نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیگروه جامعه ایرنا – اشتغال یکی از مهمترین مولفه‌ها در افزایش کیفیت زندگی است و اهمیت آن در زندگی معلولان دوچندان است چراکه موجب کمک به امرار معاش، تامین هزینه‌های توانبخشی و استقلال زندگی و ایجاد حس اعتماد به نفس در آنها می‌شود اما واقعیت این است که اغلب معلولان در محیط‌های کاری پذیرفته نمی‌شوند و لازم است که زمینه فرصت‌های شغلی برای آنها ایجاد شود.
افراد دارای معلولیت در بازار کار کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند و همین امر باعث ایجاد نابرابری در محیط کار برای این قشر شده است؛ هرچند در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای حمایت قانونی از اشتغال افراد دارای معلولیت انجام شده و به گفته سید جواد حسینی رئیس سازمان بهزیستی کشور، این سازمان اکنون بر فرصت آفرینی برای اشتغال افراد دارای معلولیت تمرکز دارد.
طبق آمارهای جهانی شیوع معلولیت ۱۵ درصد است و حدود ۱۱ میلیون نفر از جمعیت کشور ما نیز به معلولیت دچار هستند که از این میزان یک میلیون و ۶۵۰ هزار نفر تحت پوشش بهزیستی قرار دارند و از میان این افراد، برآورد می‌شود که حدود ۲۰ هزار نفر افراد تحصیل کرده فاقد شغل هستند.
تبعیض و نگرش‌های منفی، عدم دسترسی به آموزش، نداشتن مهارت، فقدان مناسب سازی محیط های کاری و نبود حمایت کافی از جمله دلایلی است که موجب می‌شود تا معلولان در محیط های کاری مورد بی مهری قرار گیرند و از این رو تدبیر برای اشتغال آفرینی از مسائل حیاتی افراد دارای معلولیت به شمار می‌رود.
قانون ۳ درصد اشتغال معلولان، راهی برای فرصت آفرینی شغلیِ آنها
طبق ماده ۱۵ قانون حمایت از حقوق معلولان دولت مکلف است حداقل سه درصد از مجوزهای استخدامی (رسمی، پیمانی، کارگری) دستگاه‌های دولتی و عمومی اعم از وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، موسسات، شرکت‌ها و نهادهای عمومی و انقلابی و دیگر دستگاه‌هایی که از بودجه عمومی کشور استفاده می‌کنند به جز موارد ذکر شده در بندهای (ت) و (ث) ماده (۱۱) این قانون را به افراد دارای معلولیت واجد شرایط اختصاص دهد.
همچنین مطابق تبصره یک این قانون، وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، موسسات دولتی، شرکت‌ها و نهادهای عمومی و انقلابی مکلف هستند سه درصد از مجوزهای استخدامی خود به جز موارد ذکر شده در بندهای (ت) و (ث) ماده (۱۱) این قانون را به افراد دارای معلولیت اختصاص دهند و سازمان اداری و استخدامی کشور موظف است نسبت به تخصیص این سهمیه استخدامی برای افراد دارای معلولیت اقدام و بر رعایت آن نظارت کند.
بر اساس این قانون، پست‌های اپراتور، مسئول دفتر و تلفنچی در دستگاه‌های اجرایی باید به معلولان اختصاص پیدا کند اما این موضوع به دلیل آنکه این پست‌ها از ساختار سازمان‌های دولتی حذف شده، در هیچ دستگاهی اجرایی نشده است تا اینکه سال گذشته آزمون اختصاصی استخدام معلولان با وجود گذشت ۱۰ سال از تصویب قانون بالاخره برگزار شد.
احمد میدری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی که مهمترین ماموریت دولت چهاردهم در حوزه بهزیستی را اجرای قانون حمایت از معلولان اعلام کرده؛ درباره این قانون به تازگی گفته است: قانون ۳ درصد اشتغال افراد دارای معلولیت در دستگاه های دولتی را با بهره‌گیری و الهام گرفتن از فرهنگ وفاق ملی و توانمندسازی توان‌یابان اجرا می‌کنیم.
وی افزود: اجرای قانون ۳ درصد اشتغال افراد دارای معلولیت در دولت چهاردهم با اولویت دستگاه‌های اجرایی کشور پیگیری می‌شود و پس از آن با ترویج فرهنگ وفاق ملی بکارگیری این عزیزان در بخش خصوصی دنبال خواهد شد.
تعاونی؛ راهکاری برای ایجاد اشتغال معلولان
رئیس سازمان بهزیستی کشور به تازگی طرحی با عنوان طرح مناطق عاری از مددجوی بیکار را مطرح کرده است که جزئیات آن هنوز چندان روشن نیست اما سیدجواد حسینی معتقد است که راهکار ایجاد مشاغل پایدار مددجویان راه‌اندازی شرکت‌ها و تعاونی‌ها با سهامداری خود آنها است.
