آموزش و الهام؛ دو عنصر مهم در کارگاه هستی و ادراک علمی

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن کریم، در نشست مجازی که امروز 20 بهمن ماه، با موضوع «آموزش و الهام» برگزار شد، اظهار کرد: در کارگاه هستی آموزش و دریافت و ادراک علمی بر دو گونه استوار است که گاه آموزش از راه گوش و چشم و به تعبیری از راه مشاعر است و انسان به کمک این دو عضو اطلاعاتی را دریافت می‌کند و دارای شعور می‌شود که رسیدن به آگاهی و معرفت از راه مشاعر، فرصت بسیار برای شنیدن و دیدن و بررسی کردن می‌خواهد. 

وی ادامه داد: اما گاه حقیقت نه از راه گوش و چشم، نه طی زمان و نه از طریق زانو زدن در برابر صاحبان علم و تحصیل در مدرسه و دانشگاه و حوزه، بلکه با اشاره‌ای از حضرت حق به جان و وجود انسان القا می‌شود که نام این آگاهی، الهام است. به تعبیر دیگر، «الهام » حقایقی سراسر نورانی است که خداوند بر قلب بنده‌ای از بندگانش می‌افکند و بر مبنای کلام الله، شرط برخورداری از الهام تقوا است، زیرا خداوند در قسمتی از آیه ۲۸۲ سوره «بقره» فرموده است: «اتقَّوا الله وَ يعَُلمِّكُمُ الله؛ تقوای خدا را پیشه كنيد و خدا شما را می‌آموزاندَ.» بنابراین، الهام استمرار وحی است که از سوی خداوند در جان و دل انسان می‌نشیند.

انصاری در خصوص «الهام»، تصریح کرد: علم‌آموزی به خودی خود، کافی نيست، بلکه کسب دانش، مقدمه‌ای برای عمل به آن علم محسوب می‌شود. بسياری از دانايان بوده‌اند که در مسير هدايت قدم برنداشته‌اند و آگاهی آن‌ها به فرايند عمل تبديل نشده است. به همين دليل در منطق قرآن، ايمان و علم زيربنای عمل صالح به شمار می‌آيند؛ يعنی عمل صالح، ميوه درخت دانایی است. لازم به ذکر است که تا زمانی که علم، کاربردی نباشد و به فرآيند عمل تبديل نشود، فاقد کارآيی است. به همين دليل ائمه هدا(ع) همواره از خداوند دانشی سودمند طلب می‌کرده‌اند. 

صاحب تفسیر مشکاة با اشاره به سخن حضرت زين‌العابدين(ع) در صحیفه سجادیه، گفت: امام سجاد(ع) در فرازی از مناجات‌های خود با خداوند فرموده‌اند: خدايا، مرا پس از الهام علم، به عمل وادار کن؛ زيرا می‌خواهم دانشم تجلی عملی و عينی داشته باشد و حقوق والدينم را با گفتار و رفتار سنجيده‌ای‌که از تو فراگرفته‌ام، در مقام عمل محترم بشمارم و رعايت کنم.

وی افزود: سوگمندانه يکی از مهم‌ترين کاستی‌های‌ موجود در بعضی جوامع اسلامی، فاصله ميان علم و عمل است. زیرا بسياری از افراد هستند که آگاهی‌های دینی درخور توجهی دارند، اما به آن‌ها عمل نمی‌کنند. ضعف پاره‌ای‌ از امور اجتماعی، ناشی از تبديل نشدن همين آگهی‌ها به فرايند عمل است.

انتهای پیام