به نقل از خبرگزاری صدا و سیما؛ معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران با همراهی آقای زین العابدین رضوی خرم، استاندار آذربایجان شرقی، دکتر سید پژمان شیرمردی، معاون توسعه کاربرد پرتوهای سازمان و دکتر سید قاسم بی نیاز، مدیرکل دیپلماسی عمومی و اطلاع رسانی سه شنبه ۲۱ دیماه با حضور در سامانه پرتودهی شمالغرب کشور در شهرستان بناب، از روند فعالیتها و اقدامات انجام شده بازدید کرد.
مهندس محمد اسلامی پس از بازدید از این مرکز گفت: یکی از تأثیراتی که فناوری هستهای میتواند داشته باشد، استفاده از پرتودهی است که امروزه در دنیا بخصوص کشورهای پیشرفته دنیا مورد استفاده قرار میگیرد. کشور ما هم با توجه به اینکه سالانه بیش از ۱۲۰ میلیون تن محصولات زراعی، باغی و شیلاتی دارد، باید ظرفیت لازم را در پرتودهی ایجاد کند.
وی با تاکید بر برنامه سازمان در معرفی و تحقق استفاده از فناوری هستهای در زندگی مردم و اقتصاد کشور، گفت: قطبهای صنعتی، کشاورزی و لجستیکی در سطح کشور که میتوانند مراکزی را در درون خود پذیرا باشند، برنامه ریزی کردیم تا با ایجاد ظرفیتهای استقلالی پرتودهی با تجهیزاتی که نصب میشود و یا تجهیزات پرتابلی که ساخته میشوند و در اختیار تولید کنندگان قرار میگیرند، این فرصت را برای بخش تولیدی و اقتصادی کشور بوجود بیاوریم که بتوانند از طریق پرتودهی آفت پذیری محصولات را کاهش بدهند و از سوی دیگر انبارمانی و ماندگاری محصولات را در انبار ارتقاء دهند.
رئیس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: این برنامه ریزی را انجام دادیم و هم اکنون ۱۲ قطب در کشور از جمله برای آذربایجان شرقی پیش بینی شده است. مرکز بناب به عنوان یک مرکز قدیمی قابلیتهای خوبی دارد. این مرکز را به کانونی تبدیل کردیم که بتواند ساخت و تولید تجهیزات را آغاز کند، شرکتهای دانش بنیان را بکار بگیرد و از ظرفیت سرمایه گذاری بخش خصوصی استفاده کند.
وی افزود: امور علمی، فناوری و پشتیبانی همه جانبه در پیشبرد این برنامه بر عهده سازمان انرژی اتمی خواهد بود و با نقش آفرینی شرکتهای دانش بنیان و حضور و مشارکت قویتر سرمایه گذاران نتایج اقتصادی خوبی برای کشور حاصل خواهد شد. در تلاش هستیم گستره ایران و محصولاتش را برای پرتودهی مهیا کنیم و امیدوارم تقارن اقدامات سازمان انرژی اتمی در توسعه کاربرد پرتوها با مشکلاتی که برای صادرات محصولات کشاورزی بوجود آمده، به نقطه عطفی تبدیل شود و ما بتوانیم استفاده حداکثری از این فرصت داشته باشیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: این شهرک که با حضور آقای دکتر صالحی در خردادماه کلنگ زنی شده است، مشکلات ملکی داشته و نتوانستند کار مشارکت آن را انجام بدهند و امروز با حضور استاندار مسئله سند زمین حل میشود و کمک میکنند این برنامه زودتر آغاز شود. این شهرک با یک معماری متفاوت و متمایز از همه شهرکهایی که هست، باید انجام شود.
وی افزود: از سرمایه گذاران بخش خصوصی دعوت میکنم اینجا را به یک کانون بزرگ علمی، صنعتی در کشور تبدیل کنند تا هم اقتصاد استان و منطقه شمالغرب را پوشش دهند و هم به سازمان انرژی اتمی ایران برای پیشبرد کار در دیگر نقاط کمک کنند.
وی با بیان تاثیر فراوان علوم و فناوری هستهای قبل از کاشت، در زمان داشت و پس از برداشت محصولات کشاورزی، گفت: در حوزه قبل از کاشت میتوانیم با استفاده از پرتو، بذرهایی تولیدکنیم که منجر به تولید محصولات مقاوم در برابر خشکی، شوری و تنشهای مختلف میشوند.
دکتر شیرمردی افزود:در زمان داشت میتوانیم با استفاده از ظرفیتهای پرتودهی برخی از حشرات را طی فرآیندی موسوم به SIT عقیم کنیم و به کاهش آفات در مزارع کمک کنیم. نمونه این کار که بارها اعلام شده است، استفاده از پرتودهی برای عقیم سازی مگس میوه مدیترانه و همچنین کرم گلوگاه انار است که از آفات معروف مرکبات کشور و باغهای انار هستند.
وی افزود: در مرحله پس از برداشت نیز که یکی از حوزههای مهم است، متاسفانه حدود ۳۰ درصد از محصولات کشاورزی ما تلف میشود. برای مقابله با این آسیب میتوانیم با استفاده از پرتو مدت زمان انبارمانی را افزایش دهیم.
در همین ارتباط طرح بزرگ آمایش احداث سامانههای پرتودهی کشور را داریم و برای تهیه این طرح، دادههایی که از وزارتخانههای کشاورزی و راه و ترابری تهیه کردیم را تلفیق و برنامهای استخراج کردیم که بر مبنای آن ۱۲ منطقه کشور دارای ظرفیت بسیار بالایی برای پرتودهی محصولات کشاورزی هستند، تعیین شدند. اگر روزی بتوانیم ۱% از کل تولیدات کشاورزی کشور که حدود ۱۲۲ میلیون تن است را پرتودهی کنیم، کار بسیار بزرگی است و رکوردی در دنیا ثبت میکنیم.
معاون توسعه کاربرد پرتوهای سازمان در خصوص اجرایی شدن سندی که در همین حوزه تهیه شده است، گفت: از امروز این سند را اجرایی کردیم. جلساتی را با نمایندگان مجلس طی هفته جاری داشتیم تا بتوانیم مجلس بویژه کمیسیون کشاورزی را همراه کنیم و امروز مهندس اسلامی دستور ساخت نخستین دستگاه پرتابل گاما برای پرتودهی محصولات کشاورزی را صادر کردند.
وی درباره اهداف و محورهای این سند گفت: این سند احداث سامانههای پرتودهی کشور را هدفمند کرده است. چرا که احداث این سامانهها بر اساس دادههای علمی و متقنی است که از وزارتخانههای مختلف گرفتیم. اگر این کار طی آمایش اتفاق نیفتد و بر اساس محاسبات علمی نباشد، به طور قطع کار با شکست مواجه میشود. اما با این سند موضوع هدفمند میشود و در نقاطی این سامانه احداث میشود که در نهایت هم به نفع سرمایه گذار و هم به نفع کشور خواهد بود.
گفتنی است در سامانه پرتودهی شمالغرب کشور (بناب) با استفاده از پرتو گاما که از چشمه رادیوایزوتوپی کبالت ۶۰ حاصل میشود، محصولات کشاورزی و مواد غذایی پرتودهی میشوند. این محصولات را درون کارتنهایی با ابعاد ثابت در قفسههایی قرار میدهند و با هر دور چرخش این کارتنها مقابل بیم (پرتو چشمه) قرار میگیرند. بعد از هر دور یک طبقه بالا میآیند و پس از ۴ دور بطور کامل پرتودهی میشوند و بار میکروبی آنها به حد مجاز مصرف میرسد.