دیدگاه نوجوانان دیندار درخصوص شخصیت حضرت فاطمه(س)

ارائه الگوی روزآمد زن برای دختران ایرانی شاید یکی از سخت‌ترین کارها باشد. اینکه دختران امروز بدانند چگونه مفاهیم دینی،الگوهای دینی و سیره ائمه و پیامبران ما باید با نگاه جدیدی تبیین و برای آن‌ها معرفی شود بسیار حائز اهمیت است. در کنار آن مسائلی که برای دختران بسیار مهم است این است که در کنار ارائه الگوهای دینی به واسطه توسعه فناوری و گسترش شبکه‌های اجتماعی، دسترسی نسل جوان به منابع غیردینی و گاها مخرب بسیار آسان شده است و این خود مشکل بزرگی محسوب می‌شود.

در همین خصوص و به مناسبت شهادت حضرت فاطمه(س)، خبرگزاری ایکنا شعبه خراسان رضوی، میزبان تعدادی از دختران «گروه رستا» بوده و با آنان به گفت‌وگویی در پیرامون همین موضوعات پرداخته است که در ادامه می‌خوانیم.

در ابتدا اعظم محمودی، مشاور مدرسه دخترانه رضوان در مشهد و مربی گروه رستا، اظهار کرد: حدود دوسال است که با دختران و دانش‌آموزن نوجوان، پاتوقی با عنوان «رستا» تشکیل داده‌ایم و در آن‌جا درخصوص مباحث مختلف به بحث و گفت‌وگو می‌پردازیم.

در ادامه زینب یاراحمدی، دانشجوی دکترای دانشگاه ادیان و مذاهب، با طرح این پرسش که «به نظر شما آیا حضرت فاطمه(س) که دارای شخصیت ملکوتی و فرازمینی هستند، می‌توانند الگوی دختر و زن مدرن امروزی باشند؟» از دختران گروه رستا تقاضا کرد که دیدگاه خود را در این خصوص بیان کنند.

اسما نعمتی در این باره اظهار کرد: در خصوص این موضوع که آیا دختر نوجوان امروز می‌تواند از حضرت فاطمه(س) الگوپذیری داشته باشد باید گفت که این موضوع بستگی به دیگاه اصلی هر زن دارد که این دیدگاه در اجتماعاتی که آن زن حضور پیدا می‌کند، ریشه دارد. این اجتماعات از خانواده آغاز، سپس در مدرسه و پس از آن در رسانه شکل می‌گیرد.

یکی از اختلالاتی که در نظام آموزش و پرورش ما وجود دارد این است که به صورت تک‌بعدی به زندگی حضرت فاطمه(س) پرداخته است، یعنی نماز، روزه و حجاب ایشان را بسیار پررنگ نشان داده است و از شخصیت، شأن و منزلت ایشان اطلاعات کمی را در اختیار نوجوانان قرار داده است. همچنین از همان ابتدا به طور دستوری تاکید به انجام دستورات دینی می‌کند و چیستی و چرایی آن را برایمان بیان نمی‌کند.

پیامبر(ص) فرموده‌اند که حضرت فاطمه(س) سرور اولین و آخرین زنان است و امام زمان(عج) نیز در یکی از روایات خود فرموده‌اند که الگوی نیکوی من حضرت فاطمه(س) است. این سخنان حاکی از آن است که ایشان می‌تواند الگوی زنان مدرن باشد. حضرت فاطمه(س) الگوی امامان و معصومین است، اما متاسفانه برخی از نوجوانان امروز ما از این الگو پیروی نمی‌کنند و بیشتر جذب بازیگران هالیوودی و کره‌ای شده‌اند.

دلیل اینکه این بازیگران توانسته‌اند نوجوانان ما را جذب خود کنند، ریشه در رسانه دارد چراکه آنان به خوبی موفق شده‌اند در رسانه جذابیت خود را نشان دهند که ما نیز باید در رسانه بیشتر به شخصیت حضرت فاطمه(س) بپردازیم و با معیارها و سنجش‌های نوجوان امروزی زندگی ایشان را نشان دهیم.

