او نه تنها در عرصه مسابقات قرآن ایران، بلکه در قلب تاریخ قرآنی کشورمان نقشآفرینی کرده و با کارنامهای پرافتخار درخشیده و به مسیر سایرین نیز روشنایی بخشیده است.
آنچه او را از دیگر بزرگان متمایز کرده، چیزی بیشتر از این رتبهها و عناوین است. او سالهای سال اجرای مسابقات بینالمللی قرآن ایران را به عهده داشته و در این مسیر، چنان ردپای ماندگاری بر جا گذاشته که امروز بسیاری از مردم، مسابقات قرآن ایران را با صدا و سیمای او به یاد میآورند.
او در داوری مسابقات بینالمللی قرآن ایران، همچون معلمی دلسوز و آگاه، سالها در جمع داوران نشسته و با تیزبینی خاص خود، هر سال در روزهای مسابقات، به عنوان یکی از ارکان اصلی، نقشآفرینی کرده است.
در یکی از روزهای سرد زمستان در استودیوی ایکنا، میزبان استاد عباس سلیمی بودیم. در آن روز، در دل سرما و برف، کلام این استاد گرانقدر آتش گرمی بود که بر دلها نشست. او با آن صدای آشنا و شفاف، تحلیلی بیطرفانه از چهل و یکمین دوره مسابقات بینالمللی قرآن ایران ارائه داد. در کلام او، نه تنها قوتها به خوبی منعکس شد، بلکه نقاط ضعف نیز به طور منصفانه بیان شد.
پیش از شروع مصاحبه، با فروتنی خاص خود از ما خواست که تمام سخنانش چه در مدح و چه ضعف مسابقات را به گوش مخاطبان برسانیم، نه فقط یک بخش از آن را، تا همگان از حقیقت کامل و همهجانبه این رویداد آگاه شوند. این احترام به مخاطب، نشان از نگاه بلند او به امور قرآنی کشور و صداقت در انتقال آن دارد. مشروح این مصاحبه در ادامه آمده است:
ایکنا – چند روزی از اجرای مسابقات بینالمللی قرآن کریم جمهوری اسلامی ایران سپری شده و شما در کسوت اجرای این مسابقات حضور داشتید، ابتدا میخواهم در مورد نگاه شما به این رویداد، به عنوان کسی که تمامی تلاوتها را شنیده و فضای مسابقات را کاملاً رصد کرده بپرسم، این مسابقات از نگاه شما چگونه بود؟
ابتدا خدمت شما و همکاران محترم در این خبرگزاری مقدس قرآنی و همه عزیزانی که دل آنها به عشق قرآن میتپد عرض سلام و ادب و احترام دارم.
اولاً اگر از حق نگذریم مسابقات بینالمللی قرآن در جمهوری اسلامی ایران را میتوان بزرگترین رویداد قرآنی کشور نامید و البته عوامل آن از صدر تا ذیل برای برگزاری این رویداد زحمات فراوانی را متحمل شدند. برگزاری این مسابقات کار و زحمت بسیاری دارد، چرا که آمادهسازیهای کار، بحثهایی همچون هماهنگی با کشورهای مختلف، تدارکات، اسکان، امنیت، ترابری، پذیرایی، تکریم، حفاظت و معنویت و شکوه و نظمی که باید در جریان برگزاری این موارد باشد، زحمات زیادی دارد.
مهمتر از این باید بگویم کار بینقص و عیب فقط کار خدا و افراد حاضر در دایره عصمت است. هر کسی، هر سازمانی و هر مدیری تصور کند کار و مدیریتی که میکند، خالی از هرگونه ایراد و نقص و نقد و انتقاد است، اشتباه است؛ ضمن اینکه باید همواره رو به تعالی و تکامل حرکت کنیم. البته در این رابطه سلیقههای افراد و دیدگاهها متفاوت است و شاید هیچ مدیریتی حتی مدیریتهای آسمانی نتوانند بین همه دیدگاههای آحاد بشر تجمیع کنند. به هر حال در برخی موارد تفاوت دیدگاه وجود دارد. وقتی هم میخواهیم مسئلهای را تحلیل و نقد کنیم با توجه به عمق واژه نقد و انتقاد باید، هم نقاط قوت و هم نقاط ضعف و مشکلاتی که داشته است، بیان کنیم.
امام صادق (ع) یک بیان بسیار نورانی دارند که میتواند در سبک زندگی و شیوه مدیریتهای گوناگون در سطوح مختلف برای ما یک راهکار بسیار خوب باشد. امام میفرمایند: «أَحَبُ إِخْوَانِی إِلَیَّ مَنْ أَهْدَى إِلَیَّ عُیُوبِی» بهترین برادران من کسانی هستند که عیوب کار مرا به من هدیه کنند.
الان ممکن است به برخی افراد ایراد کارشان را بگوییم، اما ناراحت شوند و این را هدیه تلقی نکنند و فکر کنند بر اساس خصومت است در حالی که اینگونه نیست؛ لذا در این نظام مقدس که بیش از ۴۵ سال در آن زیستهایم باید این روحیات را داشته باشیم که اگر کاری را انجام دادیم دلسوزان نقد کردند و پیشنهاداتی مطرح کردند نه تنها ناراحت نشویم، بلکه تشکر و استقبال کنیم و این کار را در حکم هدیه تلقی کنیم. بر اساس همین دیدگاه میخواهم تحلیل خود را از مسابقات به صورت مختصر بگویم.
نقاط مثبتی که این مسابقات داشت کم نبود، اینکه در شرایط فشارهای بینالمللی، جنگ رسانهای و جوسازی که دشمنان علیه این نظام مظلوم کردند، بیش از ۱۰۰ کشور جهان در دور مقدماتی شرکت کنند و ۵۷ شرکتکننده از ۲۶ کشور به ایران بیایند، به تنهایی یک موفقیت و یک نقطه مثبت بوده و گامی مؤثر در مسیر تقویت دیپلماسی قرآنی کشور خواهد بود.
با توجه به اینکه قرآن را محور مشترک و بلامنازع تمام فِرَق و مذاهب اسلامی میدانیم، اگر بتوانیم حول این محور اتحاد، انسجام و همدلی ایجاد کنیم، موفق بودهایم و این یکی از نقاط مثبت مسابقات است.
نکته مثبت دیگر این مسابقات این بود که نخبگان قرآنی جهان اسلام آمدند تا آیات نورانی قرآنِ نازل را در محضرِ قرآنِ ناطق، یعنی وجود نازنین حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) قرائت کنند و این نکته بسیار مهمی در راستای وحدت امت اسلام و نمایش چهره ملت بزرگ ایران بود.
نکته مثبت دیگر زمان مناسب برگزاری مسابقات است، حُسن افتتاح در ایام مبعث پیامبر (ص)، حُسن اختتام در ایام ولادت حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و مزین شدن به دیدار پایانی با رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی بیانگر این حُسن انتخاب است.
حرکت زیبایی که در ایام برگزاری مسابقات انجام شد، رونمایی از مصحف الرضا بود، قرآن شریفی که خط آن منسوب به وجود نازنین، امام هشتم است که این هم از اقدامات زیبا و جلوههای ویژه مسابقات بود.
تکریم متسابقان و حرمت گذاشتن به آنها و مراقبت و پذیرایی شایسته از دیگر ویژگیهای خوب این مسابقات بود، اگر بتوانیم این ارتباطات را ادامه دهیم و بین دیدگاههای مختلف و مذاهب گوناگون اسلام این ارتباطات را تقویت کنیم به نفع امت اسلام در برابر هجمههای استکبار علیه امت خواهد بود.
در جریان برگزاری مسابقات توجه به جبهه مقاومت و مظلومیت ملت قهرمان غزه، لبنان، یمن و دیگر کسانی که در برابر زورگوییها و قلدریهای صددرصد بیمنطق آمریکا و رژیم جعلی اسرائیل ایستادهاند، از نقاط مثبتی بود که به برکت قرآن شکل گرفت.
پوشش رسانهای خوب این مسابقات اعم از صدا و سیما به ویژه رادیو، شبکه قرآن سیما و خبرگزاری قرآن که از روز اول با استقرار تحریریه در آنجا ریز مسائل را با دقت تحت پوشش قرار داد و شبکههای اینترنتی که در این رابطه همراهی کردند، بسیار خوب بود.
