حفاظت از جنگل های بلوط زاگرس به سبک بنیادهای “اَلگن” و “زاگرس”

به گزارش ایرنا، آتش سوزی بدلیل خطای انسانی و نبود تدبیر لازم هرساله جان جنگل های رشته کوه زاگرس را به لب رسانده و نفس شان را قطع می کند اما با فعالیت و شکل گیری بنیاد “الگن”، جنگل های بلوط این بخش از رشته کوه زاگرس با مهرورزی طبیعت دوستان انصاری نه تنها به زاد و ولد خود ادامه داده بلکه شکوفایی و برگشت طبیعی حیات وحش این بخش از جنگل را زنده کرده است.

“سعید انصاریان”، “بنیاد اَلگن” را در زادگاهش روستای گردشگری “اَلگن” از توابع بخش “چاروسا” در ۷۰ کیلومتری مرکز شهرستان کهگیلویه بنا نهاد که با هدف مراقبت و قُرُق یک هزار هکتار از جنگل های زاگرس با اتکا به کمک‌های مردمی توام با مانع شدن ورود دام، حذف کشاورزی در زیر اشکوب و حذف جمع آوری دانه های بلوط از سال ۱۳۹۸ تاکنون فعالیت خود را در این منطقه ادامه می دهد.

“سعید انصاریان” شاعر و مستندسازی که پس از بازگشت به زادگاهش و تاسیس این بنیاد با اقناع سازی روستاییان علاوه بر پیشگیری از فعالیت های آسیب زا به طبیعت، تاکنون هزاران بلوط در این روستا کاشته است و حتی به باور کارشناسان همراه با احیای جنگل های این خطه، زمینه بازگشت حیات وحش به چرخه طبیعت را فراهم کرده است.

انصاریان علاوه بر کاشت و مراقبت از بلوط، به آموزش کودکان روستا (حافظان آینده) و بازسازی بناهای متروکه بومی برای شکل گیری چرخه اقتصادی و گردشگری روستا می پردازد، همچنین در روستای ۷۰ خانواری “اَلگِن” پایگاه سرای امید برای پرورش نیروهای حرفه ای دادخواه دیده بانی از جنگل های زاگرس ایجاد کرده است.

با این فعالیت ها و مراقبت های مستمر و همراه کردن جوامع محلی تاکنون نه تنها خبری از آتش سوی در جنگل های اطراف روستای “اَلگِن” گزارش نشده است بلکه بنا به گفته برخی از شاهدان عینی تعداد زادآوری و احیای جنگل های این خطه بیشتر و شکوفاتر شده است.

“تَنگ ماغر” از توابع شهرستان “بهمئی” با فاصله ۴۰ کیلومتری از شهرستان بهبهان را طبیعت دوستی دیگر با بنا کردن بنیاد “زاگرس” از ۲ سال گذشته مراقبت می کند که نشان از وجود انسان های فرهیخته ای همانند”کمال محمدی” در این خطه سرشار از نعمت های بکر خدادادی اما محروم از امکانات خدماتی و زیرساختی است.

“کمال محمدی” بانی بنیاد “زاگرس” که حفاظت از ۵۰۰ هکتار جنگل و مرتع این منطقه را از آبان ۱۴۰۲ با همراهی جامعه محلی آغاز کرده و به گفته وی ۷ سال قُرُق این بخش ادامه دارد.

محمدی در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: اگرچه همه ۵۰۰ هکتار از جنگل ها قرق هستند ولی بدلیل حضور چند خانه عشایری ۳۰۰ هکتار کاملا قرق است و با حمایت جامعه محلی ورود دام به این مقدار ممنوع است اما مابقی قُرُق، ضمن حفاظت و مراقبت از قطع درختان و جلوگیری از هر گونه آسیب، ورود دام در این ۲۰۰ هکتار باقیمانده وجود دارد.

وی گفت: این بخش از منطقه در گذشته میزبان حدود ۳۰۰ خانواده عشایری بود اما هم اکنون کمتر از ۳۰ خانواده عشایری دراینجا زندگی می کنند که با همراهی همین خانواده ها حفافظت از این بخش از جنگل ها را انجام می دهیم.

این جوان پرانرژی و خوش ذوق قبل از قرق کردن این بخش از جنگل ها و بر اساس حس مسئولیت پذیری خود فعالیت آموزشی “کتابخوانی” در روستاهای محروم این خطه را دنبال می کرد که پس از این فعالیت ها بنیاد زاگرس را بنا کرد.

فعالیت ابتدایی “بنیاد زاگرس” کاشت درخت ثمردار در روستاهای محروم شهرستان بهمئی بود که به گفته وی با حمایت و همراهی مردمان این مناطق در طول ۲ سال حدود ۶۰ هزار نهال درخت مرکبات لیمو و پرتقال کاشتند.

محمدی ادامه داد: با تشویق و توجیه ساکنان روستایی برای هر کدام از این افراد با کاشت درخت ثمردار، سندی بنام خودش و خانواده اش ثبت می کردیم که با همراهی موثر مردم فعالیت خوبی در این ۲ سال داشتیم.

