همه انسانها پس از مرگ دنیایی وارد مرحلهای میشوند که تا قیامت فاصلهای دارد که به همین مناسبت، برزخ نامیده میشود. به این ترتیب معنای لغوی برزخ، حائل و فاصله است که میان این دنیا تا عالم قیامت و پس از آن قرار دارد که از آن در قرآن کریم و حدیثاهل بیت علیهم السلام یاد شده است. ما، انسانها، مادامی که در این دنیا هستیم نسبت عالم برزخ علم و شناخت درستی نداریم. به همین دلیل برای آشنایی با آن عالم که قرار است مدتهای بسیار در آن وجود داشته باشیم، باید به آیات و احادیث و یا کلام بزرگان و عالمان دینی مراجعه کنیم.
با استناد به بخشهایی از دانش ارائه شده از سوی علامه محمدحسین طباطبایی رحمهالله، عالم جلیلالقدر و صاحب تفسیر شریف المیزان، به پاسخ این نوع سؤالات پرداخته است. این مطالب بخشهایی از گفتوگوهایی است که در جلسات پنجشنبه و جمعه از سوی دفتر معظم له برگزار میشد. در این جلسات شاگردان سؤالات خود را پرسیده و علامه طباطبایی رحمهالله پاسخ میدادند.
چگونگی رسیدن ثوابها به انسان در عالم برزخ
سؤال: اگر عالم برزخ تدریج بردار نیست، چگونه ثواب برای انسان به تدریج میرسد و چگونه انسان علم تدریجی به ثواب پیدا میکند؟
پاسخ: این طور نیست که خود علم هم تدریجی باشد، بلکه علم به امر تدریجی است. (علم به تدریج) است، نه (علم تدریجی).
چگونگی فشار قبر
سؤال: فشار قبر چگونه است؟ آیا واقعاً دیوارهای قبر به هم آمده و به مرده فشار میدهد؟
پاسخ: برای روح که از بدن مفارقت نموده تمثل میشود که گویا قبر، او را فشار میدهد، نه اینکه حقیقتاً قبر جسد را فشار دهد. چنانکه امور دیگر که بنا بر روایات در قبر رخ میدهد از قبیل نشستن در قبر، و خوردن سر مرده به سنگ لحد و غیره، (153) همگی تمثل است.