طرح انتقال آب‌های زیرزمینی؛ هدیه گوارای شهید جمهور به خراسان‌شمالی

به گزارش خبرنگار ایرنا، کاهش بارندگی و وقوع خشکسالی ها سبب شده تا تامین آب از دغدغه ها و مشکلات استان خراسان شمالی محسوب شود، خشک دستی آسمان و دست و پنجه نرم کردن با کم آبی، مشکل چندساله مردم به ویژه در روستاهای این خطه است.

بررسی ها نشان می دهد که شمار قابل توجهی از روستاییان استان به وسیله تانکر و به صورت سیار آبرسانی می شوند و با مشکل تنش آبی روبه رو هستند.

آب آشامیدنی مورد نیاز شهروندان در سه شهر خراسان شمالی از منابع آب سطحی یعنی از سدها تامین می شود و کیفیت و کمیت این منابع متاثر از خشکسالی دستخوش تغییر می شود.

مشکلات پدیده خشکسالی زمانی برای این خطه بیشتر معنا پیدا می کند که اشتغال هر شخصی در این خطه به نوعی وابسته به کشاورزی است چرا که خراسان شمالی با ۳۴۴ هزار هکتار عرصه کشاورزی و بیش از ۸۰ هزار بهره بردار در این بخش یکی از قطب های تولید محصولات باغی و غلات محسوب می شود و هر نوع خشکسالی بر این پیشران اقتصادی به شدت تاثیر می گذارد.

کارشناسان تامین منابع جایگزین و پایدار برای آب آشامیدن از طریق انتقال آب دریا و یا منابع آب زیرزمینی درون سرزمینی را تنها چاره برون رفت از این مشکل می دانند و خوشبختانه دولت وجود این مشکل را به خوبی درک کرده است و در سفر تیرماه ۱۴۰۱ رییس جمهور به استان خراسان شمالی، انتقال آب های زیرزمینی در منطقه سرانی به شهرستان های مختلف استان مصوب شد.

امسال نیز چهار هزار میلیارد ریال برای این طرح پیشنهاد شد تا گام ها برای تامین منابع پایدار آب آشامیدن برداشته شود.

استحصال ۴۰ میلیون متر مکعب آب

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی در این باره گفت: اجرای طرح انتقال آب منطقه سرانی به عنوان یکی از بزرگترین طرح های آبرسانی شمالشرق کشور نویدبخش تحولات قابل توجهی برای رفع مشکلات تنش آبی برخی از شهرهای استان خواهد بود.

سیدعقیل مرتضوی اظهار کرد: تامین آب مورد نیاز شهرها و روستاها از منابع آب زیرزمینی واقع در شمال شرق استان از طرح هایی است که مطالعه شده و مجوز ماده ۲۳ را دریافت کرده است.

مجوز برداشت آب به میزان ۴۰ میلیون متر مکعب در سال از سوی وزارت نیرو با اجرای این طرح به استان ابلاغ شد. وی افزود: امکان‌سنجی اولیه این طرح در سال ۹۲ آغاز و مطالعات شناسایی و تعیین احجام منابع آبی از سال ۹۷ با شدت بیشتر در دستور کار استان قرار گرفت و در نهایت پس از حفاری چاهای اکتشافی متعدد و مطالعات تخصصی در منطقه در سال ۱۴۰۰ مجوز برداشت آب به میزان ۴۰ میلیون متر مکعب در سال از سوی وزارت نیرو به استان ابلاغ شد که در نوع خود مجوزی خاص با حجم زیاد در کشور محسوب می‌ شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی خاطرنشان کرد: مطالعات فنی و تخصصی طرح به اتمام رسیده و مصوبات زیست محیطی و پدافند غیرعامل صادر شده است و وزیر نیرو در سفر هیات دولت ۱۴۰۱ در شهرستان شیروان و فاروج حضور یافت و از منطقه اجرای طرح بازدید و از نزدیک و میدانی طرح را بررسی کرد در حین بازدید نیز دستورات لازم برای تسریع در فرآیند اجرایی شدن طرح صادر کرد.

وی گفت: اجزای این طرح شامل حفاری چند ۱۰ حلقه چاه، خطوط جمع آوری، اجرای حدود ۲۴۰ کیلومتر خط انتقال، ساخت چندین باب مخزن بین راهی، ایستگاه های پمپاژ و تامین برق اختصاصی مورد نیاز است.