امسال تدبیری برای مستمعین در سالن و همچنین بینندگان و شنوندگان و همراهان رسانهای شکل گرفت و آن هم اختصاص جوایز ارزنده مادی و معنوی بود. حضور دو استاد راهنمای بسیار متبحر در کنار هیئت داوران از دیگر نقاط مثبت مسابقات بود. این موضوع که متسابقان بعد از مسابقه بروند و اشکالات و نکات فنی ریز را بگویند و شرایط پیشرفت آنها را فراهم کنند، در مسابقات دیگر نظیر ندارد و انصافاً از نکات بسیار خوب مسابقات بود.
آخرین نکتهای که به ذهنم میرسد تدبیری بود که از سوی مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه صورت گرفت و آن هم اختصاص استادراهنما برای نمایندگان قرآنی جمهوری اسلامی ایران بود، متسابقان ایرانی از چند روز قبل از شروع مسابقات تحت آموزش قرار گرفتند. به عنوان مثال در کنار سیدمحمد حسینیپور استاد عزیزی همچون استاد امین پویا حضور داشت که با دلسوزی تمام همه کارها را رصد کرد و بخش زیادی از این موفقیت مدیون حضور این استاد بوده است.
در کنار این مسائل باید به برخی از کارهایی که میتوانیم در سالهای آینده آن را تکرار نکنیم تا موجب جذابیت بیشتر مسابقات شود، هم مورد اشاره قرار دهم.
مراسم افتتاحیه باید جذابیت خاصی داشته باشد تا در اذهان به ویژه ذهن جوانها و نوجوانها خاطرهانگیز باقی بماند. اینکه در مراسم افتتاحیه چهار سخنرانی بگذاریم چندان جذاب نیست، به نظر میرسد میتوانستیم با تعداد سخنرانان کمتر بر جذابیت افتتاحیه بیفزاییم، واقعاً نیاز به چهار سخنرانی در یک جلسه نیست، آن هم در حالی که ممکن بود برخی از آنها در ارتباط مستقیم با مسابقات بینالمللی قرآن در این نظام نباشد. با وجود اینکه حرفهای مطرح شده فینفسه خوب باشد یا برخی از آنها در سطوح علمی بسیار بالایی باشد که برای عامه مستمعین قابل فهم نباشد.
نکته دوم این است که هر کدام از مذاهب برای خودشان دیدگاهها، اصول و ارزشهایی دارند، مثلاً در کشور ما برگزاری منظم مراسمی مانند دعای کمیل، دعای توسل و زیارت عاشورا جز اصول ارزشی است، اما اینکه در مسابقات بینالمللی قرآن و در حضور دهها نفر از نمایندگان کشورهای دیگر دعای زیبای توسل را بخوانیم، شاید زیاد جذاب نباشد، اولاً آنها اصلاً درکی از این دعا ندارند، ثانیاً ممکن است این شبهه را پیش بیاورد که اینها ما را اینجا آوردهاند تا عقاید خودشان را به نحوی به ما القاء کنند، لذا این ضرورتی ندارد. میتوانستند همانجا مانند مقاطع دیگری که مجری مراسم با بینندگان رسانهای موقتاً خداحافظی میکند، در زمان پخش دعا ما از بینندگان خداحافظی میکردیم و بینندگان شبکه قرآن برنامه دعای توسل را به عنوان یک آیتم مستقل میدیدند، بعد از دعا مجدد به سالن مسابقات بر میگشتیم و برنامه را ادامه میدادیم، این را باید در سالهای آینده مد نظر قرار دهیم.
در کنار این میتوانستیم کارهای دیگری انجام دهیم، یکی اینکه در زمینه تهیه آنونسهایی که در خلال مسابقات پخش میشد، احتمالاً میتوانستیم بر جذابیت و زیبایی آن بیفزاییم. باید این آنونسها را در زمانبندی کوتاهتر و با زیبایی بیشتر ارائه دهیم.