شأن حضرت فاطمه(س) را در ماجرایی می‌توانیم درک کنیم. هنگامی که ایشان به شهادت رسیده بودند و امام علی(ع) می‌خواستند ایشان را تدفین کند. از دیگران طلب کمک کرد و فرمود که من نمی‌توانم ایشان را بلند کنم و این درحالی بود که ایشان درِ خیبر را که وزنش حدود 700 کیلوگرم بود، توانسته بود بلند کند. در اینجا درمی‌یابیم که منظور امام علی(ع) از سنگینی حضرت فاطمه(س) سنگینی جسم فیزیکی ایشان نبوده و اشاره به بعد معرفتی ایشان دارد که تا چه اندازه شأن و منزلت ایشان بالا است که امام علی(ع) توان بلند کردن ایشان را نداشت.

همچنین حسنا عرفانیان اظهار کرد: تجربه‌ای که من به عنوان یک دختر نوجوان در این جامعه داشته‌ام، این بوده است که در مدرسه و کلاس‌های درسی بیشتر بعد معنوی حضرت فاطمه(س) به ما آموخته شده است، اما ابعاد مختلف زندگی ایشان را بیشتر در فضای خانواده شناختم و این‌گونه نبوده است که با دیدن فیلم و شرکت در کلاس‌های درسی بتوانم از شخصیت ایشان بهره‌برداری و سپس در زندگی خود اجرایی‌سازی کنم. بنابراین مدارس ما نیاز به معلمانی دلسوز دارند که خیر و صلاح ما را می‌خواهند و احکام و فضیلت‌های حضرت فاطمه(س) را به ما بیاموزد.

فاطمه فرجامی یدکی ادامه داد: از نظر من نیز در کتاب‌های درسی مدارس و همچنین روضه‌ها و هیئت‌ها بیشتر به بعد معنوی و ظلم‌هایی که در حق حضرت فاطمه(س) صورت گرفته، پرداخته شده است، در صورتی که نیاز است به ابعاد دیگر شخصیت ایشان ازجمله رابطه آن حضرت با پدر، همسر و فرزندانشان نیز پرداخته و تاکید شود.

در ادامه ریحانه صادقی در خصوص ویژگی‌های بارز حضرت فاطمه(س)، گفت: مسائلی که در کتاب‌های درسی بیان شده است، به گونه‌ای نیستند که من به عنوان یک نوجوان بتوانم از آن‌ها الگوبرداری و با زندگی خود ملموس و پیاده‌سازی کنم. به طور مثال یکی از ویژگی‌های حضرت فاطمه(س) که به آن پرداخته نشده است، ویژگی ولایت‌پذیری ایشان است که اگر این موضوع به خوبی در جامعه ما جا افتاده بود، بسیاری از مشکلاتمان حل می‌شد.

سخنرانی‌های تاثیرگذار حضرت فاطمه(س)

یکی از ویژگی‌های مهم ایشان این بود که حضرت فاطمه(س) بانویی خانه‌نشین نبود، بسیار موقعیت‌شناسی بود و در سخنرانی‌های خود بسیار تاثیرگذار ظاهر می‌شد، به‌طوری که بسیاری از مفسران در حیرت می‌ماندند که چگونه مفهوم سخنان ایشان را دریابند.

