بازگشت افتخارآمیز کرکس به قلمرو

به گزارش خبرنگار ایرنا، کرکس مصری به عنوان گونه در معرض انقراض تلاش دارد تا در سایه همراهی مردم و جوامع محلی، جولان در آسمان خراسان شمالی را از سر بگیرد، زادآوری و مشاهده جوجه های این گونه باارزش نشان از حال خوب این پرنده در این استان دارد.

پیش از این جوجه آوری کرکس مصری در استان ثبت نشده بود اما در ۲ سال پیاپی زادآوری این پرنده مشاهده شده است و این گونه مهاجر بیشتر در نواحی کوهستانی شهرستان های راز و جرگلان، ارتفاعات قوری میدان در شهرستان مانه و ارتفاعات شمالی شیروان زیست می کند.

کرکس مصری به نوعی پاکبان طبیعت شناخته می شود، این پرنده از لاشه حیوانات تغذیه می کند و بر این اساس کار پاک سازی طبیعت را به دوش می کشد این پرنده در یک وعده غذایی معادل ۲۰ درصد وزن خود غذا می خورد.

جمعیت کرکس مصری در سایر نقاط کشور در حال کاهش بوده و این پرنده از گونه های معرض انقراض است و بقای آن به یک چالش واقعی تبدیل شده است.

کاهش جمعیت طعمه یکی از علت های کاهش جمعیت کرکس مصری است، کاهش جمعیت جوندگان کوچک که در اثر آلودگی با آلاینده‌های شیمیایی به ویژه سرب از بین می روند، چرخه زیست کرکس مصری را نیز تحت تاثیر قرار داده است.

برخورد با خطوط انتقال برق نیز از دیگر علت های مرگ و میر و کاهش جمعیت کرکس مصری است و در این میان تلاش می شود تا جوامع محلی با اهمیت وحوش از جمله کرکس مصری به عنوان گونه در معرض انقراض بیشتر آشنا شده و به صیانت و حفاظت از آن حساس شوند.

حال خوب کرکس مصری

رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی در این باره گفت: خوشبختانه با همراهی مردم و صیانت از زیستگاه های کرکس مصری، شاهد افزایش مشاهدات این پرنده در استان هستیم به طوری که در ارتفاعات اطراف بجنورد در ۲ سال متوالی شاهد جوجه آوری این گونه بودیم.

محمد تقدیسی اظهار کرد: کرکس کوچک یا همان دالی کوچک جثه با دم لوزی شکل و سفید، سر زرد رنگِ بدون پر است که پس سر و گردنش را انبوهی از پرهای کوتاه و سیخ شده زرد رنگ پوشانده است، رنگ پر و بال پرنده نابالغ قهوه‌ای پررنگ است و با گذشت زمان، سفید چرکی می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: این پرنده لاشه‌ خوار است با این وجود طعمه‌ های زنده مثل پستانداران کوچک، پرندگان، خزندگان بخصوص لاک‌پشت ها و حشرات را هم در رژیم غذایی اش دارد، گاهی از تخم پرندگان نیز تغذیه می‌کند و با سنگ بر آن می‌کوبد گاهی هم در بین زباله ها دنبال غذا می گردد و از لاشه و آشغال تغذیه می‌کند.

رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی افزود: جمعیت کرکس مصری در حال کاهش بوده و از گونه های معرض انقراض است اما خوشبختانه همراهی مردم برای کمک به بقای حیات وحش از جمله کرکس مصری بیشتر شد به طوری که جوجه آوری این گونه در بهار ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ در زیستگاه های استان مشاهده و ثبت شد.

وی اظهار کرد: کاهش جمعیت طعمه ها، زندگی و ادامه حیات کرکس های مصری را با تهدید رو به رو کرده است، طعمه های این پرنده شکاری به علت مختلف از جمله استفاده بی رویه از سموم و کودهای شیمایی در بخش کشاورزی کاهش یافته است.

تقدیسی گفت: تخریب زیستگاه ها نیز از دیگر علت های کاهش جمعیت کرکس مصری است، دست درازی انسان به عرصه های طبیعی و توسعه زمین های کشاورزی تا پای کوه ها که با تخریب زیست گاه ها و ناامن شدن آن همراه است، زیست کرکس های مصری را با چالش روبه رو کرده است.

تلاش برای نجات کرکس مصری

وی خاطرنشان کرد: آلودگی با آلاینده‌های شیمیایی به ویژه سرب از دیگر خطرات برای حیات این گونه از پرندگان است، همچنین برخورد با خطوط انتقال برق و مسمومیت از جمله دلایل اصلی مرگ و میر در کرکس های مصری است.

رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی افزود: حضور انسان در مجاورت لانه ها نیز سبب شده تا این پرنده دچار استرس شود، کرکس های مصری به علت ناامن شدن زیستگاه بعضا تخم‌ها یا جوجه های خود را بدون مراقبت رها می کنند که در نهایت منجر به کاهش جمعیت این گونه شده است.

وی درباره کرکس مصری مصدوم که بدلیل عدم احراز شرایط رها سازی در طبیعت از ۲ سال پیش در محل تیمار و نگهداری اداره حفاظت محیط زیست جاجرم نگهداری می شود گفت: این پرنده در سال ۱۴۰۰ پیدا شد و مورد تیمار قرار گرفت.

به گزارش خبرنگار ایرنا کرکس مصری در اغلب مناطق دشتی- استپی، کوهستان و کناره‌های جنگل به سر برده و در صخره‌های مرتفع آشیانه می‌سازد.

در ایران تابستان‌ها نسبتاً فراوان و در زمستان‌ ها به تعداد اندک در نواحی جنوب شرق کشور دیده می‌شوند. زیستگاه این گونه بسیار متغیر است و ممکن است از ارتفاع نزدیک به سطح دریاها تا محیط‌های کوهستانی دیده شود. در جنوب ایران غالباً در اطراف مراکز دفن زباله و در شمال ایران اغلب درحواشی جنگل‌ها دیده می‌شود.

گونه ای تک همسر و اغلب به تنهایی و یا با جفت درحال پرواز یا جستجوی غذا دیده می شود اما در جاهایی که غذا فراوان باشد در دسته‌ جات کوچک پراکنش دارد.

این گونه از سال ۲۰۰۷ میلادی در لیست سرخ IUCN و جزو پرندگان در معرض خطر انقراض (ٍEN) قرار گرفته است. در رده بندی ملی نیز جزو پرندگان حمایت وحفاظت شده طبقه بندی شده و دارای ارزش حفاظتی بالاست.