محرومیت‌زدایی از چهره استان اردبیل با کمک به توسعه روستاها

به گزارش ایرنا، استان اردبیل در مجموع یک‌هزار و ۸۵۶ روستا و آبادی دارد که بدون در نظر گرفتن روستاهای تک خانواری، به بیش از یک هزار و ۷۸۰ روستای دارای سکنه می‌رسد و جمعیت ساکن در روستاهای استان اردبیل نزدیک به ۴۴۸ هزار و ۵۵۴ نفر (حدود ۳۲ درصد از جمعیت کل استان) است که اقدام‌های انجام شده برای توسعه زیرساخت‌های روستایی و افزایش درآمد روستاییان موجب تغییر چهره این مناطق شده است.

استان اردبیل ظرفیت‌های بسیاری در حوزه‌های گوناگون مانند جاذبه‌های طبیعی و اقلیمی، تاریخی، اقتصادی، فرهنگی و مذهبی دارد و از همین رو تهیه و تدوین طرح‌های توسعه‌محور و جلب مشارکت جوامع محلی برای اجرای آنها منطبق با طرح‌های جامع و هادی روستاها صورت گرفته است.

از سوی دیگر توجه و تامین زیرساخت‌ها برای توسعه اقتصادی ضروری است، زیرا در کنار توسعه و آبادانی روستاها باید به طور همزمان به معیشت و اقتصاد ساکنان روستاها هم توجه گردد تا مانع مهاجرفرستی و ایجاد حاشیه‌نشینی در شهرها شود.

بر همین اساس توسعه روستایی به موازات زمینه‌سازی برای ایجاد اشتغال پایدار و فناورانه مبتنی بر اقلیم، فرهنگ و ظرفیت هر روستا همراه با پر کردن خلاءهای موجود و توجه و تمرکز بر قابلیت‌های منطقه‌ای در این راستا مورد توجه دستگاه‌ها و نهادهای مربوطه بوده است.

آب، برق و گاز

بنابر اعلام شرکت آب و فاضلاب اردبیل، بیش از ۹۹۰ روستای این استان زیر پوشش خدمات آبفا قرار دارند و افزون بر ۴۰۰ هزار نفر از جمعیت مناطق روستایی از آب آشامیدنی سالم و بهداشتی برخوردار هستند اما با این وجود هنوز تعدادی از روستانشینان از نعمت آب شرب محروم هستند.

بر همین اساس پیش‌تر در قالب طرح جهاد آبرسانی قراردادی با قرارگاه امام حسن مجتبی (ع) بسیج سازندگی برای ۴۵۴ روستای استان اردبیل با اعتبار چهار هزار و ۵۶۰ میلیارد ریال به امضا رسید که از این تعداد تا پایان شهریور امسال پروژه آب شرب ۳۰۵ روستا اجرا شد.

همچنین تکمیل مجتمع آبرسانی سبلان برای تامین آب ۹۲ روستا با اعتباری نزدیک به پنج هزار میلیارد ریال و اجرای طرح آبرسانی ۳۹ روستا از ۶۴ روستای فاقد آب بخش موران شهرستان گرمی در کنار تلاش برای امضای قرارداد آبرسانی به ۵۰۸ روستای دیگر از جمله اقدام‌های صورت گرفته در این زمینه است.

شرکت توزیع نیروی برق استان اردبیل نیز از برخورداری ۱۰۰ درصدی روستاهای بالای ۱۰ خانوار از برق خبر داده ولی با توجه به اهمیت زیرساخت‌های انرژی از نظر پدافند غیرعامل، راه‌اندازی واحدهای سه مگاوات (سی‌اچ‌پی) در ۶ روستا با سرمایه‌گذاری سه هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال با هدف تولید برق از گاز در دستور کار قرار گرفته است.

چندی پیش نیز جشن روشنایی در پنج روستای فاقد برق استان اردبیل با اعتبار بیش از ۷۰ میلیارد ریال برگزار شد تا با احتساب این نقاط صعب‌العبور، تعداد آبادی‌های برق‌دار استان به یک هزار و ۷۶۲ روستا برسد؛ اگرچه عملیات برق‌رسانی به قشلاق‌های زیر ۱۰ خانوار و عشایر کوچ‌نشین نیز به همت جهادگران صنعت برق در حال انجام است.

در همین راستا برای توسعه زیرساخت‌های گاز طبیعی در استان اردبیل نیز اقدام‌های موثری انجام شده که در پی آن در حال حاضر ۹۹ درصد مناطق روستایی این استان به شبکه ملی گاز متصل هستند.

بر اساس آخرین آمارها یک‌هزار و ۵۵۱ روستا در استان اردبیل تا پایان شهریور امسال از گاز طبیعی برخوردار بوده و تنها چند روستای واقع در بین زنجان و خلخال باقی مانده‌اند که مدیرعامل شرکت گاز استان در هفته‌های گذشته قول داد که به‌زودی گازرسانی به این روستاها هم انجام شود.

تلفن و اینترنت

در راستای توسعه زیرساخت‌های ارتباطی نیز بر اساس اعلام اداره‌کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان اردبیل، تاکنون دسترسی بیش از یک‌هزار روستا (افزون بر ۶۰ درصد از جمعیت روستایی استان) به اینترنت امن و پایدار تامین شده است.