مطلب دیگر این است که باید محتوای این آنونسها را از نظر محتوا بهروزرسانی کنیم، به عنوان مثال در آنونس معرفی کشورها گفته شد پایتخت اندونزی جاکارتا هست، در حالی که مدتها قبل این کشور میلیاردها دلار هزینه کرده و در یک مراسم رسمی پایتخت را به یک جای دیگر برده است، سفارتخانه اندونزی مسابقات را رصد میکند، من مایل نبودم این مسئله را روی آنتن مستقیم مطرح کنم، اما اگر مطرح نمیشد، ممکن بود دلیلی بر عقب ماندگی اطلاعات سیاسی و جغرافیایی ایران نسبت با سایر کشورها تلقی شود؛ لذا باید محتوای این آنونسها بهروزرسانی شود.
مهمترین و آخرین نکته که آن را از جایگاه مشاور قرآنی بودن رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه میگویم این است که ما همچین ادعایی نداریم که همه چیز را متوجه میشویم و کارهای ما بینقص است، ابداً چنین تصوری وجود ندارد. میتوانیم در سال آینده مکانیزمی طراحی کنیم که در فضای مسابقات پیشنهادات مردمی را در لحظه دریافت کنیم، یعنی اگر یک نفر پیشنهاد کاربردیای داد، مورد استفاده قرار دهیم.
اگر ما چنین تصوری نداشته باشیم که نقد مسابقات و اظهار نظر مردمی نشانه تقابل مردم با ماست، بلکه چنین تلقی داشته باشیم که آنها دلشان میخواهد امور قرآنی نظام جمهوری اسلامی ایران درخشانتر و زیباتر ارائه شود، آن موقع نقائص کوچکی که به صورت طبیعی در تمام کارها میتواند وجود داشته باشد، از بین خواهد رفت.
ایکنا – از پاسخ جامع شما که در آن هم به نقاط مثبت و هم نکاتی که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد، اشاره کردید بسیار سپاسگزارم؛ یکی از سوالاتی که همواره در رویدادهای قرآنی برای من وجود داشته و فقط مربوط به مسابقات قرآن و دوره اخیر این رویداد نیست، این است که در رویدادهایی مختلف در حوزههای مختلف هر دوره نسبت به دوره قبل یک حرکت غافلگیرکننده برای مخاطب صورت میگیرد، اما در رویدادهای قرآنی از جمله مسابقات چنین غافلگیریهایی که به جذابیت افتتاحیهها بینجامد به چشم نمیآید. آیا در این دوره غیر از میزبانی شهر مشهد نوآوری دیگری وجود داشت؟
ممکن است من اسم این را غافلگیری نگذارم و همان نوآوری صدا کنم، این خیلی خوب است که در دستور کار ما قرار بگیرد و در هر دوره با رعایت اصول نوآوریهایی ایجاد کنیم. فقط یک تفاوت وجود دارد، وقتی در مقام قیاس صحبت میکنیم، یعنی در مسابقات ورزشی، در برنامههای هنری و فستیوالهای سینمایی وضع فرق میکند. ما در رابطه با رویدادهای قرآنی محدودیتهایی داریم که باید به آنها پایبند باشیم، اگر با پایبندی به آن اصول این نوآوریها صورت بگیرد که به نظر من عملی هم هست با استفاده از افکار سایر کسانی که صاحبنظر و دلسوز هستند و میتوانند ارائه طرح کنند، بسیار عالی است و جای آن هم خالی است.
ایکنا – در بخش اول صحبتهای خودتان به تمام نکات مثبت مسابقات اشاره کردید و چند نکته که باید در ادوار آینده مورد توجه قرار بگیرد هم مورد اشاره قرار دادید، اما میخواهم در مورد کارکردهای مسابقات هم بحث کنیم، غیر از بحث دیپلماسی قرآنی که از اهداف اصلی مسابقات است، به نظر میرسد یکی دیگر از اهداف بحث انس یافتن مردم با قرآن کریم باشد، سوالی که وجود دارد این است که آیا مسابقات به این کارکرد خودش عمل کرده است؟
شاید از تمام ظرفیتهای قابل تصور در این رابطه تا کنون بهره نبرده باشیم. شاید بشود با نظرخواهی از کارشناسان و صاحبنظران عزیز این کار را انجام داد. الان یک سال تا برگزاری چهل و دومین دوره مسابقات بینالمللی قرآن ایران که در نظر است باز هم در مشهد برگزار شود، فاصله داریم، میشود در طول این یک سال در این رابطه فکر کرد. من نیز با ریاست محترم سازمان اوقاف و ریاست مرکز امور قرآنی در این رابطه صحبت خواهم کرد تا بنشینیم و نصاب و درجه تأثیرگذاری مسابقات را بر رشد و ارتقای معلومات قرآنی مردم بالا و بالاتر ببریم و افزایش دهیم.
