حدود ۷۰ درصد جمیعت گونه‌های جانوری ایران در نیم قرن گذشته از بین رفتند

حسن اکبری روز پنج شنبه در گفت و گو با خبرنگار محیط زیست ایرنا افزود: پیامد از دست دادن گونه های شاخص جانوری حیات گوشتخوارانی مانند پلنگ و یوزپلنگ که از این زنجیره غذایی تغذیه می کنند را تحت تاثیر قرار می دهد و گاهی عوارض جبران ناپذیری خواهد داشت.

وی اظهارداشت: البته در تمام دنیا وضعیت همینطور است ، بر اساس آخرین گزارش های سازمان ملل در مدت نیم قرن گذشته بشر تقریبا ۷۰ درصد جمعیت گونه های مهم را از دست داده است که زنگ خطری برای محیط زیست دنیا است ، طبیعت که به شکل یک سیستم کار می کند زمانی که تخریب می شود و یا تنوع زیستی آسیب می بیند دچار ضعف عملکرد و به هم ریختگی می شود ، برای اینکه بتوانیم این کار را مدیریت کنیم به ابزارهای قانونی نیاز داریم .به علت نبود ابزارهای قانونی نمی توانیم از دستگاه ها و اشخاص حقیقی و حقوقی که طبیعت را خارج از مناطق حفاظت شده تخریب می کنند مطالبه گری کنیم.

وی تاکید کرد: ما الان نمی توانیم هیچ گونه مطالبه گری از دستگاه ها یا اشخاص حقیقی و حقوقی که طبیعت را خارج از مناطق حفاظت شده تخریب می کنند و موجب آسیب به حیات وحش و تنوع زیستی می شوند داشته باشیم و هیچ پاسخی هم نمی توانیم از آنها طلب کنیم.

اکبری ادامه داد: از این رو به سمت تنظیم قانون حفاظت و بهره برداری پایدار از حیات وحش رفتیم در این قانون سعی کردیم موارد متعدد را ببینیم، مجازات ها را تقویت کنیم همچنین به مساله تخریب در خارج از مناطق چهارگانه بپردازیم، هم مسائلی را در خصوص تخلفات درباره تمام گونه های جانوری  روشن و شفاف کنیم.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: برای این منظور بیش از هزار نفر ساعت کار کارشناسی انجام گرفته است، نظر استان ها اخذ و برای بسیاری از متخصصان ارسال  و از آنها نظر خواهی شده است ، بر این اساس پیش نویس قانون حفاظت و بهره برداری پایدار از حیات وحش آماده است و در در حال پیشبرد کار در مجلس و دولت هستیم که امیدواریم همراهی ها خوب باشد تا بتوانیم در زمان کوتاه تری قانون را با کیفیت مناسب پیش ببریم ، این یک کار زیربنایی و ارزشمند است که می تواند پایه و شالوده بسیار خوبی برای مدیریت محیط زیست در آینده باشد.

بازگشت گوزن زرد ایرانی به طبیعت

وی گفت: در حوزه گونه هایی که شرایط بحرانی دارند مانند یوزپلنگ، میش مرغ و گوزن زرد ایرانی که سطح بحرانی بودنشان تقریبا شبیه هم است، یک سری جلسات تخصصی برگزار کردیم که چطور عمل کنیم تا احتمال انقراض را پایین بیاوریم و با همین اعتبار اندکی که داریم کار را پیش ببریم، در این جلسات تخصصی از متخصصانی که در این زمینه کار کردند استفاده کردیم و برای گوزن زرد ایرانی به یک جمع بندی رسیدیم.

وی ادامه داد: تمایل داریم درباره گوزن زرد ایرانی با توجه به کارهای کارشناسی که صورت گرفته در سال ۱۴۰۱ بتوانیم کم کم گونه را به طبیعت برگردانیم، الان بیش از ۵۰ سال است که این گونه در اسارت زندگی می کند الان هم خیلی دیر شده هر چقدر بیشتر در اسارت بماند برگرداندن آن به طبیعت دشوارتر می شود.

گوزن زرد ایرانی زیرگونه‌ای از گوزن زرد است که در آستانه انقراض قرار داشت اما با تمهیدات انجام شده از خطر انقراض در ایران نجات یافت. گوزن زرد در منطقه جزیره اشک احیا و سپس با افزایش جمعیت تعدادی از آنها به زیستگاه تاریخی خود در حوزه زاگرس منتقل شدند.