مرتضوی افزود: ضرورت تسریع در اجرای طرح باتوجه به کاهش حجم مخازن سدهای استان و کاهش تراز آب زیرزمینی و ممنوعه و بحرانی بودن دشت های استان روز به روز بیشتر احساس می‌شود و این مهم تبدیل به خواسته و مطالبه ای برای مردم استان شده است تا مرهمی باشد بر زخم های به جا مانده از خشکسالی که زندگی مردم این استان را در سال های اخیر تحت تاثیر قرار داده است.

بر پایه آمارها و اظهارات رسمی مسوولان وزارت نیرو در این طرح بزرگ سالانه ۴۰ میلیون متر مکعب آب از چاه های عمیق مناطق شمالی شهرستان شیروان برداشت و به شهرهای خراسان شمالی منتقل و بخش عمده ای از نیاز آبی شهرهای استان رفع می شود.

تخصیص چهار هزار میلیارد ریال برای اجرای طرح

اگرچه اجرای این طرح مدت ها معطل دریافت مجوز ماده ۲۳ بود اما با تلاش مسوولان، سال گذشته این مجوز صادر شد و نکته قابل تامل این است که در این مدت کوتاه توانسته ردیف اعتباراتی در قاون بودجه دریافت کند و نوید بخش روند خوب پیشرفت طرح خواهد بود و برای امسال نیز در لایحه بودجه ۱۴۰۳، چهار هزار میلیارد ریال پیشنهاد شد.

رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان شمالی نیز در این باره با اشاره به انتشار جداول لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ گفت: طرح انتقال آب‌های زیرزمینی منطقه سرانی در ردیف‌های پیوست یک قرار گرفت و برای امسال چهار هزار میلیارد ریال مصوب شد.

اجرای این طرح مجوز ماده ۲۳ را دریافت و در لایحه بودجه ۱۴۰۳ نیز چهار هزار میلیارد ریال پیشنهاد شد. مرتضی بهزادفر اظهار کرد: برای اجرای طرح آبرسانی از منطقه سرانی به شهرهای استان چهار هزار میلیارد ریال پیش بینی شد که ۶۰ درصد از محل منابع عمومی دولت و ۴۰ درصد از محل سایر منابع تامین می شود.

وی درباره مزایای اجرای این طرح خاطرنشان کرد: بر اساس این طرح سالانه بیش از ۴۰ میلیون متر مکعب آب با کیفیت استخراج و با تامین و انتقال آب پایدار بخش زیادی از نیاز شهروندان به آب آشامیدنی تامین می شود.

بهزادفر با اشاره به حفر ۶ حلقه چاه در منطقه سرانی اظهار کرد: این چاه ها به صورت آزمایشی حفر شده است و امید می رود تجهیز آنان سرعت گیرد.

وی خاطرنشان کرد: اکنون آب مورد نیاز آشامیدنی شهروندان در سه شهر استان از منابع سطحی تامین می شود که با بهره برداری از طرح انتقال آب منطقه سرانی، می توان این آب را به بخش کشاورزی اختصاص داد.

رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان شمالی افزود: در سفر دولت به استان پنج هزار میلیارد ریال اعتبار برای طرح انتقال آب منطقه سرانی اختصاص یافت.

وی گفت: اجرای طرح انتقال آب های زیرزمینی منطقه سرانی شهرستان شیروان به شهرهای استان بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.

اجرای این پروژه دشت ممنوعه شیروان و بسیاری از روستاهای فاروج، گرمه و جاجرم و اسفراین که سال ها به خاطر خشکسالی های پی در پی و کاهش بارندگی ها با بحران آب دست و پنجه نرم می کنند، سیراب می شوند.

روستای سرانی در فاصله‌ی ۷۹ کیلومتری شمال شیروان قرار دارد که دره‌ای پرآب و درخت را شامل می شود و منطقه گلیل و سرانی شیروان با مساحت ۱۸ هزار هکتار در سال ۱۳۵۰ حفاظت شده اعلام شد.

خراسان شمالی در شمال شرق کشور واقع است و ۴۴ درصد از جمعیت این استان در روستاها سکونت دارند.