ایکنا – برای رسیدن به میزان اثرگذاری مسابقات بر انس مردم به قرآن، نیاز به نظرسنجیهای تخصصی قبل و بعد از مسابقات است، یعنی مسابقات یک فاز تکمیلی که شامل نظرسنجی است نیز داشته باشد.
خیلی خوب است
ایکنا – یعنی شما این را لازم میدانید و با آن موافق هستید؟
بله
ایکنا – مایل هستم از شکل مسابقات خارج شویم و وارد بحث محتوا شویم. امسال در حاشیه مسابقات بیشترین بحثی که بین کارشناسان شکل گرفته بود، بحث سطح فنی متسابقان بود، بسیاری اعتقاد داشته و دارند که در ادوار مختلف مسابقات از گذشته تا به حال درصد قابل توجهی از کسانی که در مسابقات ایران حضور مییابند گویی نماینده واقعی کشور اعزامکننده نبوده و با مکاتبه رسمی با آن کشور دعوت نشدهاند در صورتی که افراد بیشتری میتوانند از این طریق به مسابقات دعوت شوند. شاید مسئولان مرکز امور قرآنی بهتر به این سوال پاسخ دهند، ولی میخواستم نظر شما را هم بدانم.
در مورد این کار اولین پاسخ همان نکتهای است که خود شما فرمودید، من در جریان چگونگی ارتباطگیری و معرفی افراد نیستم و لذا برادران ما در مرکز امور قرآنی باید این را بیشتر تشریح کنند.
نکتهای که وجود دارد این است که ما در شرایط خاصی هستیم. تمام تلاش استکبار و عمدتاً آمریکا و بخشهای عمده اروپا و رژیم جعلی بر این است که ما اصلاً نباشیم و محو شویم و در تمام موارد ما را در انزوای کامل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی قرار دهند. در رابطه با قرآن توطئهای که از چند سال قبل با فرمان یکی از رؤسای جمهور قبلی آمریکا صورت گرفت و منجر به چاپ قرآن جدیدی به نام «الفرقان الحق» شد، این کتاب که آنها دنبال جایگزین کردن آن با قرآن بودند و موفق نشدند ۷۷ سوره دارد تمام آیات مربوط به جهاد و مبارزه با یهود را از آن حذف کردهاند و یک سری سورههای جدید را با کمال وقاحت در آن گذاشتند و حتی در برخی از کشورها مانند کنیا و برخی مدارس کویت و جاهای دیگر که نمیخواهم اسم ببرم، نشر میدهند. آنها نمیخواهند این مسابقات باشد هر کاری که بتوانند و هر مانعی که بخواهند ایجاد میکنند و کشورهای دیگر را تهدید میکنند که با ایران ارتباط نداشته باشید. تمام تلاش وزارت امور خارجه و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در حد یک مجاهدت قابل تحسین این است که این شرایط را تغییر دهند و البته بسیار سخت است.
یکی از نقاط مثبت مسابقات امسال که باید ابتدای بحث به آن اشاره میکردم حضور نمایندگان کشور مصر در گروه شرکتکنندگان و داوران بود، لذا ما در رابطه با دعوت از قاریان و حافظان کار ناسالمی انجام نمیدهیم.
وقتی میگوییم آقای زید از آلمان منظور ما این نیست به صورت تلفنی با صدراعظم آلمان صحبت کردهایم و ایشان هم گفتهاند فلان شخص به مسابقات ایران برود. در آلمان جوامع مختلف فرهنگی و دینی وجود دارند که یکی از آنها جامعه اسلامی است، این جامعه مسلمان یک نماینده قرآنی دارد که ما از کانال خودشان اقدام میکنیم. اینها در بین خودشان مسابقاتی دارند و میگویند فلان شخص به مسابقات ایران برود.
