میراث‌های ماندگار شهید خدمت در خراسان‌شمالی

به گزارش ایرنا، امروزه کشورهای پیشرفته دنیا با بهره گیری از میراث فرهنگی خود که به گرد پای میراث کشور ما نمی رسد چرخ‌های اقتصادی خود را می‌چرخانند.

میراث فرهنگی جزو مهمی از صنعت درآمدزای کشورها شده است و همه سعی دارند با تامین زیرساخت ها، گردشگران از سراسر جهان را به سوی کشور خود جذب کنند.

زیرساخت هایی که نبود آن دلیل اصلی کم فروغی چراغ گردشگری در بسیاری از مناطق کم برخوردار همچون خراسان شمالی است به گونه ای که این خطه با آن همه ظرفیت های طبیعی، تاریخی و فرهنگی از اسب و ابریشم گرفته تا جنگل های هیرکانی و کاروانسراهای تاریخی نتوانسته بود جایگاه خود را در گردشگری پیدا کند.

این ظرفیت های طبیعی، تاریخی و فرهنگی برای احیای گردشگری از نگاه توسعه محور دولت سیزدهم دور نماند و در مدت عملکرد سه ساله شهید خدمت، خراسان شمالی بعد از سال ها از معبر به مقصد میانی گردشگری تبدیل شد.

سرمایه گذاری ها در حوزه گردشگری نیز با ۵۰ هزار میلیارد ریال دور تند خود را سپری کرد و کاروانسرای رباط قلی نیز در این بازه زمانی در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت تا مسیر جذب گردشگری در این خطه بیش از گذشته هموار شود.

ارتقا به مقصد گردشگری

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی در این باره می گوید: با فراهم‌سازی زیرساخت‌های مناسب جهت جذب و ماندگاری گردشگران در سال ۱۴۰۲ این استان از یک معبر سفر به مقصد میانی سفر تبدیل شد.

علی مستوفیان می افزاید: خراسان شمالی سال‌های گذشته تنها محل عبور مسافران بوده و آنها در این استان اقامت بسیار کوتاهی داشتند.

وی با بیان اینکه گردشگری ظرفیت مغفول خراسان شمالی است، بیان می کند: سالانه ۱۵ میلیون زائر از این استان شمال شرق کشور عبور می‌کنند اما آن گونه که باید از ظرفیت گردشگری آن بهره ای برده نشده بود.

مستوفیان خاطرنشان می کند: این استان ظرفیت های ویژه همچون اسب اصیل ترکمن و قالیچه های دورو دارد که با معرفی بهتر آن می توان رونقی دوچندان به گردشگری استان بخشید.

سرمایه گذاری ۵۰ هزار میلیارد ریالی

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان شمالی در این باره نیز می گوید: ۴۵ طرح گردشگری استان با ۲۰۰ هزار متر مربع و ۵۰ میلیارد ریال سرمایه گذاری اکنون در دست اجرا است.

مستوفیان می افزاید: این طرح های گردشگری شامل هتل، مهمان‌پذیر، رستوران سنتی، اردوگاه گردشگری، مجتمع‌های تفریحی و سرگرمی است که بهره برداری از آنها هره برداری از جدای از جذب گردشگر و زمینه اشتغال غیر مستقیم، رونق اقتصادی این استان را نیز فراهم می‌کند.

وی ادامه می دهد: متقاضیان این طرح ها در شهرستان های بجنورد، شیروان، اسفراین، مانه و سملقان، فاروج، گرمه و جاجرم سرمایه گذاری کرده اند.

مستوفیان خاطرنشان می کند: با توجه به تحقق شعار سال، پیگیری ها برای جذب سرمایه‌گذاران با هدف تسهیل در اجرای طرح های بزرگ‌ مقیاس در صنعت گردشگری استان در دست اقدام است.

ثبت «رباط قلّی» در یونسکو

ثبت رباط قلی در فهرست میراث جهانی یونسکو گرچه از مدت‌ها پیش مورد توجه بود اما اقدامات جدی برای جهانی شدنش از سال ۱۴۰۰ کلید خورد و پس از ۲ سال دوندگی در میان فهرست میراث های جهانی جای گرفت.

کاروانسراهای ایران شامل ۵۴ کاروانسرای تاریخی ۲۶ شهریورماه سال ۱۴۰۲ در چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو به عنوان بیست و هفتمین اثر میراث فرهنگی ملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.

در این میان پرونده کاروانسرای رباط قلی جاجرم نیز در چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو که در ریاض عربستان برگزار شد، با اکثریت آرا در فهرست میراث جهانی قرار گرفت.

رباط قِلّی مربوط به دوره تیموریان – دوره صفوی و در شهرستان جاجرم، شهر سنخواست، بین روستاهای قِلّی و گازان واقع شده است.

این اثر در تاریخ ۲۵ آذر ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۸۰۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این رباط در فاصله چهار کیلومتری جاده آسفالته سنخواست قرار دارد و یادگاری از راه ارتباطی معتبر بین خراسان بزررگ و استرآباد است.

