نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیبه گزارش ایرنا؛ اینک پس از سه سال و چهار ماه از رویداد ثبت منظر اورامانات در میراث فرهنگی یونسکو متولیان امر معتقدند که برای رونق گردشگری در منطقه هورامان باید توجه جدی به این منظر شود تا شاهد تاثیرگذاری ملموس آن بر روی اقتصاد مردم منطقه باشیم.
هورامان پسا جهانی‌شدن؛ از حفظ میراث ناملموس تا جذب منابع مالی بین‌المللی برای توسعه منطقه
«مدیریت واحد با تاکید بر حفظ ارزش‌ها و رویکرد توسعه اقتصادی منطقه به عنوان یک رویکرد اساسی در منطقه هورامان باید در اولویت قرار گیرد» این گفته مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه است و معتقد است که دستگاه های اجرایی نیز برای رونق بخشیدن به منطقه هورامان باید پای کار بیایند تا این جهانی شدن ثمره ای برای منطقه داشته باشد.
پرونده ثبت جهانی منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان در استان‌های کرمانشاه و کردستان با حدود ۴۰۹ هزار هکتار عرصه و حریم قرار دارد که ۱۰۶ هزار هکتار آن مربوط به عرصه و ۳۰۳ هزار هکتار نیز جزو حریم است.
هورامان یا اورامان نام منطقه‌ای تاریخی با بافت پلکانی و آداب و رسوم بسیار خاص است که بخش‌هایی از شهرستان‌های سروآباد، سنندج و کامیاران در استان کردستان و شهرستان‌های روانسر، پاوه، جوانرود و ثلاث باباجانی در استان کرمانشاه را شامل می‌شود.
بخش اصلی منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات شامل دره‌های ژاوه رود، اورامان تخت، لهون است.
حدود ۷۰۰ روستا در منطقه اورامانات/ هورامان قرار دارد؛ در سال ۱۳۹۹ ارزیابی میدانی منظر فرهنگی اورامانات / هورامان توسط یک ارزیاب ایکوموس جهانی انجام شده است.
منطقه هورامان/ اورامانات منطقه‌ای فرهنگی در غرب کشور بین دو استان کردستان و کرمانشاه واقع شده که دارای کوه‌های سربه فلک کشیده و رودهای خروشان است. وجود این عوامل طبیعی دره‌هایی را شکل داده که ساکنان هورامان/ اورامانات، هزاران سال در تعامل با طبیعت زندگی کرده و این تعامل را می‌توان در باغ های پلکانی، معماری پلکانی زندگی هوار نشینی (کوچ گاه های موقت)، جشن‌ها و آیین‌های اصیل، صنایع‌دستی منحصر بفرد منطقه و… مشاهده کرد.
منطقه هورامان دارای قدمت تاریخی با پیشینه‌ای کهن فرهنگی، آداب و رسوم و نمادهای فرهنگی ویژه‌ای است که هر کدام از این نمادها روشنگر گوشه‌هایی از زوایای فرهنگ غنی و پربار این منطقه را نمایان می‌کند. پیشینه سکونت در این منطقه به پیش از تاریخ بر می‌گردد که کشف قباله‌های هورامان وجود حاکمیت آشوریان، مادها، هخامنشیان و یونانیان را تأیید کرده است.
کهن‌ترین آثار سکونت انسان در بررسی‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی در اطراف روستای هجیج یافت شده و مربوط به دوران پارینه سنگی است که طبق گزارش باستان‌شناسان بیش از ۴۰ هزار سال تا حدود ۱۲ هزار سال قدمت دارند.
معماری پلکانی اورامان تخت و خانه‌های دیدنی آن، روستا را به‌شکل هرم‌گونه درآورده است که در راس این هرم قلعه‌ای باستانی قرار دارد.
جهانی شدن هورامان بازتاب خوبی در میان مردم منطقه داشت و آنها امیدوارند که این ثبت شدن در یونسکو به رونق گردشگری منطقه و به تبع افزایش درآمد، اشتغالزایی و رونق اقتصادی هورامان کمک کند موضوعی که اگرچه کمک زیادی به حضور گردشگران داخلی و خارجی در این منطقه در سال های اخیر کرده اما به نظر می رسد جای کار فراوانی دارد تا زیرساخت های گردشگری منطقه نیز تقویت شود و هورامان به یکی از مناطق مقصد گردشگری تبدیل گردد.
افزایش امیدواری‌ها به توسعه هورامان با رویکرد امیدبخش استاندار جدید کرمانشاه
دید استاندار کرمانشاه به مقوله گردشگری در تقویت این بخش بسیار مهم است و خوشبختانه منوچهر حبیبی از همان بدو انتصابش در روزهای اولیه آذرماه جاری تاکنون طی گفتگو با ایرنا و یا در چند جلسه به موضوع گردشگری هورامان اشاره کرده و باتوجه به نگاه و دیدی که نسبت به این منطقه دارد می توان به آینده آن امیدوار بود.
