همه ما انسانها، همه ماهایی که خودمان را عاقل میدانیم، از زمانی که خود را در دنیا دیدهایم، کمبودها یا نقصیههایی را در خود یافتهایم و به دنبال رفع آن بودهایم. گاه، حتی بدون آنکه بدانیم، برای رفع کمبودی کوشیدهایم. همچون گریههای غریزی نوزاد برای خلاصی از کمبودهایش.
به عبارتی دیگر، تلاشهای ما در زندگی، اظهار نظرکردنهایمان برای خویشتن یا دیگری، یا گوش دادن به نظرها و نظریههای دیگران، برآمده از نیازی است به کمال که در وجود خود درک کردهایم. محال است انسان عاقلی، به نظرهایی توجه کند که به جای سوق دادنش به کمال، او را به نقصی بیشتر سوق دهد! اما مساله مهمتر این است که چه کسی توان سوق دهندگی به کمال را دارد؟
در فرهنگ لغت، «ربّ» به معنای سوقدهنده به کمال و برطرف کردن نقایص است و کاربرد این کلام در عرب، دامنه وسیعی را شامل میشود. به عنوان نمونه، تاجر را «رب المال»، زارع را «رب الارض» و.. میگویند. الله را نیز از آن جهت که سوقدهنده انسان و رفعکننده نقایص اوست، رب مینامند. در این میان، اما، کسان دیگری هم هستند که ادعای ربوبیت دارند؛ فرعون یکی از مشهورترین مدعیان ربوبیت است.
با این وجود، فرعون، تنها مدعی نیست. تمامی نظریهپردازان و صاحبان ایسمها و مکاتب و طراحان سبک زندگی نیز، ادعا دارند که نظریاتشان، خاصیت سوقدهندگی دارند. از طرفی دیگر، یکی از رسالتهای اصلی انبیا و ائمه معصومین، علیهم السلام، مردود کردن تمامی اربابان دروغین و معرفی خداوند به عنوان تنها رب عالَم بوده است. علت مخالفت حاکمان طاغوتی و همراهان ایشان نیز، درک همین معنا و در خطر دیدن نظام حکومتی و تاج و تختشان بودهاست وگرنه که این حجم از مبارزه و زندان و شکنجه انسانهایی که تنها از اخلاق خوب داشتن و عبادت فردی سخن گویند، منطقی نیست! برعکس، انبیا و اولیای الهی در طول تاریخ و اکنون، همواره به دنبال این بوده و هستند تا حکومتی را تشکیل دهند که تمام ارکان و نظامهای آن و سبک زندگی مبتنی بر نظامهای آن، طبق نظر خداوندی باشند که هم نقایص و کمال بندههایش را بهتر از هرکسی میشناسد و هم راه رسیدن به آن را میداند.
به راستی، نظرهای روزانه ما چقدر منطبق بر نظرهای خداست؟
خود ما گوشمان را به کدام ایسمها دادهایم و سبک زندگیمان را مبتنی بر کدام نظریهپردازان انتخاب میکنیم؟
آیا نظرات فرد، ایسم یا مکتبی که خود را بینیاز از خدا میداند و همچون فرعون، ادعای «رب اعلی» بودن دارد، قابلیت پیروی دارند؟!
نسیم رویش
مطالب مرتبط: