تنوع قومیتی، حلقه گم شده صنعت گردشگری در آذربایجان‌غربی

به گزارش ایرنا، مساجد و اماکن مذهبی کم نظیر بسیار، کلیساهای تاریخی، گویش‌ها و لهجه‌های مختلف، اماکن تاریخی گوناگون، غذاهای متنوع، ادبیات و فولکور بی نظیر، آداب و رسوم متفاوت، و فرهنگ‌های محلی که تبلور یکدلی و یکپارچگی است، همه و همه روایتگر تنوع قومیتی و فرهنگی دیار رنگین کمان اقوام و ادیان است.

هرکدام از این ظرفیت‌ها، آداب و رسوم و اماکن تاریخی و گویش‌ها جلوه زیبایی از فرهنگ و تمدن بی بدیل این دیار را به تصویر می‌کشد و هر گردشگر و توریستی را ساعت‌ها محو زیبایی و اصالت خود می‌کند.

کافی است گردشگری آواز کردی بشنود، مولودی خوانی را ببیند، گوش به نوای ساز عاشیق‌ها بسپارد و سر سفره غذاهای رنگارنگ اقوام بنشیند؛ بی شک وقتی به وطن خود باز می گردد کوله باری از فرهنگ غنی دیار اقوام و ادیان را با خود خواهد داشت و قطع یقین همان زیباترین سوغاتی این منطقه به هموطنانش خواهد بود.

وجود بناهای تاریخی اقوام مختلف که نامشان در فهرست جهانی یونسکو جای گرفته و حتی گردشگران دورترین نقطه دنیا با آن آشنا هستند، پتانسیل دیگری است که می تواند به رشد گردشگری استان کمک کند.

کلیساهای تاریخی

کلیساهای تاریخی که شهره جهانی دارند، هرچند انگشت شمار اما ظرفیت دیگری از گردشگری هستند؛ چنانکه از نمونه‌های بارز آن اثر جهانی قره کلیسای چاالدران است که از شهرت جهانی برخوردار بوده و از معماری خاص و منحصر به فردی برخوردار است.

همچنین کلیسای زورزور در ماکو از دیگر کلیساهای واقع شده در آذربایجان‌غربی است؛ علاوه بر این، کلیساهای قره‌باغ ملهم، اخته‌خانه، قریس و هفتوان نیز از جمله کلیساهای تاریخی این استان محسوب می‌شوند.

کلیسای «ننه مریم»، سیر و کلیسای ماردانیال در ارومیه نیز از جمله آثار تاریخی مهمی است که هرساله میزبان مورد توجه گردشگرانی از سراسر کشور قرار می‌گیرد.

وجود روستاهای تاریخی با تنوع قومیتی

وجود سه هزار روستا با تنوع قومیتی و جاذبه‌های تاریخی منحصر بفرد چهره دیگری به استان بخشیده و هرکدام روایتگر تاریخ قطور و کهن و در عین حال آداب و رسوم بی بدیل این دیار است.

روستاهایی که برخی اقامتگاه‌های بوم گردی هم در خود جای داده و هرساله با استقبال از گردشگران، جلوه‌ای از تمدن و فرهنگ این سرزمین را برای آنها بازگو می کنند؛ چنان که منطقه سیلوانای ارومیه نمونه بارزی از مناطق دیدنی و بی نظیری است که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند؛ گوی تپه، دیزج تکیه، سپورغان با خانه‌هایی به سبک معماری کهن، تمتمان با غارهایش به عنوان سکونتگاه انسان‌های نخستین، باراندوز با طبیعت بکر، امامزاده با امامزادگان ابراهیم و محمد و هزاران روستای دیگر هرکدام قابلیت گردشگری ویژه دارند.

بناهای تاریخی جلوه دیگر تنوع قومیتی در آذربایجان‌غربی

بناهای تاریخی مختلف در سراسر استان با معماری بی بدیل حکایت زندگی اقوام مختلف در این سرزمین است؛ از تپه‌های باستانی گرفته تا قلعه‌های سر به فلک کشیده، از خانه‌های تاریخی تا مساجد بی نظیر و جاذبه‌های طبیعی تا آبشارهای نیلگون همه گواه روشن بر ظرفیت‌های مهم گردشگری این سرزمین است.

تخت سلیمان تکاب با قدمت چند هزار ساله، مسجد امام شافعی با معماری زیبا متعلق به اهل سنت، مسجد تاریخی چورس و کاروانسرای شاه عباسی درخوی، آرامگاه استاد حسن زیرک در بوکان، مسجد جامع بوکان، تپه باستانی قالایچی در۱۲ کیلو متری بوکان، کاخ موزه باغچه چوق و عمارت کلاه فرنگی در ماکو و هزاران اثر تاریخی بی بدیل نشان از تنوع قومیتی این سرزمین است و هرکدام از آنها هرساله مسافران و گردشگران داخلی و خارجی میزبانی می‌کنند.

غذاهای محلی و سنتی

کارشناس گردشگری غذای میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان غربی هم اعتقاد دارد که این استان با تکیه بر فرهنگ غنی، مردمان میهمان نواز و زنان هنرمند و کدبانوی خود، همیشه سفره‌های رنگینی داشته و از این نگاه حرف زیادی برای گفتن دارد؛ از طرفی طبیعت سرسبز و گیاهان خاص و مفید این خطه دلیل دیگری بر پر بار شدن سفره‌ها از قدیم الایام است،

امام ورودی افزود: وجود غذاهای مقوی و خوشمزه با در نظر گرفتن طبع غذا و نگاه تندرستی، دمنوش‌های بی بدیل و مفید، ترشی، دسرها، شیره‌های میوه‌های متفاوت در این استان هر گردشگری را مجذوب خود می‌کند تا علاوه بر تناول به عنوان سوغات همراه خود ببرد.