همچنین طهوراسادات کاظمی در خصوص شخصیت سیاسی و اجتماعی حضرت فاطمه(س)، اظهار کرد: حضرت فاطمه(س) بانویی 18 ساله و فردی تاثیرگذار در حوزه‌های اجتماعی و سیاسی در اجتماع بود که توانست تمام وجه‌های شخصیتی خود را تقویت کند. افرادی که شناخت کافی نسبت به دین اسلام ندارند، تصور می‌کنند که زنان تنها در عرصه‌های خانه‌داری، تربیت فرزند و شرکت در روضه‌ها و مجالس مذهبی فعال هستند، این در حالی است که مادر تمام ما مسلمانان که حضرت فاطمه(س) است، فردی بود که در اجتماع حضور پررنگی داشت و نظرات خود را به طور صریح و بدون ترس اعلام می‌کرد. هم‌اکنون نیز بیشتر نوجوانان امروز به دنبال این هستند که چگونه اعتماد به نفس خود را بالا ببرند و بدون ترس و اضطراب نظرات خود را در جمع‌های مختلف اعلام کنند که در این مورد باید حضرت فاطمه(س) را الگوی خود قرار دهند.

فاطمه طلابکی طرقی در مورد الگوگیری از این شخصیت برجسته، بیان کرد: حضرت فاطمه(س) شخصیتی مورد قبول در خانواده خود بود که پیامبر(ص) ایشان را «ام ابیها» صدا می‌زد. بنابراین من از ایشان الگوبرداری می‌کنم که باید به‌گونه‌ای باشم که والدینم از من راضی و خشنود باشند. موضوع دیگری که بسیار مهم است و به نظرم مرسوم نشده است، حضور زن در اجتماع است که بسیاری بر این معتقدند که زنان باید در خانه بمانند و از اجتماع به دور باشند، این در صورتی است که شاگرد حضرت فاطمه(س) حضرت سلمان بود و همچنین در اجتماع بزرگی آغاز به خواندن خطبه فدکیه کرد. ما نوجوانان دختر امروز نیز باید در اجتماع حضور پیدا کنیم و اجازه ندهیم که دیگران فکر کند، دین اسلام، ما را محدود کرده است.

همچنین بهاره رحیم‌زاده در خصوص تبلیغ استقلال زودهنگامی که برخی رسانه‌ها برای نوجوانان انجام می‌دهند، اظهار کرد: به نظر من با توجه به این که حضرت فاطمه(س) رابطه‌ای نزدیک با خانواده خود داشت، ما نیز باید از ایشان الگوبرداری کنیم و رابطه‌ای نزدیک با والدین خود داشته باشیم. متاسفانه امروزه برخی رسانه‌های غربی سعی دارند به نوجوانان در سن پایین احساس استقلال بیش از اندازه را القا کنند، درصورتی که فرزندان تا سن 18 سالگی در بیشتر موارد وابسته به والدین خود هستند و باید راهنمایی‌های لازم را از آنان کسب کنند. حتی برخی رسانه‌ها نیز سعی دارند روابط دختر و پسر را در سنین پایین رواج دهند که در این خصوص نیز خانواده‌ها نباید اجازه دهند که فرزندانشان در اینگونه فضاها قرار بگیرند.

زینب سادات منبتی با بیان اینکه به عنوان یک نوجوان باید برای خود ارزش قائل شوم و یادگیری این موضوع باعث می‌شود که در برابر والدین و جامعه خود بتوانم بهترین رفتار را در پیش بگیرم، تصریح کرد: حضرت فاطمه(س) در خانواده خود ارزش‌های زیادی را برای پدر، همسر و فرزندانشان قائل بود و میان فرزندان خود تفاوتی قائل نمی‌شد. همچنین ایشان با تمام حیا و عفت خود در جمع‌های مختلف حضور پیدا می‌کرد و اجازه پیشروی ستمگری توسط ظالمان را نمی‌داد.

اگر نوجوانان نتوانند به درستی از رسانه‌ها بهره ببرند، به سمت ارزش‌هایی می‌روند که انسانی نیست و دارای اعتماد به نفسی کاذب و غیرقابل کنترل می‌شوند، بنابریان درک صحیح معنی ارزش‌ها بسیار مهم است.

