب یلدا پیوند خورده است. لذا یکی از افق‌های بلند ما باید این شود که این رویداد اداری تبدیل به یکی از مناسک مردمی شود.

معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ضرورت پرداختن به مقوله عدالت در امر کتابخوانی اشاره کرد و ادامه داد: موضوع عدالت در دسترسی به کتاب و کتابخوانی نکته‌ای است که شاید بهتر باشد در آینده به صورت مفصل درباره آن‌ بحث شود. اقدامات خوبی در جمهوری اسلامی ایران در این خصوص به واسطه خیرین، ناشران و گروه‌های اجتماعی مردمی و بسیج شکل گرفته و کتابخانه‌ها تا اعماق روستاها رفته، اما هنوز با نقطه مطلوب فاصله داریم. شاید هفته کتاب فرصتی باشد که به آن ضریب دهیم.

وی گفت: هفته کتاب فرصت خوبی است تا بخشی از محافل و رویدادهای مرتبط با کتاب را با همکاری سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در روستاها منعکس کنیم. تکریم نویسندگان، ناشران، کتابفروشان، واقفان و خیرین حوزه کتاب نیز نکات بسیار مهمی است که باید هفته کتاب پیگیری شود.

هفته کتاب رویدادی متکثر در سراسر کشور است

علی رمضانی نیز در این نشست صحبت‌های خود را با وجوه تفاوت میان هفته کتاب و نمایشگاه کتاب آغاز کرد و ادامه داد: سی‌ودومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی در حال تدارک و برنامه‌ریزی برای برگزاری است. دو رویداد برجسته کتابی در دو بازه زمانی در کشور وجود دارد که یکی از آنها نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در اردیبهشت‌ماه است و دیگری هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در آبان‌ماه که به مناسبت سالروز درگذشت مرحوم علامه طباطبایی(ره) پایه‌ریزی شده است. آنچه این دو رویداد بزرگ کتابی سال را از یکدیگر متمایز کرده این است که در نمایشگاه کتاب با واقعیت ملموس بیرونی، به صورت متمرکز مواجه هستیم که با حضور مردم و رسانه‌ها برگزار می‌شود و می‌توان اندازه و اتفاقاتی را که در آن رخ می‌دهد به صورت متمرکز بازنمایی کرد، اما در هفته کتاب با رویدادی منتشر و پراکنده در سراسر کشور با اهتمام دستگاه‌های مختلف مواجه هستیم. در نمایشگاه کتاب به اندازه هفته کتاب موضوع ترویج برجسته نیست، اما در هفته کتاب این موضوع برجسته‌تر است.

وی افزود: در سه دوره گذشته که بنده مسئولیت دبیری هفته کتاب را برعهده داشتم، تلاش ‌شد مساله ترویجی و همکاری با دستگاه‌های دیگری که شاید آن‌قدر با موضوع کتاب هم دخیل نبودند، پررنگ شود تا این رویداد گسترده‌تر و مردمی‌تر شود. از آن میان می‌توان به برگزاری جشنواره‌ها و جوایز حوزه کتاب که توسط دستگاه‌های دیگر برگزار می‌شود، اشاره کرد. همچنین در ۲۴ آبان‌ماه هرسال با همت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور رویداد تقدیر از کتابداران و فعالان کتابخوانی برگزار می‌شود که در برخی از سال‌های اخیر با حضور رئیس‌جمهوری همراه بوده است.

دبیر سی‌ودومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: در این رویداد منتشر و همگانی، وظیفه و فعالیت ستاد هفته کتاب این بود که بتواند دستگاه‌های دیگر و رسانه‌ها را همگرا کند. همچنین طی ۳ سال گذشته استانداران در سراسر کشور به عنوان رئیس هفته کتاب استان و مدیران کل فرهنگ و ارشاد اسلامی هر استان به عنوان دبیر هفته کتاب استان انتخاب می‌شدند که امسال نیز همین کار صورت گرفته است. در کل رویداد هفته کتاب رویداد ترویجی کتاب و کتابخوانی است و تلاش می‌کند تا اقشار و دستگاه‌های مختلف را درگیر کرده و فضای همگانی ایجاد کند و امسال نیز همانند سال‌های گذشته برنامه‌ها در لایه استان‌ها، دستگاه‌ها، تشکل‌ها و ستاد برنامه‌ریزی شده و پیشنهادهایی آماده شده است که آنها را پیش خواهیم برد.

مباحث مطرح شده در جلسه شورای سیاست‌گذاری سی‌ودومین هفته کتاب

در این نشست نعمت‌الله فاضلی، ابراهیم کریمی زنجانی، فتح‌الله فروغی، مهرناز خراسانچی، علی اصغر سیدآبادی، مهدی رمضانی، مهدی رمضانی چابک، اسماعیل جانعلی‌پور، حسین قرایی، رشید جعفرپور و علی جعفرآبادی (به نمایندگی از مهدی فیروزان) حضور داشتند و به بیان نظرات خود پرداختند.

جهش موضوع کتاب و کتابخوانی در هفته کتاب پس از انقلاب اسلامی، توجه به ظرفیت دانشگاه‌ها در فرهنگ‌سازی، استفاده از هفته کتاب برای بالا بردن میزان مطالعه در طول سال، ضرورت استفاده از تابلوهای شهری برای ترویج کتاب و کتابخوانی، مبنا شدن هفته کتاب برای شروع فعالیت‌هایی در طول سال، ضرورت شناخت ذائقه جوانان و نوجوانان برای برنامه‌ریزی‌های کاربردی بهتر، ضرورت توجه نهاد سیاستگذار به گروه‌های ویژه مانند کودکان نابینا، ناشنوا، اوتیسم و کم‌توان ذهنی و جسمی برای ارتقا دانشی آنها، توجه به برنامه‌های خودجوش مردمی، ضرورت تحول در رویکردها، ضرورت حمایت از برنامه‌های کتاب‌محور سایر نهادها، توجه به جشنواره روستاهای دوست‌دار کتاب، ضرورت نگاه پلتفرمی به منابع انسانی، توجه به حضور کودکان و نوجوانان در برنامه‌های هفته کتاب، نقش تسهیل‌گری ستاد هفته کتاب، عدالت فرهنگی، شناخت نوقلمان استان‌های مختلف و سرمایه‌گذاری روی آنها، تعیین نقش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان هماهنگ کننده دیگر نهادهای فعال در هفته کتاب ، ضریب دادن به مشاهیر اهل قلم هر استان و اشتراک گذاری کتاب‌های آنها و درخواست از وزیران، مدیران ارشد کشور و ائمه جمعه برای معرفی کتاب در هفته کتاب و همچنین گفت‌وگو در خصوص شعار این هفته از اهم مباحث مطرح شده در این نشست بود.