وجود فرهنگ‌های شهری، روستایی و عشایری در این استان تنوع حوزه گردشگری خوراک را تصدیق می‌کند که نمونه‌های بارز آنها را می توان به گوزلمه( منتظر نباش)، کوفته، دولمه برگ مو، آش دوغ و غذاهای دیگر همانند کلدوش، پلور، گیپه (نوعی سیرابی گوشت)، دو کیو (نوعی آش محلی) و کده (نوعی کلوچه محلی بزرگ)، اشاره کرد که نقش بارزی در جذب گردشگران دارد.

گویش های متنوع

گذشته از آثارتاریخی، انواع غذاها، مکان‌های دیدنی، گویش‌ها و لهجه های مختلف نیز ظرفیت دیگر تنوع قومیتی و فرهنگی در این دیار است؛ همان گونه که مساجد و کلیساها و سایر اماکن مذهبی در کنارهم قرار گرفته اند؛ اینجا زبان‌های ترکی آذری، کردی، آشوری، ارمنی و لهجه‌های مختلف نیز زیبایی خاصی به این دیار بخشیده است.

آداب و رسومی با قدمتی طولانی

علاوه برگویش ها و لهجه ها، آذربایجان غربی دارای آداب و رسومی بی نظیر و با قدمتی طولانی است که شاخص ترین آنها چیلله گئجه سی (شب یلدا)، چهارشنبه سوری (چارشنبه بایرامی)، خدر نبی، آب پاشان (آشوریان)، جشن مولودی خوانی اهل سنت و «پارشیو» که در این آئین گروهی دف زن و مناجات خوان در کوچه‌های روستا راه می‌افتند و با داعیه و دعا و مناجات خوانی مردم را برای «سحری» بیدار می‌کنند؛ هرکدام از این آیین ها قدمتی طولانی دارند که قدمت بعضی از آنها به هزار سال می رسد.

تنوع قومیتی فرصتی برای نمایش قابلیت تمدنی کشور به جهانیان

دکترای جامعه شناسی توسعه اجتماعی معتقد است: تنوع قومیتی و وجود مذاهب مختلف نه تنها تهدیدی برای استان و کشور نیست بلکه برعکس فرصتی است برای نمایش قابلیت تمدنی که همانا جلوه یکپارچگی و وحدت عمومی برای جهانیان است.

محمد صادق فتح الهی با اشاره زندگی صمیمانه اقوام مختلف اعم از ترک، کرد، آشوری و ارمنی در این استان گفت: آداب و گویش‌های متنوع اقوام مختلف استان موجب تنوع و زیبایی درخوراک و پوشش و گویش و سنن شده و عرصه مناسبی برای پژوهشگران داخل و خارج کشور فراهم کرده است و آنان با حضور در استان و آشنایی با گویش‌ها و آداب و رسوم اقوام و ادیان مختلف با مطالعات مردم شناختی و زبان شناسی و فرهنگ پژوهی، ندانسته‌های خود را در باب ریشه‌های تمدنی این آداب و رسوم و خرده فرهنگ‌ها در حوزه تمدنی فلات ایران بازشناسی می کنند.

فتح الهی افزود: همچنین می‌توان به جاذبه گردشگری بویژه بوم گردی استان نیز اشاره کرد، چنانکه هرکس در استان از شمال تا جنوب و جنوب شرق گشت وگذاری کند، می‌تواند نمادهایی تاریخ بشریت را پیش روی خود ببیند؛ چنین ظرفیتی در کمتر استان دیگری قابل مشاهده است و دقیقا به همین علت آذربایجان‌غربی عنوان دیار رنگین کمان‌ها رابه خود گرفته است.

این استاد دانشگاه افزود: تنوع فرهنگی ناشی از وجود اقوام و ادیان ظرفیتی دیگر برای این استان محسوب می‌شود؛ این امر قرابت فرهنگی کشورهای همسایه را نیز به دنبال داشته و علاوه بر ورود گردشگران داخلی از استان‌های مختلف، باعث ورود گردشگران خارحی از کشورهای همسایه و سایر بلاد دور و نزدیک می‌شود به طوری که به عنوان نمونه در برگزاری آیین جهانی «باداراک» قره کلیسای چالدران، آذربایجان غربی سالانه میزبان گردشگران قابل توجهی از ارامنه سراسر جهان می‌شود.

تنوع قومیتی بستری برای شکوفایی صنعت گردشگری

سرپرست اداره برنامه ریزی و سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان غربی افزود: این استان به دلیل برخورداری از تنوع قومیتی و فرهنگی و وجود اقوام و ادیان مختلف بستر و ظرفیت بهینه‌ای برای شکوفایی صنعت گردشگری دارد.

ودود فخاری اظهار کرد: تنوع قومیتی و فرهنگی جذابیت محصولات تولیدی را برای گردشگر بیشتر می‌کند؛ یک محصول تنها یک جاذبه دارد ولی تولیدات متنوع جذابیت‌های متنوع به دنبال دارند.

وی با بیان اینکه ۳۵ درصد جمعیت استان در روستاها زندگی می‌کنند، اضافه کرد: روستاهای آذربایجان غربی و زیبایی‌های موجود در آن از جمله مولفه‌های صنعت گردشگری و بوم گردی به شمار می رود.

به گزارش ایرنا،آذربایجان غربی دارای بیش از یک هزار و ۸۰۰ اثر تاریخی ثبت ملی و جهانی است که از این میان قره کلیسای چالدران، تخت سلیمان تکاب، آیین مذهبی قره کلیسای چالدران ،کاروانسرای شاه عباسی خوی و کلیسای زور ماکو در فهرست آثار ثبت شده جهانی قرار دارد.