بخش مردمی ـ قرآنی و در رأس آن اتحادیه کشوری مؤسسات و تشکلهای قرآن و عترت بودجه مشخص و مستقلی برای بسط و گسترش فعالیتهای این بخش ندارند و اگر اعتباری باشد از اعتبارات منشور توسعه فرهنگ قرآنی و پس از تصویب برنامه و تأیید و تخصیص کمیته تخصیص به بدنه مردمی تزریق میشود یا بعضاً در بودجه و اعتبارات دو دستگاه صادرکننده، مجوز فعالیت مؤسسات قرآنی (سازمان تبلیغات اسلامی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) یا برخی دیگر از نهادهای دولتی، لحاظ شده است. بنابر این لحاظ شدن ردیفی مستقل برای بخش مردمی ـ قرآنی در لایحه بودجه کشور ضروری است. به منظور بررسی کم و کیف این پیشنهاد، مزایا و معایب آن و اینکه موضوع فوق چه میزان به استقلال بخش مردمی و رونق فعالیتها و عملکرد این بخش، کمک خواهد کرد با صاحبنظران این عرصه مصاحبه خواهیم داشت. در ادامه مصاحبه با سیدمهدی پورموسوی، مدیرعامل اتحادیه مؤسسات و تشکلهای قرآن و عترت سیستان و بلوچستان را میخوانید؛
ایکنا ـ به نظر شما در امر کاهش مشکلات و ارتقای فعالیت مؤسسات عملکرد مدیر مجموعه مهم است یا حمایتهای مادی(بودجهها و اعتبارات) و معنوی نهادهای فرهنگی و بیمهای، مؤثر است؟
همه این موارد در کنار یکدیگر مؤثر است، یعنی با همراهی و تعاملی که هست میتوان خیلی از مشکلات و سختیها را در کنار هم رفع کنیم. معتقدم هنگامی که نزد بخش مردمی، اعتباری باشد حتی میتواند دستگاهها و نهادهای دولتی را در زمینه اجرای بهتر طرحها و برنامهها همراهی و همیاری کنند اما امروزه با وجود بودجههایی که در اختیار دستگاههای دولتی است به دلیل محدودیتهایی که دارند، نمیتوانند به بخش مردمی کمکرسان باشند و همین امر موجب آسیب به بخش مردمی ـ قرآنی است.
توجه به طرح و برنامه در بخش مردمی مهم است و باید در این طرح و برنامه نیز نیازمندی مناطق مختلف به خصوص بومی بودن منطقه، در نظر گرفته شود، چراکه هر استان شرایط خاص خود را دارد. بنابر این نیازمندیها در قالب طرحها و برنامههای بومیسازی شده در هر شهرستان و استان ارائه شود و بودجه نیز براساس این نیازسنجیها اختصاص پیدا کند و این امر نیز با همکاری اتحادیه با دستگاههای فرهنگی انجام خواهد شد.
بخشی از فعالیتهای قرآنی در بخش فرهنگ و ارشاد اسلامی، بخشی دیگر در سازمان تبلیغات اسلامی، بخشی دیگر در اوقاف و امور خیریه، بخشی نیز در آموزش و پرورش و بخشی هم مردمی انجام میشود، اما چه بهتر است که فعالیتهای یکپارچه با دبیری بخش مردمی انجام شود و اینگونه همه پای کار بیایند. به طور مثال اتحادیه قرآنی سیستان و بلوچستان در نظر دارد تا 600 مربی قرآنی را در استان (هر هفته یک شهرستان) بازآموزی کند و از سوی دیگر در گام نخست در سطح استان توانستیم طرح حفظ جزء سیام را با 14 هزار قرآنآموز برگزار کنیم. این امر باید با چه پشتیبانی انجام شود؟!
نکته دیگه این است که ظرفیتهایی در ادارات است که نیروی من(مربی مؤسسات و آموزشدیده شده از سوی اتحادیه قرآنی) جذب آموزش و پرورش شده اما در حال حاضر از او به نحو احسن استفاده نمیشود و هنوز آموزگار پایه ابتدایی با فقدان اشراف کامل به بحث روخوانی و روانخوانی، قرآن را به دانشآموزان آموزش میدهد.
این مجموعهای از آسیبها در استانها و شهرستانها است، اما متأسفانه درست برنامهریزی نمیشود و از متخصصان عرصههای قرآنی درست استفاده نمیشود و از یاریرسانهای مردمی در کنار مجموعههای فرهنگی و دستگاهها نیز به خوبی بهرهمند نمیشود.
ایکنا ـ با توجه به فعالیتهای بخش مردمی طی سالیان سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون و پس از آن تشکیل اتحادیههای قرآنی در سطح کشور و استان، آیا اکنون شرایطی فراهم شده است تا خواستار استقلال بیشتر مؤسسات قرآنی در حوزههای مختلف چون بودجه یا صدور مجوز باشیم؟
معتقدم که سیستان و بلوچستان با 200 تشکل قرآنی در سطح استان، پتانسیل خوبی برای استفاده دستگاههای فرهنگی در تمامی زمینهها دارد. بحث صدور مجوز باید در اختیار مؤسسات قرآنی قرار گیرد، به طوری که روند جاری و ساری شروع آن همراه با پایش مؤسسات متقاضی در اختیار اتحادیهها باشد اما مجوز را تبلیغات اسلامی یا ارشاد صادر کند.
