فینال مذاکرات وین و ضرورت واقع‌نگری غرب

به گزارش خبرنگار اعزامی ایرنا به وین، جمهوری اسلامی ایران خطوط قرمز خود را در نتیجه ماه‌ها مذاکرات فشرده در قالب جلسات روسا و کارگروه های مختلف مشخص کرده و اینک دست‌یابی به توافق نهایی در انتظار خلاقیت و رویکرد متوازن طرف مقابل است. ایران تاکید دارد که برای توافق خوب و فوری در صورت اراده واقعی طرف غربی آمادگی دارد.

در این میان، پیش‌نویس متن توافق نهایی به لطف ابتکارات تیم مذاکره کننده ایرانی پیشرفت‌های قابل توجهی داشته و گفت‌وگوها به نقطه تصمیم‌گیری درباره چند موضوع باقی‌مانده رسیده است. 

یکی از موضوعاتی که این روزها کم و بیش از سوی برخی محافل مطرح شده، احتمال تاثیرگذاری وقایع اوکراین بر مذاکرات وین است. در همین پیوند، مذاکره کننده ارشد چین می‌گوید جنگ در اوکراین تاثیری بر روند مذاکرات وین ندارد و گفت وگوها بر اساس دستورالعمل‌های مشخص جریان دارد. وانگ کوان در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود که زمان توافق بر اساس تصمیمات و قضاوت‌های سیاسی فرا رسیده است.

میخائیل اولیانوف مذاکره کننده ارشد روسیه هم نظر مشابهی دارد و به کنایه گفته است: از نظر تئوری حتی سیارک‌ها نیز ممکن است بر مذاکرات وین تأثیر بگذارند. 

همچنین از نظر ایران مذاکرات بیش از هر زمان دیگری به توافق نزدیک شده است، اگر طرف مقابل حاضر به‌ تصمیم‌گیری‌های درست سیاسی باشد. علی باقری کنی مذاکره کننده ارشد می‌گوید که لازمه تحقق توافق نهایی در وین «واقع‌بینی، خودداری از زیاده‌خواهی و توجه به تجربه ۴ سال گذشته» است. وی در توئیتی تصریح کرد: زمان تصمیم‌گیری طرف‌های مذاکراتی ما فرا رسیده است.

باقری چهارشنبه گذشته پس از نزدیک به سه هفته رایزنی‌های فشرده دیپلماتیک و جلسات پی‌درپی با روسای هیات های مذاکره کننده در گفت‌وگوها، برای انجام مشورت‌های سیاسی و دریافت دستورالعمل راهی تهران شد. او هنگام ورود به تهران در توئیت دیگری خطاب به طرف‌های مقابل گفت:‌ هر قدر هم که به خط پایان نزدیک باشیم، الزاما تضمینی برای عبور از آن وجود ندارد. مذاکره کننده ارشد ایران تصریح کرد که برداشتن گام پایانی مستلزم «هوشیاری، ثبات قدم قوی‌تر، خلاقیت بیشتر و رویکردی متوازن است». وی با بیان اینکه برای اتمام کار، تصمیم‌های مشخصی وجود دارد خاطر نشان کرد که طرف‌های غربی باید بگیرند.

ضرورت حل سریع مسائل باقی مانده در مذاکرات وین

شورای عالی امنیت ملی در آخرین جلسه خود که دو روز پیش برگزار شد، با بررسی روند و نتایجی که تاکنون از مذاکرات وین حاصل شده بر ضرورت تحقق مطالبات قانونی و منطقی ایران که در محدوده خطوط قرمز کشورمان قرار دارد تاکید کرده است. در این جلسه بر ضرورت حل سریع مسائل باقی مانده تاکید و پذیرش هرگونه توافق منوط به تعیین تکلیف این موضوعات شده است.

گزارش ها حاکیست که مذاکرات وین به دلیل مقاومت آمریکا در حوزه تضامین و اصرار بر مسائل ادعایی پادمانی پیچیده شده است. جمهوری اسلامی ایران با توجه به تجربه چهارسال گذشته مبنی بر اقدامات غیرقانونی ایالات متحده و رویکرد انفعالی طرف‌های اروپایی انتظار دارد که درباره تداوم اجرای تعهدات برجامی تضمین دریافت کند؛ اما تاکنون پیشرفت قابل قبولی در این زمینه صورت نگرفته است.

در حوزه مسائل پادمانی نیز ایران تاکید دارد با حصول توافق نهایی، علامت سوال‌ها و تحریم‌های که روی فناوری هسته‌ای ایران وجود دارد برطرف شود. حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان در مصاحبه اخیر خود با شبکه سی‌ان‌ان گفت: ما معتقد هستیم که تمامی موضوعات چه در حوزه هسته‌ای و چه در حوزه رفع تحریم ها باید به صورت یک بسته حل و فصل شوند. در بازگشت همه طرف ها به برجام، این امر پذیرفته نیست که ما هم نظام سخت راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بپذیریم و از دیگر سو بطور همزمان برخی از موضوعات ما در دستور کار شورای حکام آژانس قرار داشته باشد.