ساخت این کاروانسرا را به امیر علیشیر نوائی وزیر سلطان حسن بایقرا نسبت می‌دهند (کلنل ییت سفر نامه خراسان و سیستان صفحه ۳۵۹).

فصل جدید کاووش ها

محوطه ویرانشهر فاروج

ویرانشهر فاروج یکی از محوطه هایی است که بعد از مدت‌ها؛ فصل جدید کاووش‌های باستان شناسی‌اش از تیرماه سال ۱۴۰۲ آغاز شد و نیمه دوم شهریورماه امسال بود که سرپرست هیات باستان شناسی این محوطه خبر از کشف بقایای یک بنای یادمانی مهم مربوط به دوره اشکانی داد.

سرپرست هیات باستان شناسی محوطه تاریخی ویراشهر فاروج می گوید: بقایای معماری ویرانشهر از این جهت اهمیت دارد که پیش از این مراکز جمعیتی اشکانی با این مقیاس، تنها در خارج از مرزهای ایران و بیشتر در جنوب ترکمنستان مورد کاوش و مطالعه قرار گرفته بود و دسترسی به اطلاعات آنها همواره با مشکلات همراه است.

میثم لباف خانیکی می افزاید: این محوطه در منطقه‌ای واقع است که به گمان اغلب باستان‌شناسان خاستگاه پادشاهان اشکانی و شکل‌گیری نخستین مراکز اداری و سیاسی آن ها است.

وی می ادامه می دهد: بر همین اساس است که گسترش مطالعات تاریخی و کاوش‌ها و بررسی‌های باستان‌شناسی در این منطقه می‌تواند پرده از ابهامات فراوانی دربار تاریخ اشکانیان اولیه بردارد.

شاهنشاهی اشکانیان که با نام امپراطوری پارت‌ها هم شناخته می‌شود توانستند به مدت ۴۹۵ سال بر سراسر ایران (قسمت اعظم غرب آسیا) حکومت کنند.

منابع مختلف تاریخی می‌نویسند اسکندر مقدونی بعد از حمله به ایران و فروپاشی هخامنشی به سمت مناطق شرقی ایران و از جمله شمال خراسان لشکر کشی کرد که این دوره از فقر شدید منابع تاریخی رنج می‌برد.

تپه تاریخی کلاته یاور

از اوایل اردیبهشت ماه سال گذشته بود که با تزریق اعتبار در حوزه میراث فرهنگی برای نخستین بار کاوش های باستان شناسی در کلاته یاور بجنورد آغاز و شواهد استقرار بشر از هزاره سوم پیش از میلاد در دشت بجنورد به دست آمد.

سرپرست طرح پژوهشی کاوش های باستان شناسی در تپه کلاته یاور بجنورد در این خصوص می گوید: کاوش های انجام شده تاکنون نشان دهنده شواهد مختصر معماری و بافت های تدفینی گسترده مربوط به هزار سوم پیش از میلاد در مساحتی بالغ بر هفت هکتار است.

علی اکبر وحدتی می افزاید: این شواهد مربوط به دو مرحله زمانی از نیمه اول هزاره سوم تا آغاز هزاره دوم پیش از میلاد است که شاخصه های فرهنگی متفاوتی را ارایه می کند.

وی ادامه می دهد: مرحله نخست در ارتباط با فرهنگ سفال خاکستری دشت گرگان و مرحله بعد مرتبط با تمدن خراسان بزرگ است که در اواخر هزاره سوم و اوایل هزاره دوم پیش از میلاد در مناطق وسیعی از شرق ایران و آسیای مرکزی (ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان و افغانستان) وجود داشته است.

وحدتی یادآور می شود: آثار تمدن خراسان بزرگ پیش از این در چندین مکان باستانی خراسان شمالی از جمله تپه “چلو” در دشت جاجرم و تپه “عشق” در دشت بجنورد به دست آمده و نشانه های روشنی از ارتباط با فرهنگ های همزمان در آسیای میانه مشاهده شده است.

سرپرست طرح پژوهشی کاوش های باستان شناسی تصریح می کند: دشت حاصلخیز بجنورد شواهد مهمی از استقرارگاه های دوران تاریخی و اسلامی از جمله “کهنه کند” و تپه “معصوم زاده” را در خود حفظ کرده که پیش از این توسط باستان شناسان کاوش شده اند؛ اما این نخستین بار است که شواهد استقرار بشر از هزاره سوم پیش از میلاد در دشت بجنورد طی کاوش های علمی به دست آمده و نشان می دهد این منطقه با شروع عصر مفرغ و در آستانه شهرنشینی مورد توجه جمعیت های انسانی قرار گرفته است.

استان یک میلیون نفری خراسان شمالی بیش از ۱۱۵ جاذبه گردشگری، ۲ منطقه نمونه ملی و ۲۲ منطقه نمونه گردشگری استانی دارد.

خراسان شمالی در شمال شرق کشور، بین دو قطب زیارتی مشهدالرضا (ع) و گردشگری شمال واقع شده و هرساله بیش از ۲۰ میلیون زائر و گردشگراز این خطه گذر می کنند.