این حیوان در اصل بومی سواحل شرق مدیترانه تا نواحی غرب ایران بود و تا سال ۱۸۷۵ میلادی نسل آن در تمامی این مناطق به جز بخش‌های جنوب غربی ایران منقرض شد. در دهه ۱۹۴۰ تصور می‌شد این حیوان به کلی منقرض شده باشد اما در سال ۱۹۵۶ مشخص شد تعداد کمی از آنها در جنگل کوچکی در اطراف رودخانه‌های دز و کرخه باقی‌مانده‌اند. پس از آن دولت ایران سعی کرد تا با زنده‌گیری، تکثیر در اسارت و رهاسازی دوباره این گوزن‌های زرد ایرانی نسل آن‌ها را حفظ کند.

با اعتبارات اندکی که داشتیم توانستیم بخشی از جاده تهران به مشهد که زیستگاه یوزپلنگ است را ایمن سازی کنیم اکبری گفت: درباره یوزپلنگ هم اولویت ها مشخص شده است در زمینه این گونه به شدت نیاز داریم که حفاظت در طبیعت را تقویت کنیم در این میان مدیریت دام و ایمن سازی جاده ها مساله بسیار مهمی است ، درباره ایمن سازی جاده تهران به مشهد که زیستگاه یوزپلنگ در آن واقع شده با اندک اعتباراتی که داریم و نظراتی که گرفتیم تلاش کردیم ضریب حفاظت فیزیکی و مدیریت در زمان بحران را تقویت کنیم در این زمینه رایزنی هایی با سازمان برنامه بودجه کردیم و به آنها اعلام کردیم که اعتبار ما برای این کارها بسیار ضعیف است.

یوزپلنگ ایرانی یا یوزپلنگ آسیایی یک زیرگونه به شدت در معرض خطر انقراض از یوزپلنگ است در واقع گونه ای بحرانی است و سرشماری ها نشان می دهد ۱۲ قلاده یوزپلنگ در زیستگاه ها وجود دارد که از این تعداد فقط ۳ قلاده ماده است.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: درباره میش مرغ هم یک کار مطالعاتی انجام دادیم که نتایج خوبی از آن استخراج شد که بخشی به محصولات کشاورزی و فعالیت کشاورزان بر می گردد که خوشبختانه کشاورزان همکاری خوبی دارند، میش مرغ گونه ای است که محدود به یک منطقه در غرب کشور شده و جمعیت آن به زیر ۲۰ عدد رسیده است که یک هشدار جدی است و معنی آن این است که اگر تلاش بیشتری نکنیم این گونه را از دست می دهیم. با این حساب برای هر سه گونه کارهای تخصصی صورت گرفته و اندک اعتباری هم که داشتیم به آنها اختصاص یافته است.

میش‌مُرغ پرنده‌ای از خانواده هوبره‌ایان است که در دشت‌های وسیع بی‌درخت، زمین‌های استپی و کشتزارهای پهناور حبوبات و علفزارها زندگی می‌کند ، میش‌مرغ‌ها بیشتر در کشتزارهای مسطح مانند مزرعه‌های گندم، نخود، یونجه و… زندگی می‌کنند. تغذیه این پرنده بسیار متفاوت و شامل مواد گیاهی و حیوانی مختلف از جمله حشرات، قورباغه و سوسمار است.

در بهار که زمان جوجه‌آوری است آشیانه خود را در قسمت‌های انبوه این مزارع می‌سازند اما در پاییز و زمستان نیز می‌توان آن‌ها را در مزارع درو شده مشاهده کرد. میش‌مرغ‌ها به محض احساس خطر، به طرف نقاط مرتفع پرواز می‌کنند و در آنجا به دیده‌بانی می‌پردازند.هم اکنون دشت ” سوتاو” بوکان مهم‌ترین زیستگاه پرنده میش‌مرغ در کشور است. این مکان به دلیل شرایط مطلوب و منحصر بفرد خود به مهم‌ترین زیستگاه پرنده نادر میش‌مرغ در سطح کشور تبدیل شده‌است.

9014