به اینگونه که مخاطب و متقاضی تأسیس مؤسسه باید به اتحادیه مراجعه کند و روند پرونده را تکمیل کند و اتحادیه نیز درخواست متقاضی را به ارشاد یا تبلیغات اسلامی(براساس خواسته متقاضی) تحویل دهد. سپس روند قانونی ارشاد و تبلیغات اسلامی برای صدور مجوز، طی شود و سپس به اتحادیه تحویل داده شود تا در اختیار مؤسسه داوطلب و متقاضی جدیدالتأسیس قرار گیرد.
پیشنهادم این است که دستگاههای دولتی از ظرفیت مردمی اتحادیهها بهرهمند شوند و بخش مردمی، یاری برای بخش دولتی است.
ایکنا ـ آیا این امر در زمینه استقلال مالی نیز محقق است؟
بله، اگر ردیفبودجهای به اتحادیهها داده شود، خودشان براساس نیازمندیهای استانها و بومیسازی آموزش و دیگر برنامههای قرآنی در عرصه تبلیغ، ترویج و پژوهش و … متناسب با نیاز استان، هزینه میکنند و در این زمینه نیز اتحادیهها میتوانند یاریرسان برای دستگاهها اجرایی باشند.
ایکنا ـ آیا تلاش برای استقلال مالی مؤسسات قرآنی با خودکفایی مؤسسات دوگانگی ندارد؟
خیر. ما یاریرسان و حمایتکننده مؤسسات هستیم و قرار نیست کل بودجه مؤسسات را بدهیم، چراکه بحث مشارکت مردم را در بحث مؤسسات و تشکلهای قرآنی داریم و حمایتی که در بحث طرحها و آموزشها است به مؤسسات اختصاص پیدا میکند و حمایتهای مالی دیگر از آنها انجام نخواهد شد. به طور مثال در سطح استان در نظر داریم تا طرحهایی چون نهضت قرآنآموزی، جهاد تبیین، سبک زندگی اسلامی و … را اجرا کنیم و نیاز است تا مردم آموزشهای لازم در این زمینه را ببینند که نیازمند حمایت است.
چنانکه در برگزاری مراسم عزاداری و سوگواری امام حسین(ع)، مردم تأمینکننده هستند، اما در بحث قرآنی متفاوت است باید نخست فرهنگسازی شود و سپس در کنار فرهنگسازی، وقف قرآنی را در سطح استانها، شهرستانها، محلات و جامعه عمومیت دهیم و در کنار وقف قرآنی خواستههای مردمی و نیات واقف را انجام دهیم.
ایکنا ـ بنابر گفته شما، اجرای طرح کلان در استانها پاسخگو نیست؟
طرح پایلوت برای هر استانی جوابگو نیست، به طور مثال در سیستان و بلوستان اجرای طرح صوت و لحن جوابگو نیست، هنگامی که هنوز در مناطق و روستایی چون هیرمند مردم دچار بیسوادی قرآنی هستند، بلکه باید به فکر اجرای طرح ریشهکنی بیسوادی قرآنی باشیم که اولویت استان است.
ایکنا ـ آیا مشخص شدن رقم کامل اختصاصی از بودجه سازمان تبلیغات اسلامی و وزارت ارشاد از همان بدو تعیین بودجه به استقلال مؤسسات کمک میکند و فعالیت آنان را رونق میبخشد؟
خیر، نمونه داریم سال گذشته در قالب طرح پیشگیری از آسیبهای اجتماعی مبالغ هنگفتی به دستگاهها داده شد که در روند خود، نتیجه خوبی حاصل نشد اما در بخش مردمی باکمترین هزینهها، بیشترین بهرهوری را در بسیاری از زمینههای دیگر داشتهایم.
پیشنهاد من این است که بودجه و اعتبارات باید متناسب با نیازمندی استانها و گستردگی استانها و مناطق و شهرهای مختلف و براساس طرحها و برنامهها بومیسازی استانها اختصاص پیدا کند.
از سوی استانها مکاتباتی با نمایندگان استانها در مجلس شورای اسلامی انجام شد تا ردیف بودجه خاصی در بخش مردمی به اتحادیههای قرآنی پیشبینی شود، چرا که طی این سالها نشان داد اعتبارات قرآنی کشوری، گوله برفیست که به زابل هیچگاه نمیرسد، چرا که دور از مرکز است و هم سیستم متمرکز کشور تا هزینههای ستادی را کم کند، آن هنگام به روستاهای دور افتاده هزینهای تعلق نمیگیرد.
ایکنا ـ بودجه مستقل چه میزان برای آینده مؤسسات قرآنی کمککننده است.
بسیار. در کف جامعه مؤسسات قرآنی و تشکلها هستند، چنانکه در محلات و دورافتادهترین نقطهها که دستگاههای دولتی(جز دهداریها) نیستند، مؤسسات و خانههای قرآن فعال هستند و اگر این حمایت وجود داشته باشد، آن هنگام است که در کف میدان همه میتوانند پای کار باشند و باید اذعان کرد که دستگاهها اگر بخواهند مبالغ و اعتباراتی را حمایت کنند ابتدا به مراکزی که اطرافشان هستند توجه میکنند و شاید هیچگاه به مناطق حاشیهنشین کار نداشته باشد.
سمیرا انصاری
انتهای پیام
منبع