واکاوی علل تاخیر در آبگیری سد باباحیدر چهارمحال و بختیاری

به گزارش ایرنا، عملیات اجرایی ساخت سد غدیر باباحیدر با حجم مخزن ۱۴ میلیون مترمکعب، قابل تنظیم تا ۲۶ میلیون مترمکعب، طول تاج ۶۰۰ متر، عرض تاج ۱۲ متر با هسته رُسی از ۱۵ سال قبل آغاز شد.

بنا بر اعلام مسوولان دولت سیزدهم در دور دوم سفر رییس‌جمهور شهید و تعدادی از اعضای هیات دولت به چهارمحال و بختیاری در روز پنجشنبه ۲۵ آبان‌ماه ۱۴۰۲، فرآیند بهره‌برداری از این سد به‌عنوان یکی از مهم‌ترین طرح‌های توسعه‌ایی استان آغاز شد.

مدیرعامل آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری می‌گوید: در زمان سفر دور دوم رییس‌جمهور شهید تنها بدنه سد غدیر باباحیدر افتتاح شد و آبگیری این طرح آغاز نشد.

ساخت سد غدیر باباحیدر از ۱۶ سال قبل آغاز شد

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری می‌گوید: احداث سد غدیر باباحیدر شهرستان فارسان از سال ۱۳۸۷ با ۲۳۰ میلیارد ریال اعتبار ملی آغاز شد و قرار بود این طرح در مدت ۳۰ ماه اجرا شود.

فردوس کریمی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا حجم دریاچه سد غدیر باباحیدر را ۱۴.۵ میلیون مترمکعب و قابل افزایش تا ۲۶ میلیون مترمکعب اعلام و تصریح کرد: ذخیره آب این سد برای آشامیدن ۱۳۶ هزار نفر، کشاورزی یک‌هزار و ۴۵۰ هکتار و صنعت پایین‌دست از باباحیدر تا جونقان در شهرستان فارسان استفاده می‌شود.

وی افزود: تا سال ۱۳۹۹ از مجموع ۶۴ متر ارتفاع بدنه سد تنها ۴۲ متر اجرا شده بود که در نهایت با دخالت کارفرما (شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری) پیمانکار مربوطه خاتمه پیمان یافت و مناقصه دیگری انجام و ادامه فعالیت به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) سپرده شد.

کریمی تصریح کرد: قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) در سال ۱۴۰۱ برای ادامه ساخت سد غدیر باباحیدر ورود کرد و ۲۲ متر باقی‌مانده بدنه این سد را آبان‌ماه سال گذشته تکمیل کرد.

وی با اشاره به فراهم شدن مقدمات آبگیری سد غدیر باباحیدر در یک‌سال اخیر یادآور شد: در کنار این اقدام فعالیت‌های دیگری مانند تحکیم جناحین چپ و راست طرح انجام شد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری با اشاره به قرار گرفتن جاده روستای اُمیدآباد سراب باباحیدر شهرستان فارسان در مخزن سد غدیر باباحیدر اظهار داشت: این جاده به پایین‌دست منتقل و عملیات خاکی آن انجام شد و هم‌اکنون مقدمات تکمیل آن در حال اجرا است.

وی گفت: در صورت آغاز آبگیری سد غدیر باباحیدر براساس دبی جاری کنونی بالادست از همین امروز، روند آبگیری آن تا نیمه اردی‌بهشت‌ماه سال آینده به تراز نرمال می‌رسد.

صادر نشدن مجوز زیست‌محیطی آبگیری سد باباحیدر را ۶ ماه به تعویق می‌اندازد

کریمی به لزوم صدور مجوز زیست‌محیطی برای آبگیری سد غدیر باباحیدر اشاره تاکید کرد: در صورتی که این مجوز صادر نشود، زمان آبگیری این سد حداقل یک‌سال دیگر به تعویق می‌اُفتد.

وی افزود: اما این در حالی است که بالادست سد غدیر باباحیدر از سال‌های قبل (افزون‌بر ۲۰ سال قبل) محل دفت زباله شهرداری باباحیدر بود اما این زباله‌ها عفونی و یا پزشکی نبوده‌اند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: به‌همین منظور در مرحله نخست ۸۶ هزار مترمکعب خاک‌برداری از محل انجام و به مکان دیگری منتقل شد.

وی یادآور شد: پس از آن یک‌سری گمانه‌های ژئوتکنیک انجام و مشخص شد بیشترین نفوذ شیرابه در بالادست سد غدیر باباحیدر حداکثر ۷۰ سانتی‌متر بود و به سفره زیرزمینی مخزن نفوذ نکرده است و هیچ‌گونه آلایندگی در نمونه‌ها وجود نداشت.

کریمی اظهار داشت: در مرحله بعد برای اجرای بدنه سد غدیر باباحیدر در مجموع ۴۶۰ هزار مترمکعب خاک برداشت و به منطقه‌ای دیگر منتقل شد.