وی در توضیح طرح مناطق عاری از مددجوی بیکار گفته است که در قالب این طرح و با تشکیل شرکت‌ها و تعاونی‌ها وام خوداشتغالی مددجویان به صورت یکجا به تعداد مددجویان سهامدار به شرکت یا تعاونی اعطا می‌شود و مددجویان هم حقوق دریافت می‌کنند و هم در ارزش افزوده سهام شرکت یا تعاونی سهیم می‌شوند.
به گفته رئیس سازمان بهزیستی کشور، طرح مناطق عاری از مددجوی بیکار تاکنون در مناطقی از آبادان، اسفراین، قم و تهران اجرایی شده است.
حسینی ۱۳ آذر امسال همزمان با روز جهانی افراد دارای معلولیت به ایجاد ۳۰ هزار فرصت شغلی از ابتدای امسال توسط بهزیستی برای مددجویان اشاره کرد و گفت که تعهد بهزیستی ایجاد ۶۰ هزار فرصت شغلی است که باقیمانده آن نیز تا پایان سال محقق می شود.
البته وی به این مهم اشاره کرد که ۹۸.۴ مشاغل خود اشتغالی است و کمتر از ۲۰ درصد به اشتغال پایدار منتهی می‌شود و برای اینکه این اتفاق اصلاح شود؛ مراکز اشتغال‌یابی پایدار در ۱۸ استان تشکیل و ۵۰۰ تسهیلگر شغلی در این مناطق مستقر شده‌اند که وظیفه تسهیلگری برای مددجویان را بر عهده دارند.
صندوق توسعه فرصت شغلی، امیدی برای معلولان
اساسنامه صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی افراد دارای معلولیت تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور در سال ۱۳۹۹ و به منظور ایجاد، توسعه و تقویت اشتغال و کارآفرینی و حمایت از فرصت های شغلی افراد دارای معلولیت با سرمایه اولیه ۲۰۰ میلیارد ریال در دولت وقت به تصویب رسید.
اعطای تسهیلات خوداشتغالی و حمایت از کارآفرینان در راستای توانمندسازی و ایجاد اشتغال برای افراد دارای معلولیت، اعطای تسهیلات اعتباری در قالب های مختلف از قبیل قرض الحسنه به اشخاص حقیقی و حقوقی جهت ایجاد فرصت‌های شغلی جدید برای افراد دارای معلولیت، کمک مالی برای ایجاد زیرساخت‌های اشتغال برای افراد دارای معلولیت و کمک به تأمین و پرداخت یارانه سود و کارمزد به مجریان طرح های اشتغال زا و کارآفرینی افراد دارای معلولیت واجد شرایط از کارکردهای این صندوق بوده است.
به تازگی تشکیل صندوق حمایت و توسعه فرصت شغلی برای معلولان تصویب و برای مرحله نخست یکهزار میلیارد تومان اعتبار برای این صندوق در نظر گرفته شده است.
البته آنگونه که رئیس سازمان بهزیستی کشور گفته است متاسفانه ۹۴ درصد تسهیلات اشتغال به شغل پایدار تبدیل نشده و شاهد انحراف در تسهیلات هستیم و تسهیلات ۱۵۰ میلیونی با سود ۴ درصدی یا به شغل تبدیل نشده و در جایی دیگر مصرف شده و یا به شغل موفق تبدیل نشده است؛ بنابراین بهزیستی بنا دارد تسهیلات را به اشتغال‌هایی که از طریق شرکت‌ها و کارگاه‌ها اعلام می شود پرداخت کند و از پرداخت مستقیم تسهیلات به جامعه هدف خودداری شود.
رئیس سازمان بهزیستی تاکید کرده است که صندوق حمایت از معلولان نیز بر همین اساس فعالیت خواهد کرد و مراکزی برای سنجش موضوع توانمندسازی و پیگیری مستمر آن مستقر خواهد شد.
بهبود وضعیت اشتغال معلولان با تقویت قانون جامع حمایت از آنها
قانون سهمیه سه درصد اشتغال معلولان، طرح مناطق عاری از مددجویان بیکار و صندوق فرصت های شغلی برای معلولان از جمله راهکارهای ایجاد فرصت های شغلی برای معلولان به شمار می روند و خوشبختانه ظرف ماه‌های اخیر نیز در برخی از مشاغل برای معلولان وام تا سه میلیارد ریال افزایش یافته است.
با این وجود، اجرایی شدن این سهمیه‌ها، طرح‌ها و پرداخت‌ها در گروی همت مسئولان، همکاری بین بخشی، حمایت بخش خصوصی و خیران و ذیل توجه به قانون جامع حمایت از افراد دارای معلولیت اتفاق می‌افتد؛ چنانکه نبی‌اله محمدی نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی در این باره می‌گوید: وضعیت اشتغال معلولان با تقویت ساختارهای اجرایی قانون جامع حمایت از افراد دارای معلولیت بهبود می‌یابد.
منبع