برای برقراری ارتباطات در بستر تلفن همراه و با فناوری نسل چهارم در شرایط مناسب از بین یک هزار و ۱۲ روستای بالای ۲۰ خانوار موجود در استان اردبیل، ابلاغیه تامین زیرساخت‌های ۴۰۶ روستا پیش‌تر دریافت و تاکنون عملیات اجرایی بیش از ۲۰۰ روستا به پایان رسیده که نزدیک به ۴۰۰ روستا را زیر پوشش قرار داده است.

دریافت مجوزهای مربوطه برای نصب ۹۰ دکل دیگر در استان نیز در دست پیگیری است که امید می‌رود با ابلاغ و اجرای آن دیگر هیچ روستاهای با جمعیت بالای ۲۰ خانواری فاقد ارتباطات امن و پایدار در استان اردبیل وجود نداشته باشد.

در حال حاضر یک‌هزار و ۴۴۷ روستای استان اردبیل زیر پوشش تلفن همراه است و همه ساکنان این روستاها از امکان برقراری ارتباط صوتی برخوردار هستند و می‌توانند به راحتی مکالمه داشته باشند.

راه و مسکن

تسطیح، بهسازی و بازسازی ۲۸۵ کیلومتر از راه‌های بین مزارع، اجرای پل مختارآباد با اعتبار ۱۵ میلیارد ریالی و احداث بزرگ‌ترین پل روستایی و عشایری کشور با ۲۷ متر طول، ۶ متر عرض و چهار متر ارتفاع با اعتبار ۸۸ میلیارد ریال در شهرستان مشگین‌شهر از جمله اقدام‌ها در راستای تسهیل تردد روستاییان و عشایر استان اردبیل است.

همچنین در مورد اقدام‌ها در حوزه مسکن می‌توان به افتتاح ۶۸ واحد مسکن محرومان و آغاز احداث ۲۸ مسکونی جدید در روستاهای استان اردبیل با مشارکت حساب ۱۰۰ حضرت امام خمینی (ره) و جمعی از خیران اشاره داشت.

عمران و اقتصاد

افتتاح ۵۰۱ پروژه عمرانی با اعتبار ۱۷ میلیارد و ۸۷۰ میلیون ریال شامل هدایت آب‌های سطحی، جدول‌گذاری، پازل‌بندی و آسفالت، اجرای یک هزار و ۲۴۴ طرح درآمدزایی با ۱۶ هزار و ۵۵۰ میلیارد ریال تسهیلات اشتغال‌زایی از جمله ایجاد سردخانه و احداث کارخانه فراوری آبزیان در نقاط روستایی استان اردبیل برنامه‌ریزی شده است.

از دیگر مشکل‌های اساسی روستاییان استان اردبیل فروش و عرضه محصولات بود که در این راستا برای نخستین بار سامانه روستا-بازار به سه زبان فارسی، ترکی و عربی با هدف اعلام قیمت و فروش محصولات راه‌اندازی شد که انتظار می‌رود علاوه بر حذف واسطه، کشاورزان با استفاده از این سامانه محصولات خود را به قیمت مناسبی عرضه کنند.

با توجه به شرایط اقلیمی و بروز حوادث غیرمترقبه متعدد در استان اردبیل، پوشش حداکثری بیمه‌ای روستاییان و عشایر ضروری می‌نمود که در این راستا تا کنون ۸۷ هزار نفر بیمه شدند و انتظار می‌رود تا پایان امسال ۱۰ هزار نفر دیگر هم زیر پوشش قرار بگیرند؛ اگرچه به نسبت جمعیت حدود ۴۵۰ هزار نفری ساکن روستاها رقم بالایی نیست و همچنان باید در این زمینه اقدام‌های بیشتر و موثرتری در دستور کار قرار بگیرد.

ظرفیت مغفول اقتصاد گردشگری در توسعه روستایی

با وجود همه این تلاش‌ها و اقدام‌ها، با توجه به ظرفیت‌هایی که استان اردبیل در حوزه گردشگری دارد از جمله تفاوت‌ در فرهنگ، آیین‌های بومی و زیست‌بوم شمال تا جنوب استان، لزوم تغییر رویکردها به سمت فعال‌سازی اقتصاد گردشگری در نقاط مستعد روستایی ضروری است.

اگرچه پیش‌تر در این زمینه گام‌هایی نیز برداشته شده، اما برای تغییر سیمای منطقه کافی نبوده است، از گلیم عنبران تا ورنی مغان تنها بخش کوچکی از ظرفیت مورد اشاره است که می‌تواند زندگی روستایی و عشایری استان اردبیل را متحول کند.

تمرکز بر این رویکرد و فعال‌سازی چنین ظرفیت مغفولی مزیت‌های بسیاری دارد و از جمله می‌تواند در مهاجرت معکوس و جلوگیری از بروز آسیب‌های اجتماعی موثر باشد و حتی به سایر نهادهای حمایتی مانند بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) در راستای توانمندسازی مددجویان زیر پوشش آنها کمک کند.

بهسازی و احیای بافت‌های سنتی با نگاه و رویکرد گردشگرپذیری، تقویت هماهنگی بین دستگاه‌های مربوطه، توسعه آموزش جوامع محلی، در نظر گرفتن اعتبارهای بیشتر برای نقاط روستایی واجد ظرفیت و پررنگ‌تر کردن و برندسازی آیین‌های محلی و تولیدات بومی می‌تواند در این راستا کمک کننده باشد.