دلیل صحت حرف من این است که بعد از مسابقات بینالمللی قرآن هیچ تکذیبیه، واکنش و اعتراض رسمی از سوی هیچ کدام از این کشورها چه از سوی مراجع رسمی و چه جامعه اسلامیشان نداریم، لذا این کار فی نفسه اشکالی ندارد.
کسانی که به مسابقات ایران آمدهاند نماینده مسلمانان آن کشوری هستند که در آن حضور دارند، ولو در آن کشور ۱۰ درصد مسلمان زندگی کند. ضمن اینکه سفارتخانههای ما در خارج از کشور هم نمیتوانند خارج از نظارت دولتهای آن منطقه کاری انجام دهند؛ لذا معتقدم این شیوه ایرادی ندارد و این نمایندگانی که میآیند نمایندگان خواهران و برادران مسلمان ما در اقصی نقاط کره زمین هستند.
ایکنا – منظور من کشورهای اروپایی نبود، ما این موضوع را در بین کشورهای اسلامی در ادوار مختلف داشتهایم، من این سوال را به این خاطر پرسیدم که برخی اعتقاد دارند در ادوار مختلف مسابقات از گذشته تا به حال سطح فنی مسابقات پایین بوده و علت این سطح پایین بودن هم عدم دعوت از قاریان برجسته کشورهای مختلف بوده است.
این سوال شما دو پاسخ دارد، پاسخ اول این است که اولاً من موافق اینکه سطح مسابقات پایین بوده است، نیستم، اگر کسی چنین حرفی میزند خودش باید بالای جایگاه قرار گیرد و فقط سوره توحید را بدون غلط بخواند. برخی از شرکتکنندگان سطح تلاوت بسیار بالایی داشتند و برخی هم مانند مسابقات دیگر ضعیف بودند، مگر ما در مسابقات دیگر کشورها شرکتکننده ضعیف که در مرحله مقدماتی حذف میشوند، نداریم.
مطلب دوم این است که ما از ایران به کشورهای دیگر نمیرویم تا بگردیم و وقتی به اولین جلسه قرآن رسیدیم اولین نفر را دعوت کنیم. آنها برای خودشان ضوابطی دارند، همه مسلمانان در دنیا مسابقات قرآنی دارند که افرادی در آن شرکت میکنند، اگر در آن مسابقه یک نفر اول شد، بدان معنا نیست که قویتر از او در آن جامعه وجود ندارد، ممکن است فرد قویتر بوده باشد و در مسابقات شرکت نکرده باشد، لذا در این رابطه من ایرادی به مسابقات وارد نمیدانم. البته ما هر چقدر بتوانیم ارتباطات خودمان را با مراجع رسمی و دولتهای کشورهای اسلامی تقویت کنیم و با مراکز دینی آنها ارتباط بگیریم مسلماً میتوانیم افرادی را به این مسابقات دعوت کنیم که شایستهترین باشند.
ایکنا – میزبانی مشهد را چطور دیدید، آیا استانداردهای میزبانی از یک رویداد بینالمللی را داشت؟
خیلی خوب بود. مشهد ظرفیتهای بالایی در همه موارد دارد، اولاً قدمتِ خدمت مشهد به قرآن در بین استانهای کشور یک قدمت تاریخی قابل تحسین و قابل توجه است که نمیتوان آن را نادیده گرفت؛ ثانیاً معنویت و برکات ناشی از وجود امام رضا (ع) و جامعه قرآنی که در خراسان رضوی از اساتید، پیشکسوتان و صاحبنظران توانمند حضور دارند باعث شده این ظرفیت در مشهد وجود داشته باشد. میزبانی مشهد از نظر تکریم و پذیرایی و … خیلی خوب بود، حتی در برخی موارد احساس میکردم، شاید متهم به اصراف و ریخت و پاش هم شویم؛ لذا من چیزی کم ندیدم و معتقد هستم مشهد توانایی برگزاری این کار را دارد.
ادامه دارد …
انتهای پیام
منبع