وی گفت: این در حالی است که اداره‌کل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری بعد از ۱۴ سال دوباره اعلام کرد؛ برای صدور مجوز زیست‌محیطی سد غدیر باباحیدر نمی‌توان در استان تصمیم‌گیری کرد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: به‌همین علت بنده به‌عنوان مسئول طرح سد غدیر باباحیدر انتظار داشتم این موضوع را از ابتدا اعلام می‌کردند تا از کانال مربوطه پی‌گیری می‌شُد.

وی افزود: اما با این حال هم‌اکنون زیر نظر یک کارشناس خبره در شیراز مشغول گمانه‌زنی هستیم که شیرابه در لایه‌های زیر نباشد.

تصفیه‌خانه مجهز در محل سد باباحیدر احداث می‌شود

کریمی تصریح کرد: همچنین برای ادامه این طرح به‌دنبال دریافت مجوز احداث تصفیه‌خانه هستیم تا آب کیفی بهتری به پایین‌دست منتقل شود اما نمی‌دانم نقطه ابهام برای صادر نشدن مجوز زیست‌محیطی سد غدیر باباحیدر چیست.

وی یادآور شد: این تصفیه‌خانه ظرفیت تصفیه ۴۶۱ لیتر آب به اندازه برداشت برای آشامیدن ۱۳۶ هزار نفر در پایین‌دست را دارد که قرار است با سه هزار میلیارد ریال اعتبار جدید احداث و بهره‌برداری شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: سد غدیر باباحیدر هم‌اکنون آماده آبگیری است و مشکل از این شرکت نیست.

وی گفت: بدنه سد غدیر باباحیدر در سفر رییس‌جمهور شهید دولت سیزدهم به چهارمحال و بختیاری افتتاح شد و اکنون نباید آبگیری آن با تاخیر انجام شود.

کریمی تاکید کرد: بالاترین تراز دریاچه سد غدیر باباحیدر به نقطه دفن زباله سابق نمی‌رسد و به‌همین علت از فعالان فضای مجازی درخواست می‌کنم به گزارش‌های غیرمستند در این باره توجه نکنند.

وی با اشاره به هزینه ۱۱ هزار میلیارد ریالی از محل اعتبارات ملی برای ساخت سد غدیر باباحیدر از ابتدا تاکنون افزود: هزینه‌های تکمیل این سد تا زمان آبگیری، ساخت تصفیه‌خانه و بهره‌برداری کامل تا ۱۵ هزار میلیارد ریال می‌رسد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: اُمیدوارم اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان با تدابیری که می‌اندیشد مشکل صدور مجوز زیست‌محیطی این طرح را رفع کند.

وی یادآور شد: هم‌اینک هیچ‌گونه آثاری از زباله در محل نیست و حجم خاک قبلی به ۹ کیلومتر پایین‌تر در منطقه لاخشک منتقل شده است و هم‌اکنون در حال نمونه‌برداری از اعماق زمین هستیم.

کریمی اظهار داشت: تراز آبگیری سد غدیر باباحیدر هیچ تداخلی با کانون زباله سابق ندارد و قرار است در کنار این سد سامانه تصفیه‌خانه، خط انتقال از باباحیدر به جونقان شهرستان فارسان و ایستگاه پمپاژ باشد.

وی گفت: در این راستا ۵۵ کیلومتر از خط انتقال باباحیدر به جونقان شهرستان فارسان در مدت چهار ماه انجام شد که اجرای این مسیر حداقل به ۳۶ ماه زمان نیاز داشت و در وزارت نیرو رکورد زد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: شهرداری و شورای اسلامی شهر باباحیدر از ۹ ماه قبل تاکنون قرار است یک کیلومتر از باقی‌مانده خط انتقال سد غدیر باباحیدر که معارض دارد را آزاد کنند که این مهم هنوز محقق نشده است.

وی با اشاره به اجبار برای تغییر مسیر خط انتقال این طرح از باباحیدر افزود: در سال ۱۳۹۶ شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری ۶ میلیارد ریال برای موافقت به‌منظور عبور خط انتقال به شهرداری باباحیدر پرداخت کرده است.

کریمی به هزینه‌های فراوان دولت برای اجرای سد غدیر باباحیدر اشاره و تصریح کرد: آبگیری سریع‌تر این طرح از مهم‌ترین نیازها پایین‌دست است.

وی تغییر مسیر خط انتقال سد غدیر باباحیدر را باعث کاهش عمر مفید لوله دانست و یادآور شد: برای انجام این مهم باید حداقل باید ۳۲ هزار مترمربع زمین (چهار متر به‌طول هشت کیلومتر) تملک شود که این اقدام به بیت‌المال ضرر می‌زند.

کریمی اظهار داشت: البته این در حالی است که کشاورزان و باغداران هم برای عبور خط انتقال سد غدیر باباحیدر از زمین‌های خود مخالف هستند.