به عنوان مثال منوچهر حبیبی استاندار کرمانشاه در دیدار با اعضای شورای عالی افتا استان کرمانشاه با بیان اینکه اورامانات ظرفیت‌های بسیاری دارد؛ اظهار کرد: این منطقه که ثبت جهانی نیز شده است دارای ظرفیت‌های بسیاری برای پیشرفت استان کرمانشاه است و به مدیران اقتصادی تاکید می‌کنم از ظرفیت‌های اورامانات به نفع این منطقه و استان استفاده کنند.
شروع نخستین سفر شهرستانی استاندار از پاوه نیز نوید روزهای خوب منطقه اورامانات را می دهد؛ حبیبی روز گذشته در شورای اداری این پاوه بازهم به مقوله گردشگری در اورامانات اشاره کرد و گفت: اورامانات قطب گردشگری استان است و ظرفیت‌های منحصربه‌فرد آن می‌تواند اقتصاد منطقه را متحول کند با این حال باید تلاش کنیم فرهنگ و اصالت مردم کُرد و پاوه حفظ و این فرهنگ به مناطق دیگر منتقل شود.
این نوع نگاه مدیر استان کرمانشاه به گردشگری منطقه هورامان امید را در دل مردم این دیار ایجاد کرده است و می طلبد استاندار با بسیج منابع و امکانات و تاکید به سازمان ها و ادارات موانع بر سر راه توسعه گردشگری در اورامانات را بردارند؛ موضوعی در شورای اداری پاوه که مدیران ذیربط از جمله در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی حضور داشتند بر آن تاکید و تصریح شد.
توسعه منطقه با تکیه بر ارزش‌های بومی محقق می‌شود
پس از ثبت جهانی هورامان جلسات و نشست های متعددی در دانشگاه ها، مراکز علمی و سازمان ها و ادارات استان های کرمانشاه و کردستان پیرامون اهمیت این رویداد و بیم ها و امیدها درباره آینده این منطقه برگزار شد و شهرداری شهر مرزی باینگان از توابع شهرستان پاوه استان کرمانشاه نیز هفته گذشته اقدام به برگزاری نشست پژوهشی در این ارتباط کرد و سخنرانان به تشریح وضعیت کنونی، نیازها و نحوه رویکرد سازمان ها و ادارات در ارتباط با این میراث جهانی پرداختند.
داریوش فرمانی مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کرمانشاه در این نشست طی سخنانی با موضوع مدیریت واحد و نقش آن در حفاظت و توسعه پایدار میراث جهانی هورامان / اورامانات، گفت: برای ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات زحمات و تلاش‌های فراوانی کشیده شده است و ما باید برای حفظ و صیانت از این مجموعه همه توان و ظرفیت خود را به کار بگیریم.
وی تاکید کرد: حفاظت از طبیعت، فرهنگ، گویش، لباس محلی و هر آنچه که به اورامانات هویت می‌بخشد یک وظیفه بسیار سنگین و لازم است که باید به عنوان بخشی از چالش‌های پیش رو مورد توجه قرار گیرد.
او گفت: مدیریت واحد با تاکید بر حفظ ارزش‌ها و با رویکرد توسعه اقتصادی منطقه به عنوان یک رویکرد اساسی باید در اولویت قرار گیرد.
فرمانی با بیان اینکه ثبت جهانی تاثیرات اقتصادی بسیار خوبی در منطقه ایجاد کرده است، افزود: اگر تعداد و کیفیت تاسیسات گردشگری قبل و بعد از ثبت جهانی را بررسی کنید با یک تفاوت کاملا محسوس و قابل توجه مواجه خواهید شد.
ساخت و ساز غیراصولی یکی از چالش های مدیریتی منطقه هورامان
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمانشاه اظهار کرد: یکی از اتفاقاتی که در حوزه مدیریت منطقه باید رخ بدهد تلاش برای تامین و جذب منابع مالی از فضای بین المللی برای توسعه منطقه و افزایش اقدامات پاسدارانه و حفاظتی است.
فرمانی تصریح کرد: تضاد منافع دستگاه‌های اجرایی، ساخت و سازهای غیر اصولی و تامین منابع سه چالش مدیریتی منطقه است که باید برای حل آن برنامه‌ریزی کرد.
او افزود: معرفی یکی دیگر از نیازهای منطقه است که باید علاوه بر سطح ملی در سطح جهانی نیز باید معرفی شود.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کرمانشاه در ادامه به استفاده از ظرفیت فرهنگی منطقه جهانی هورامان/ اورامانات با برگزاری رویدادهای ملی و بین‌المللی اشاره کرد و گفت: رویدادهایی همچون انارانه می‌توانند به برند منطقه تبدیل شوند.
