افزایش تحکیم و تکریم خانواده ایرانی نیازمند اصلاح قوانین

گروه فرهنگ دفاع‌پرس – اکبر صفرزاده: خبری در یکی از رسانه‌ها درج شده بود با این مضمون که فرزندی پس از فوت پدرش با اتکاء به قانون ارث و حکم قاضی، مادرش را از خانه بیرون کرده و خانه پدری اش را فروخته است. 

تحقیقات میدانی نشان دهنده این واقعیت تلخ است که از این دست اتفاقات ناگوار تقریبا در تمامی شهر‌های ایران در حال روی دادن است؛ در برخی شهر‌ها بیشتر و در برخی شهر‌ها کمتر. 

طبق قانون تصویب شده توسط مجلس شورای اسلامی که سال‌هاست اجرا می‌شود سهم زن از میراث شوهر یک هشتم است. ظاهرا «عدد یک هشتم» را از آیه دوازده سوره نساء آورده اند، اما در زیر بررسی و اثبات خواهیم کرد که تفسیر دوستان از این آیه قران صد درصد اشتباه بوده است.

آیه دوازه سوره نساء: وَلَکُمْ نِصْفُ مَا تَرَکَ أَزْوَاجُکُمْ إِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُنَّ وَلَدٌ ۚ فَإِنْ کَانَ لَهُنَّ وَلَدٌ فَلَکُمُ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَکْنَ ۚ مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ یُوصِینَ بِهَا أَوْ دَیْنٍ ۚ وَلَهُنَّ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَکْتُمْ إِنْ لَمْ یَکُنْ لَکُمْ وَلَدٌ ۚ فَإِنْ کَانَ لَکُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ الثُّمُنُ مِمَّا تَرَکْتُمْ ۚ مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ تُوصُونَ بِهَا أَوْ دَیْنٍ ۗ وَإِنْ کَانَ رَجُلٌ یُورَثُ کَلَالَةً أَوِ امْرَأَةٌ وَلَهُ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ فَلِکُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ ۚ فَإِنْ کَانُوا أَکْثَرَ مِنْ ذَٰلِکَ فَهُمْ شُرَکَاءُ فِی الثُّلُثِ ۚ مِنْ بَعْدِ وَصِیَّةٍ یُوصَىٰ بِهَا أَوْ دَیْنٍ غَیْرَ مُضَارٍّ ۚ وَصِیَّةً مِنَ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ عَلِیمٌ حَلِیمٌ.

نصف میراثی که همسرانتان به جای می‌گذارند، اگر فرزندی نداشته باشند برای شماست، و اگر فرزندی داشته باشند یک چهارم میراث حقّ شماست، پس از وصیتی که نسبت به مال خود می‌کنند یا [پس از]دَینی [که باید از اصل مال پرداخت شود]؛ و برای زنانتان چنانچه فرزندی نداشته باشید یک چهارم میراثی است که از شما به جای می‌ماند، و اگر فرزندی داشته باشید یک هشتم میراث حقّ آنان است، پس از وصیتی که کرده اید یا [پس از]دینی [که باید از اصل مال پرداخت شود]؛ و اگر مرد یا زنی که از او ارث می‌برند، کلاله [یعنی بی اولاد و بدون پدر و مادر]باشد و دارای برادر و خواهری است، پس برای هر یک از آن دو نفر یک ششم میراث است؛ و اگر بیش از این باشند در یک سوم میراث شریک اند، پس از وصیتی که [نسبت به مال]شده یا پس از دینی [که باید از اصل مال پرداخت شود]. [همه اینها در صورتی است که با وصیت و اقرار به دین]در وصیتش به وارثان زیان نزند. این سفارشی است از سوی خدا، و خدا دانا و بردبار است.

قرآن می‌گوید؛ برای «زنانتان» چنانچه فرزندی نداشته باشید یک چهارم میراثی است که از شما به جای می‌ماند، و اگر فرزندی داشته باشید یک هشتم میراث … قرآن می‌گوید: برای «زنانتان». زنانتان یعنی چند زن. یعنی چهار زن که در آیه سوم همین سوره گفته شده است. اگر چهار زن بود میراث می‌شود یک هشتم.

قرآن یک هشتم از اموال مرد را با این فرض در نظر گرفته که تعداد زن «چهار» باشد، بنابراین اگر تعداد زن «یک» باشد می‌شود نصف اموال مرد. 

قرآن زن را شریک اقتصادی مرد می‌داند و نصف اموالش را برای او. این همان کاری است که کشور‌های توسعه یافته می‌کنند؛ هنگام طلاق اموال موجود را بین زن و مرد نصف می‌کنند.

قرآن زن را شریک اقتصادی مرد می‌داند و نصف اموالش را برای او؛ بنابراین اگر شوهر زن فوت کرد تمامی اموال شوهر به زن می‌رسد و بالعکس، چرا که این دو شریک زندگی هم بوده اند. 

