تلاوت قاری به مثابه نزول ثانویه قرآن است

به گزارش ایکنا، رضوان جلالی‌فر؛ پژوهشگر قرآنی در سومین روز از نوزدهمین نشست تخصصی استادآن، قاریان و حافظان ممتاز قرآن کریم که از سوی شورای عالی قرآن در حسینیه الزهرا(س) مجتمع امام خمینی(ره) برگزار شد، مقاله‌ای را با عنوان نگرش توصیفی ـ تحلیلی به بایسته‌ها و الزامات قاری ـ مبلغ در منابع اسلامی ارائه داد.

وی گفت: به طور حتم در فرایند تحقیق به منظور دریافت داده‌های این مقاله تفحصی در منابع و روایات داشتیم، اما در این میان نظرمان به چند مقاله از مستشرقین که در حوزه قرآن مطالعاتی داشتند، جلب شد؛ افرادی که مسلمان نبودند، اما بررسی در زمینه تلاوت قرآن در جوامع مسلمان داشتند.

جلالی‌فر تصریح کرد: یکی از این مقالات به قلم شخصی به نام مولن از محققان فرانسوی بود که در سال 2020 با نام «صدای خدا»، جایگاه تلاوت قرآن را در مراکش مورد بررسی قرار داده بود و در آن نوشته این مسئله مورد توجه قرار گرفته بود و سبب علاقه‌مندی مسلمانان را به این امر این می‌دانست که آنها به دنبال صدای خدا هستند، با این فرض که صدای خدا در قاری حلول کرده است.

این پژوهشگر قرآنی ادامه داد: این منظر جای نقد دارد و اگر ما روند وحی را مورد بررسی قرار دهیم، متوجه این امر خواهیم شد که قرآن از جانب خدا بر قلب پیامبر(ص) نازل شده است و خداوند قرآن نازل شده را بر زبان جاری کرده  که مورد استماع مخاطبان قرار می‌گیرد و فرایند وحی با استماع تلاوت و شنیدن شدن الفاظ و عبارات قرآنی از سوی مستمع تکمیل می‌شود.

وی با اشاره به این نکته که قرائت قرآن از سوی قاری و شنیدن شدن آن از سوی مخاطب به نوعی نزول ثانویه قرآن است، گفت: با این فرض آنچه از مقالاتی با این ماهیت تلقی می‌شد، اینچنین می‌شود اصلاح کرد که تلاوت در امتداد مسیر وحی است و لذا جایگاه قاری به این واسطه بسیار اهمیت دارد و مسند قاری، مسندی مقدس است.

جلالی‌فر تصریح کرد: تلاوت قرآن نیز همچون قاری از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که یک تلاوت خوب می‌تواند حتی موجب جذب غیر مسلمانان شود؛ حضرت رسول(ص) خود به عنوان نخستین قاری قرآن مطرح است و لذا الگوی خوبی برای سایر قاریان محسوب شده و باید همچون او تلاوتی تأثیرگذار را ارائه دهند؛ تلاوتی که با صدای زیبا و محزون صورت می‌گیرد.

این محقق و کارشناس قرآنی گفت: اثرگذاری تلاوت اقسام گوناگونی دارد که یکی از آنها اثرگذاری تلاوت بر قلب مخاطب است و دسته دیگر آنهایی هستند که اثرگذاری آنها بر روی مستمعین خاص است؛ افرادی که اهل شناخت حق و تدبر در مفاهیم و ادراکات قرآنی هستند.

وی دیگر دلیل اهمیت مسند قاری قرآن را مبلغ بودن او خواند و گفت: الزامات و بایسته‌هایی در این مسئله وجود دارد که قاری ملزم به رعایت آنهاست؛ الزاماتی همچون رعایت مسائل علمی و مهارتی، اخلاقی و معرفتی و حتی ظاهری و پوششی که مورد اخلاقی و معرفتی از جمله تأکیدات شخص رسول خدا بوده است و ملاکی نیز برای سنجش قاریان بوده است.

جلالی‌فر تأکید کرد: مباحث معرفتی برای یک قاری به منظور شناخت و درک معانی آنچه که به قرائت آنها می‌پردازد بسیار حائز اهمیت است و جای تعجب دارد که چرا در جریان برخی از رویدادهای قرآنی نظیر مسابقات این امر از امتیاز نازلی برخوردار است و قاری تنها به شرط دریافت کمترین امتیاز در این حوزه و فقط به جهت امتیاز بالای رعایت فنون آوایی قادر است در این رویدادها حائز رتبه‌های برتر شود!

وی ادامه داد: البته کسب مهارت‌های تنغیمی و آوایی نیز دارای اهمیت است و تسلط بر فنون صوتی می‌تواند اثربخشی تلاوت را دوچندان سازد، اما در اولویت نیست و در جایی و در هیچ روایتی از رسول اکرم(ص) دیده نشده که ایشان فرد را به جهت داشتن صوتی خوش آن اندازه که به مباحث معرفتی اصرار داشتند، مورد ستایش و تمجید قرار دهند. فردی را می‌توانم نام ببرم که با داشتن سواد و اشراف کم قرآنی اما حافظ قرآن است و هربار که قرآن می‌خواند، اجرای او که تلفیقی از واژگان عربی و فارسی است، تأثیر بسیاری بر روی مخاطبان دارد.

این پژوهشگر با هشدار نسبت به التقاط موسیقی و قرآن گفت: تعبیری که مقام معظم رهبری در این مورد دارند، قاری آوازه‌خوان است که باید از این امر اجتناب کرده تا مبادا قرائت او با غنا اختلاط پیدا نکند.
   

انتهای پیام