تکمیل بدنه سد در کمتر از ۶ ماه

مدیر پروژه سد غدیر باباحیدر “شرکت مهندسی سپاسد وابسته به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص)” نیز گفت: این شرکت از ابتدای سال ۱۴۰۲ وارد طرح شد و توانست در کمتر از ۶ ماه بدنه سد را به بهره‌برداری برساند که از سوی رییس‌جمهور شهید افتتاح شد.

علیرضا محمدی تاکید کرد: پس از آن سازه‌های جانبی سد غدیر باباحیدر از جمله آب‌گیر با چهار دریچه انجام شد.

وی افزود: قرارداد ما ۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال بود که اکنون ۹۵ درصد اجرا شده و کار به پایان رسیده است و پنج هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال از کارفرما طلبکاریم.

محمدی تصریح کرد: علاوه بر مشکلات مالی طرح سد غدیر باباحیدر اما حتی یک روز کار متوقف نشد و کار بدون حتی یک روز تاخیر بهره‌برداری شد و اکنون به مرحله آب‌گیری رسیده است.

وی یادآور شد: پس از آب‌گیری سد غدیر باباحیدر درآمد طرح از آب پشت سد در طول یک سال برای شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری تامین می‌شود.

شورای اسلامی باباحیدر مسیر پیشنهادی شورای تامین شهرستان فارسان را قبول دارد

رییس شورای اسلامی شهر باباحیدر نیز گفت: براساس مصوبه شورای تامین شهرستان فارسان قرار شد خط انتقال سد غدیر باباحیدر از کنار جوی کشاورزی عبور کند و الان سه کیلومتر آن انجام شده است.

یعقوب اسلامی تاکید کرد: هم‌اکنون شورای اسلامی شهر باباحیدر مسیر پیشنهادی شورای تامین شهرستان فارسان را قبول دارد و برای اجرای آن همکاری می‌کند.

دیدگاه‌های حفاظت محیط‌زیست

مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری نیز می‌گوید : ادارات کل استانی مرجع صدور مجوز برای طرح‌های بزرگ مشمول ارزیابی زیست‌محیطی در استان نیستند و فقط می‌توانند نظرات کارشناسی را به کمیته ملی ارزیابی اثرات محیط زیستی اعلام کنند.

سعید یوسف‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا تاکید کرد: سد غدیر باباحیدر مجوز زیست‌محیطی نگرفته است و مرجع صدور این مجوز اداره‌کل ارزیابی سازمان حفاظت محیط زیست کشور خواهد بود.

وی افزود: از ۲ سال قبل قرار بوده مطالعات ای. اِم. پی (EMP) برای سد غدیر باباحیدر تهیه شود تا برنامه مدیریت محیط زیستی پروژه، موضوع سامان‌دهی و اطمینان خاطر از جابه‌جایی زباله‌ها و نبود آثار شیرابه و تاثیرات آینده آن بر آب انجام و در نهایت مجوز زیست‌محیطی صادر شود.

یوسف‌پور تصریح کرد: معاون سابق رییس‌جمهور و رییس پیشین سازمان حفاظت محیط زیست کشور در نامه‌ای به استاندار وقت چهارمحال و بختیاری بر لزوم مطالعات ژئوهیدرولوژی و ژئولوژی برای سد غدیر باباحیدر تاکید کرد.

وی یادآور شد: اداره‌کل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری هم‌اکنون تکلیف قانونی و اخلاقی خود را در قبال مردم استان انجام می‌دهد و در این راستا نظرات کارشناسی باید لحاظ شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: در همین راستا متکی به مطالعات مشاوران ذی‌صلاح هستیم تا موضوع در سطح ملی تصمیم‌گیری شود.

وی با اشاره به هزینه‌های فراوان برای ساخت سد باباحیدر گفت: طرحی که هزینه‌های آن از بیت‌المال تامین شده است در نهایت آبگیری می‌شود اما باید شرایط علمی و فنی آن مورد توجه باشد.

یوسف‌پور تاکید کرد: علت تاخیر در صدور مجوز زیست‌محیطی سد غدیر باباحیدر به موقع اقدام نکردن شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری در ۲۰ سال گذشته در راستای تکمیل مطالعات ارزیابی محیط زیستی و تحقق نیافتن برنامه محیط زیست یا ای. اِم. پی (EMP) برای برنامه مدیریت محیط زیستی پروژه بوده است.

یوسف‌پور تصریح کرد: اداره‌کل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری آمادگی دارد تا برای انجام مطالعات ای. اِم. پی (EMP) ویژه برنامه مدیریت محیط زیستی پروژه به شرکت آب منطقه‌ای استان کمک کند و پیگیری‌های لازم را انجام دهد.

وی یادآور شد: اداره‌کل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری تمامی این موارد و حساسیت‌ها را به‌منظور اطمینان‌بخشی به موضوع دغدغه‌های مردم درخصوص سد غدیر باباحیدر دارد تا همه مشکلات این طرح رفع شود.

به گزارش ایرنا، سد غدیر باباحیدر در ۴۷ کیلومتری مرکز چهارمحال و بختیاری در شهرستان فارسان واقع شده است.