رابطه حضرت فاطمه(س) با خانواده

همچنین فاطمه فرجامی یدکی بیان کرد: یکی از ابعاد شخصیتی حضرت فاطمه(س) که برای من بسیار ارزشمند است رابطه ایشان به خانواده خود است و دیگری پیروی و ولایت‌پذیری ایشان از امام آن دوره است. همچنین ایشان همیشه سعی داشت صدای خود را به تمام افراد جامعه برساند که این موضوع نیز مرا بسیار جذب ایشان ساخته است.

شادی داوری نیز در ادامه در خصوص تاثیرات ویژگی‌های حضرت فاطمه(س) بر مردم، گفت: حضرت فاطمه(س) ویژگی‌های بسیاری از جمله مهربانی و احساس مسئولیت نسبت به دیگران داشت، ایشان قبل از خود برای دیگران دعا می‌کرد و همیشه به فکر همه افراد بود، اما متاسفانه امروزه ویژگی‌های این چنینی حضرت فاطمه(س) در میان مردم بسیار کم به چشم می‌خورد، به طوری که بیشتر افراد به فکر خودشان هستند و حق را به خودشان می‌دهند و حتی لطف افراد دیگر را وظیفه آنان می‌بینند.

اسما نعمتی در ادامه این موضوع بیان کرد: پوشیدن چادر یکی از ویژگی‌های حضرت فاطمه(س) است که به ما مسلمانان رسیده است، اما متاسفانه برخی بانوان جامعه تنها به همین پوشش اکتفا می‌کنند و از دیگر شخصیت‌های ایشان غافل هستند و به همین علت است که برخی افراد جامعه دید منفی نسبت به بانوان چادری دارند.

در ادامه طهوراسادات کاظمی در خصوص مراحلی که لازم است طی شود تا موضوعی به سرانجام برسد، اظهار کرد: زمانی که می‌خواهیم موضوعی را بیان و آن را به اکثریت بشناسانیم، در ابتدا باید سه مرحله را طی کرده تا این موضوع با موفقیت به سرانجام برسد. اولین مرحله این است که باید شناخت کافی نسبت به موضوع داشته باشیم و سپس آن را به افراد منتقل کنیم، دومین مرحله اهداف موضوع است که باید بدانیم آن موضوع چگونه به وجود آمده است و سومین مرحله این است که دقیقا چه کاری می‌خواهیم انجام دهیم و تصمیمان چیست.

متاسفانه نظام آموزش و پرورش کشور ما مرحله سوم را در ابتدا آغاز می‌کند و به دانش‌آموزان می‌آموزد، یعنی قبل از شناساندن صحیح دین و اهداف آن، اقدام به آموزش دستورات دینی به دانش‌آموزان می‌کند، لذا دلیل اینکه برخی نوجوانان هم‌اکنون به دستورات دینی عمل نمی‌کنند، ریشه در همین موضوع دارد.

بهاره رحیم‌زاده در ادامه گفت: در روضه‌ها و هیئت‌هایی که تشکیل می‌شود دیده شده که بیشتر به حوادث ناگواری که برای حضرت فاطمه(س) رخ داده است، پرداخته می‌شود و مخاطبان این برداشت را می‌کنند که ایشان زندگی دردناک و بسیار سختی داشته‌اند و به دیگر ابعداد زندگی ایشان پرداخته نمی‌شود. این نکته نیز بسیار مهم است که افرادی که علاقه به کسب اطلاعات و ویژگی‌های حضرت فاطمه(س) دارند، نباید تنها به شرکت در مجالس مذهبی اکتفا کنند و برای یادگیری مطالب بیشتر در خصوص ایشان باید اقدام به تحقیقات مفید کنند.