فعالیت اعضای دوازده نفری بنیاد زاگرس در روستاهای این شهرستان بود که با دیدن آتش سوزی جنگل ها در اطراف روستاها، تصمیم به قرق کردن جنگل ها گرفتند و هم اکنون ۷۰۰ نفر بصورت مستمر با این بنیاد در ارتباط هستند.

محمدی تاکید کرد: آتش سوزی جنگل ها را بعد از ۵۰ سال در این مناطق کنترل کردیم چرا که محیط بانانی با حمایت این بنیاد منطقه قرق شده را مراقبت می کنند اگرچه برای مراقبت شبانه روزی نیازمند حمایت های بیشتری هستیم.

وی مهمترین چالش فعالیت خود را نبود محیط بان ثابت در منطقه دانست چرا که هر روزه شاهد گسترش و افزایش آتش سوزی ها هستیم بنابراین برای پیشگیری و کنترل این خطرات لازم است محیط بانانی با انگیزه و با فعالیت محیط بانی شبانه روزی بکار گیریم.

بانی بنیاد زاگرس که زمان قرق این بخش از جنگل ها را هفت سال دانست، گفت: ۲ سال از این قرق گذشته ولی بنیاد می تواند با حمایت بیشتر مردم محیط بانانی با حقوق ثابت ومزایای بیمه ای مناسب برای ۵ سال آینده با آنها قرار داد کاری ببندد که آنها بتوانند بسلامت این راه را ادامه دهند.

محمدی بدلیل دلبستگی و تعهدی که به جنگل دارد سفر کردن و حتی خروج خود را از شهرستان بهمئی دراین فصل آتش سوزی منع کرد و تصریح کرد: ما هدفی والا و دست یافتنی داریم و می خواهیم به مردم و دولت ثابت کنیم مراقبت از جنگل ها و کنترل آتش سوزی ها با حمایت جامعه محلی و همراهی مردم شدنی است.

رمز موفقیت “محمدی” و “انصاریان” ۲ جوان مسئولیت پذیر و طبیعت دوست، علاوه بر تلاش و ایمان آنها به کارشان همچنین ارتباط با مردم و قانع کردن جامعه محلی برای همراهی کردن در حفاظت از جنگل هاست .مردمی که امرار معاش خود را در این مناطق جنگلی بدست می آورند.

بخش زیادی از جوامع روستایی و عشایری در دل طبیعت زندگی می کنند که توجه نکردن سازمان های دولتی متولی جنگل ها به مدیریت پایدار و اجتماع محور تعارض منافعی بین این جوامع و سازمان ها با واگذار نکردن بهره مالکانه پدیدار می شود و آتش سوزی ها را حتی می توان یکی از پیامدهای این تعارض دانست.

مشارکت مردم در برنامه ریزی به خصوص در حفظ جنگل ها ضروری است چرا که سازمان های جنگلبانی؛ بدلیل کمبود نیرو ، تجهیزات کافی و کوهستانی بودن مناطق، از این حفاظت ناتوان هستند بنابراین باید از همراهی جوامع محلی و نهادهای مدنی استقبال و حمایت کرد.

کهگیلویه بویراحمد استانی کوهستانی دارای ۸۷۴ هزار هکتار جنگل و ۵۱۲ هزار هکتار مرتع خارج از جنگل است و حدود ۴۴ درصد جمعیت این استان در یک هزارو ۶۴۶ روستا و مناطق کوهستانی ساکن هستند که شوربختانه هر ساله حجم زیادی از جنگل های این خطه؛ بدلیل نبود تدبیر لازم و کمرنگ بودن فعالیت نهادهای مدنی در این روستاها، در آتش خاکستر می شوند.

درخت بلوط که گونه شاخص رویشگاه جنگلی زاگرس است و به تعبیر “محمد درویش” کارشناس و فعال محیط زیست، درخت بلوط کند رشد است که همین دیررشدی سبب آسیب پذیری آن می شود بطوریکه تا قبل از رشد ۱۰ سالگی درختان بلوط بشدت آسیب پذیر هستند.

درویش تاکید دارد: یکی از راهبردی ترین رویشگاه های جنگلی کشور در زاگرس است که ۶ میلیون هکتار وسعت دارد و گونه شاخص آن درخت بلوط است و ۴۵ درصد آب شیرین کشور از همین رشته کوه سرچشمه می گیرد.

در کهگیلویه بویراحمد بیش از ۵۰ گونه درختی و درختچه ای هست و درخت بلوط، ۷۰ درصد جنگل های استان را پوشش می دهد اما در سال های گذشته حجم زیادی از این جنگل ها در زمان شکوفایی طعمه حریق شدند، آیا این درختان تنومند بلوط با عمر۵۰۰ ساله، سزاوار سوختن و خاکسترشدن هستند.

با افزایش فهم بومشناختی برنامه ریزان، توجه به توان نهادهای مدنی و حمایت و تشویق کردن از افراد پرتلاش و بی ادعایی همانند “انصاریان” و “محمدی” می توان از این همه منابع طبیعی بکر و غنی خدادادی در این استان به خوبی مراقبت کرد و از خطرات آتش سوزی بهنگام جلوگیری کرد.