توجه به فرهنگ بومی منطقه در اولویت پایگاه جهانی است
پایگاه جهانی هورامان/ اورامانات در استان کرمانشاه نیز در سالهای اخیر اقداماتی در رابطه با معرفی و حفظ فرهنگ بومی منطقه انجام داده که «سیف الله رنجبر» مدیر این پایگاه در نشست پژوهشی به برخی از آنها اشاره کرد و گفت: برگزاری نشست‌های تخصصی، آیین جهانی افطار، پنجشنبه‌های قصه‌گویی با هدف آموزش نسل جوان، و ثبت بخشداری باینگان، کلاش و لولم، قلاجی، مساجد تاریخی، گوردخمه روانسر از جمله اقداماتی است که در منطقه انجام شده است.
مدیر پایگاه جهانی هورامان/ اورامانات در استان کرمانشاه افزود: توجه میراث ناملموس و فرهنگ آیینی منطقه در چهارچوب برگزاری رویدادهای گردشگری همچون جشنواره انار و برگزاری نمایشگاه‌های هورامان/ اورامانات شناسی در منطقه مورد توجه قرار گرفته است. ثبت ملی بناهای تاریخی، داشته‌های طبیعی و میراث ناملموس منطقه یکی دیگر از اقداماتی است که در دستور کار پایگاه قرار داشته است.
رنجبر اضافه کرد: همچنین برنامه‌ریزی برای رونق صنایع‌دستی منظر جهانی هورامان/ اورامانات نیز در این مدت با برگزاری دوره‌های متعدد آموزشی و برپایی نمایشگاه‌های صنایع‌دستی و اعزام هنرمندان به نمایشگاه‌های ملی اقدامات ارزشمندی انجام شده است.
منظر هورامان / اورامانات باید با میراث ناملموسش حفظ شود
مدیر پایگاه جهانی منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه صیانت و حفاظت از منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات باید با استفاده از ظرفیت‌های میراث ناملموس منطقه انجام شود، گفت: جوامع محلی نقش ویژه‌ای در حفاظت و مدیریت مناظر فرهنگی منطقه جهانی هورامان/ اورامانات دارند.
«پویا طالب‌نیا» تصریح کرد که فرهنگ زیست در هورامان که به حفظ محیط زیست و طبیعت منطقه منجر شده است می‌تواند به یک الگوی جهانی تبدیل شود. همچنین منظر فرهنگی هورامان یک منظر پویا است که باید برای حفظ این پویایی در آینده منطقه برنامه‌ریزی مناسبی انجام شود.
وی با تاکید بر اینکه حفاظت از اصالت فرهنگی منطقه یک ضرورت است، گفت: استفاده از ظرفیت جامعه محلی با ایجاد اعتمادسازی و خلق اعتبار می‌تواند در این مسیر بهترین راهکار باشد.
طالب‌نیا افزود: آموزش جامعه محلی و همراهی دستگاه‌های دولتی از جمله مواردی است که باید در دستور پایگاه برای صیانت از منطقه قرار گیرد.
مدیر پایگاه جهانی منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات با یادآوری اینکه ثبت جهانی هورامان/ اورامانات با مشارکت مردم انجام شد، اظهار کرد: در حوزه مشارکت مردم هنرمندان، بزرگان و علمای منطقه، نخبگان حامی ما در راه ثبت جهانی بودند و از این رو این منطقه را باید با استفاده از ظرفیت میراث ناملموسش حفظ کرد.
مردم منطقه هورامان پس از ثبت جهانی هم امید دارند که این رویداد منجر به رونق منطقه در تمام ابعاد شود و هم بیم دارند که جهانی شدن آن محدودیت ها و موانعی بر سر راه زندگی آنها ایجاد کند و انتظار می رود متولیان امر با جدیت به دنبال راهکارهای عملی برای تاثیرگذاری مثبت این رویداد در زندگی مردم منطقه باشند و این منظر جهانی را به حال خود رها نکنند.
مردم هورامان به درازای تاریخ زندگی مسالمت آمیزی با طبیعت کوهستانی منطقه داشته اند و خود می دانند که حفظ این منظر ابتدا به نفع خود آنها است و آنها بوده اند که در قرن ها این طبیعت و منظر را حفظ کرده اند و هورامان علاوه بر طبیعت زیبا مهد صنایع دستی، موسیقی، لباس و آداب و رسوم خاص است و اینک امید می رود جهانی شدن هورامان عاملی محرک برای توسعه منطقه با حفظ میراث ملموس و ناملموس آن باشد و به طبیعت، آداب و رسوم و فرهنگ منطقه آسیبی وارد نکند.
منبع