فاطمه طلابکی طرقی نیز در مورد کمبود منابعی که به شخصیت حضرت فاطمه(س) پرداخته شده است، بیان کرد: جامعه و رسانه در شناساندن حضرت فاطمه(س) باید بیشتر تلاش کند. ایشان با توجه به اینکه سرور تمامی زنان هستند فیلم و سریالی در خصوص ایشان ساخته نشده است و این موضوع یکی از نقص‌های جامعه ما است که می‌توان گفت به طور سطحی به ویژگی‌ها و زندگی حضرت فاطمه(س) پرداخته شده است. همچنین کتاب‌های بسیار تاثیرگذاری نیز باید نوشته شود تا هنگامی که مخاطبان آن را می‌خوانند، برانگیخته و متحول شوند.

در ادامه زینب‌سادات منبتی اظهار کرد: در شهر مشهد باید در نظر داشته باشیم که 30درصد از مردم جامعه قابلیت الگوپذیری از حضرت فاطمه(س) را دارند که باید در ابتدا دلیل و هدف اقدامات ایشان را درک کنند و سپس سعی در پیاده‌سازی آن در زندگی خود کنند.

ریحانه صادقی گفت: در روضه‌ها و مجالس مذهبی متاسفانه بیشتر به بعد معنوی حضرت فاطمه(س) تاکید می‌شود، با توجه به این موضوع، اگر فردی تنها یک بعد از ویژگی‌های ایشان را الگوی خود قرار دهد، طبیعتا نمی‌تواند به صورت کامل از حضرت فاطمه(س) الگوپذیری داشته باشد. باید توجه داشت که حضرت فاطمه(س) در عین اینکه دارای روحیه‌ای لطیف بود، حضور سیاسی و اجتماعی بسیار پررنگ و قوی در جامعه داشت، به این معنا که توانست تمام ابعاد شخصیتی خود را حفظ کند.

اسما نعمتی در ادامه گفت: یکی از اشتباهاتی که در مدارس بسیار رخ می‌دهد این است که ابتدا بعد خشن و هشداردهنده دین را به دانش‌آموزان نشان می‌دهند و در خصوص چیستی و چرایی آن صحبتی به میان آورده نمی‌شود و این‌گونه باعث شده است رابطه آن‌ها بیشتر با دین قطع شود و تصورشان نسبت به حضرات معصومین(ع) خشک و کوبنده باشد.

حسنی عرفانیان در خصوص چگونگی الگو قرار دادن حضرت فاطمه(س) در زندگی‌اش، افزود: زمانی که توانستم حضرت فاطمه(س) را الگوی خود قرار دهم، زمانی بود که با جشنواره «هزار فانوس» وارد حوزه‌های فرهنگی شدم. موضوع جشنواره هزار فانوس «عزت ملی» بود که ما توانستیم شهید تهرانی‌مقدم را نمونه بارز عزت ملی معرفی کنیم. زمانی که من زندگی و بعد شخصیتی این شهید را مطالعه کردم، توسل ایشان به حضرت فاطمه(س) را دریافتم. شهید تهرانی‌مقدم آن قدر به حضرت فاطمه(س) ارادت داشت، که من هنگامی که در فعالیت‌های فرهنگی و برنامه‌هایم دچار مشکل و سردرگمی می‌شوم، به یاد شهید تهرانی‌مقدم می‌افتم و به حضرت فاطمه(س) توسل می‌کنم و هر کجا که به ایشان توسل کردم، بهترین اتفاقات برای من رقم خورده است.

در ادامه ریحانه صادقی در خصوص کتاب‌هایی که باعث شد او را جذب شخصیت حضرت فاطمه(س) کند، بیان کرد: یکی از موضوعاتی که باعث شد جذب شخصیت حضرت فاطمه(س) شوم، خواندن کتاب «حقیقت عظیم» بود که در این کتاب مقام معظم رهبری در خصوص جایگاه و شخصیت حضرت فاطمه(س) صحبت می‌کند. دو کتاب «دختران آفتاب» که در خصوص جایگاه زن در اسلام و دیگری کتاب «نظام حقوق زن در اسلام» که به نویسندگی شهید مطهری است، نیز در این مسیر بسیار به من کمک کرد.