وی افزود: ما در سال ۲۰۱۵ تمامی موضوعات پادمانی را طی یک توافق نامه سیاسی با طرف‌های مقابل حل و فصل کردیم و الان نیز می‌توانیم همان مدل را اجرا کنیم. اگر در این شرایط حساس مذاکرات در وین، آمریکا و طرف‌های غربی، واقع بینانه عمل نکنند به طور قطع مسئول شکست احتمالی مذاکرات خواهند بود.

از شیطنت فرانسه تا اسم رمز جدید تروئیکا 

درحالی‌که گفت‌وگوها به مرحله فینال رسیده، فرانسه همچنان اصرار دارد که نقش پلیس بد را ایفا کند. فیلیپه اره‌را دیشب ضمن بازنشر توئیت خبرنگار نشریه آمریکایی وال‌استریت ژورنال که از بازگشت علی باقری به وین خبر داده بود، با لحن تند همیشگی خود نوشت: تهران با آتش بازی می‌کند. وی با بیان این ادعا که موضع تروئیکا مشخص است به یک ضرب‌المثل فرانسوی اشاره کرد با این مضمون که ایران باید بداند تا کجا پیش می‌رود.

در پاسخ به این اظهارات تحریک آمیز، عباس باقرپور سفیر ایران در اتریش در توئیتر نوشت: در حالی که ایران برای دفاع از برنامه صلح آمیز خود در مذاکرات وین به طور جدی شرکت می کند، فرانسه تهدید به استفاده از سلاح هسته ای توسط ناتو می کند! با این حساب اکنون می توانید در مورد منبع اصلی نگرانی انسانیت و ریشه چالش‌های بین المللی قضاوت کنید.  وی در ادامه خاطرنشان کرد: اگر آماده بازگشت به تعهدات برجامی هستید، پیش از آنکه فرصت موجود از بین برود، تصمیم‌ بگیرید.

اما نکته مهم‌تر کلیدواژه جدید «آخر بازی» است که طرف‌های اروپایی چند روزی است که برای ورود آن به ادبیات مذاکرات اصرار دارند. نخستین بار استفنی القاق مذاکره کننده ارشد انگلیس زمینه خلق این کلیدواژه ناماموس با فضای مذاکرات را ایجاد کرد و در توئیتی نوشت: حالا به آخر بازی مذاکرات رسیده‌ایم. زمان جمع‌بندی گفت‌وگوهای وین رسیده است. روز بعد او در توئیت دیگری نوشت: هنوز برخی مسائل سخت باقی مانده و کارها برای حل و فصل آن‌ها جریان دارد. هشتگ آخر-بازی-مذاکرات وین

دو روز بعد «فیلیپه اره‌را» به استقبال این کلیدواژه رفت و در پیام‌های مرتبط با مذاکرات وین از هشتگ آخر-بازی استفاده می‌کند. این درحالیست که جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد که هیچ ضرب‌الاجلی را در مذاکرات نمی‌پذیرد.

بازگشت باقری به وین با دستور کار مشخص

مذاکره کننده ارشد ایران ساعاتی دیگر با دستور کار مشخص برای ادامه گفت‌وگوها به وین باز می‌گردد. در این مدت گفت‌وگوها در سطوح و قالب‌های مختلف در وین جریان داشت. دیروز نمایندگان هیات ایران با مذاکره کننده ارشد روسیه در هتل کوبورگ دیدار کردند.

ساعاتی بعد نشست گروه ۱+۴، اتحادیه اروپا و آمریکا در وین برگزار شد. میخائیل اولیانوف در این باره در حساب توئییتری خود نوشت: امروز اعضای توافق هسته ای (بدون حضور ایران) و هیات آمریکایی، مشورت های غیررسمی در چارچوب مذاکرات وین انجام دادند. ما منتظر بازگشت علی باقری از تهران هستیم تا توافق نهایی کنیم.

جمهوری اسلامی ایران بیش از خوش‌بینی یا بدبینی نسبت به حصول توافق نهایی در وین، بر لزوم واقع‌نگری طرف‌های مذاکراتی و الزمات دستیابی به توافق نهایی تاکید دارد. وزیر امور خارجه ایران در آخرین توئیت خود تصریح کرد: ما با جدیت در حال بررسی متن توافق هستیم. خطوط قرمز خود را به طرف غربی منعکس کرده ایم و در صورت وجود اراده واقعی آنها، آماده توافق خوب و فوری هستیم. وی همچنین در تماس تلفنی با جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده برجام تصریح کرد ایران به دنبال یک توافق خوب، اما در چارچوب  منافع ملی و با رعایت خطوط قرمز خود در مذاکرات است.

اینک زمان آن رسیده که طرف مقابل ایران در مذاکرات وین با برداشتن گام های ضروری که معنادار و اقدام محور باشد، تمایل معتبر خود را برای دستیابی به توافق نشان دهند. آن‌ها باید آنقدر شجاع باشند که به جای توسل به تاکتیک‌ها نخ‌نمای تعیین ضرب‌الاجل‌های تصنعی و منحرف کردن افکار عمومی، ادعای خود را با گام‌های معتبر و اعتماد ساز به منصه ظهور بگذارند.