قرآن زن را شریک اقتصادی مرد می‌داند و نصف اموالش را برای او، اما قانون فعلی ارث در ایران تقریبا تمامی حق را به فرزندان می‌دهد و برای زن سهم اندکی قائل شده است. قانون فعلی ارث در ایران به فرزندان اجازه می‌دهد زنی که مدت پنجاه یا هفتاد سال در کنار مردش زحمت کشیده و خانه‌ای ساخته را از خانه خودش بیرون کند. 

احترام به پدر و مادر از منظر قرآن 
در قرآن کریم در پنج مورد احسان به والدین بلافاصله بعد از مساله توحید آمده است. این مسئله جایگاه والای والدین نزد خداوند را نشان می‌دهد.

آیه ۸۳ سوره بقره: و (یاد آرید) هنگامی که از بنی اسرائیل عهد گرفتیم که جز خدای را نپرستید و نیکی کنید درباره پدر و مادر و خویشان و یتیمان و فقیران، و به زبان خوش با مردم تکلّم کنید و نماز به پای دارید و زکات (مال خود) بدهید، پس شما عهد شکسته و روی گردانیدید جز چند نفری، و شمایید که از حکم خدا برگشتید.

آیه ۳۶ سوره نساء: و خدای یکتا را پرستید و هیچ چیزی را شریک وی نگیرید و نسبت به پدر و مادر و خویشان و یتیمان و فقیران و همسایه دور و نزدیک و دوستان موافق و رهگذران و بندگان که زیردست تصرف شمایند نیکی کنید، که خدا مردم متکبّر خودپسند را دوست ندارد.

آیه ۱۵۱ سوره انعام: بگو: بیایید تا آنچه خدا بر شما حرام کرده همه را بر شما بخوانم، و آن اینکه به هیچ وجه شرک به خدا نیاورید، و به پدر و مادر احسان کنید، و دیگر اولاد خود را از بیم فقر نکشید، ما شما و آنها را روزی می‌دهیم، و دیگر به کار‌های زشت آشکار و نهان نزدیک نشوید و نفسی را که خدا حرام کرده (محترم شمرده) جز به حق به قتل نرسانید. خدا شما را به این اندرز‌ها سفارش نموده، باشد که تعقل کنید.

آیه ۲۳ سوره اسراء: و خدای تو حکم فرموده که جز او را نپرستید و درباره پدر و مادر نیکویی کنید و چنانکه یکی از آنها یا هر دو در نزد تو پیر و سالخورده شوند (که موجب رنج و زحمت تو باشند) زنهار کلمه‌ای که رنجیده خاطر شوند مگو و بر آنها بانگ مزن و آنها را از خود مران و با ایشان به اکرام و احترام سخن‌گو.

آیه ۱۴ سوره لقمان: و ما به هر انسانی سفارش کردیم که در حقّ پدر و ما در خود نیکی کن خصوص مادر که، چون بار حمل فرزند برداشته و تا مدّت دو سال که طفل را از شیر باز گرفته (هر روز) بر رنج و ناتوانیش افزوده است، (و فرمودیم که) شکر من و شکر پدر و مادرت بجای آور، که بازگشت (خلق) به سوی من خواهد بود.

قانون ارث همسر در کشور‌های مختلف دنیا
بر اساس قانون تقسیم ارث در ترکیه، سهم همسر (زن یا شوهر) نصف ماترک و سهم اولاد اعم از دختر یا پسر، مساوی است.

در کشور آمریکا در بسیاری از ایالت‌ها، اگر فرد فوت کرده وصیت‌نامه نداشته باشد حق تقسیم اموال با همسرش است. معمولاً یک سوم یا نصف اموال به همسرش می‌رسد و بقیه اموال بین فرزندان تقسیم می‌شود. 

یک سوال معمول در ژاپن این است: شوهر ژاپنی من وصیت نامه‌ای باقی گذاشته و می‌گوید که وی تمام دارایی خود را به پسر ما می‌سپارد، اما من معتقدم که من حق دارم نیمی از آنها را بدست آورم، زیرا من همسر او هستم. وقتی شخص متوفی تبعه ژاپن باشد، براساس ماده ۹۰۰ قانون مدنی، سهم زن در ارث نصف است.

در هلند اهدا و انتقال اموال در طول دوره حیات افراد رایج نیست، چون که همسر رسمی و شریک زندگی ثبت شده یک فرد وارث قانونی تمام دارایی‌های اوست. هر چند فرزندان هم مطابق قانون این کشور، سهم اجباری از املاک و دارایی والدین خود دارند ولی این سهم در طول زندگی همسر رسمی یا شریک زندگی ثبت شده پدر یا مادرشان قابل انتقال و پرداخت نیست.

در استرالیا اگرچه فرمول تقسیم میراث در هر حوزه قضایی متفاوت است، اما معمولاً اکثر دارایی‌ها به شریک زندگی -همسر متوفی- و بقیه به فرزندانش می‌رسد. 

اگر شهروندی در روسیه بدون وصیت نامه فوت کند، املاک او مطابق با قوانین ارث تقسیم می‌شود. بنا بر این قاعده، همسر در قید حیات به طور خودکار نیمی از کل دارایی‌ها را هنگام مرگ تصاحب می‌کند.

انتهای پیام/ 121