زینب‌سادات منبتی در ادامه گفت: نوجوانان امروز بیشتر از اینکه بخواند و یا با دوستان و خانواده خود در ارتباط باشند، با مطالبی که در فضای مجازی مشاهده می‌کنند، مشغول هستند. در سطح کشور شاهد برگزاری پویش‌های زیادی هستیم و  به نظرم بهتر است این پویش‌ها در قالب شکوفایی استعدادهای نوجوانان باشد.

فاطمه طلابکی طرقی نیز اظهار کرد: من نیز با نظر خانم منبتی موافقم و از نظرم باید هر شخصی در هر حیطه‌ای که دارای استعداد و توانمندی است، اقدامی برای تبلیغ شخصیت حضرت فاطمه(س) انجام دهد، به طور مثال شخصی که نویسنده خوبی است، داستانی را بنویسد که دیگران را جذب شخصیت ایشان کند و یا شخصی که در نقاشی کردن توانمند است، طرحی را به تصویر بکشد که دارای یکی از شخصیت‌های بارز حضرت فاطمه(س) باشد.

همچنین شادی داوری در خصوص نوع مواجهه با افرادی که با او اعتقادات متفاوتی دارد، گفت: افرادی در جامعه حضور دارند که کاملا با نظرات ما مخالف هستند، به نظر من در مواجه با این‌گونه افراد باید به صورت کاملا دوستانه اعتقادات خودمان را برایشان توضیح دهیم و سپس اجازه دهیم، با منطق خود تصمیم‌گیری داشته باشند. همچنین ما نیز باید به خوبی به حرف‌های آنان گوش دهیم و در واقع باب گفت‌وگو را گسترش دهیم.

بهاره رحیم‌زاده در ادامه بیان کرد: به نظر من تاثیرگذارترین فضا در نوجوانان، رسانه است و با توجه به این موضوع به نظرم بهتر است هرکدام از ما پس از اینکه یک بعد از حضرت فاطمه(س) را به خوبی شناختیم، تحلیل خود را در اختیار دیگران قرار دهیم و این‌گونه تاثیرگذار باشیم.

اسما نعمتی همچنین در خصوص رسانه‌هایی که باید در آن‌ها مطالب بیشتری به اشتراک گذاشته شود، گفت: برای اشتراک‌گذاری مطالب بیشتر باید از رسانه‌هایی استفاده کنیم که نوجوانان با آن بیشتر سر و کار دارند و همچنین آن‌ها را با سنجه‌ها و معیارهایی که مورد پسند نوجوان است، بیان کنیم. نوجوان امروز مطالب بسیار طولانی و کلیشه‌ای را نمی‌پسندند و بهتر است مطالب برای آن‌ها ساده‌سازی و خلاصه شود.

در ادامه جلایری بیان کرد: با توجه به اینکه نوجوانان امروز بیشتر وقت خود را در رسانه‌های مختلف صرف می‌کنند، رسانه بهترین بستر برای انجام فعالیت‌های مختلف است. دومین بستر مناسب انجام اینگونه فعالیت‌ها، مدرسه است  چراکه دانش‌آموزان 7 ساعت از روز خود را در آن‌جا می‌گذرانند و مدیران و معلمان باید فضایی را برای دانش‌آموزان فراهم کنند که آن‌ها بیشتر با شخصیت حضرت فاطمه(ص) آشنا شوند.

در پایان طهوراسادات کاظمی در خصوص دلیل پررنگ شدن رسانه‌ها برای نوجوانان، بیان کرد: زمانی رسانه در زندگی انسان‌ها پررنگ شد که فضای بیرون دیگر جذابیتی برای آنها نداشت و بر همین اساس، ارتباط میان دیگران کاهش پیدا کرد. ایجاد فضاهای گفت‌وگومحور در مدارس باعث می‌شود دانش‌آموزان بتوانند به راحتی و شجاعت حرف خود را بازگو کنند و از این طریق شخصیت والای خود را دریابند.

انتهای پیام