تحلیلی بر عهدهای الهی در قرآن

به گزارش ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی طاهری، مدیرکل تبلیغات اسلامی استان امروز، ۲۹ تیرماه در آیین افتتاحیه دوره زیارتی آموزشی مشهد مقدس در شهرکرد ویژه برندگان مسابقه «زندگی با آیه‌ها» در چهارمحال و بختیاری با تسلیت ایام سوگواری اهل بیت(ع) و با اشاره به اینکه جمع حاضر شامل ۱۶۰ برگزیده طرح قرآنی «زندگی با آیه‌ها» ویژه ماه مبارک رمضان هستند که امروز عازم زیارت حرم مطهر رضوی می‌شوند، اظهار کرد: طرح ملی زندگی با آیه‌ها بر طبق عهدی که بستیم، محدود به ماه مبارک نشد بلکه بنا داریم این طرح را در مناسبت‌ها و ایام مختلف در طول سال پیش ببریم.

وی با ذکر اینکه قرآن کریم کتاب تربیت انسان در تمام ادوار تاریخ است، ادامه داد: یکی از مدل‌های فهم قرآن، درک و تحلیل واژگان قرآنی است یعنی اگر معتقدیم که قرآن به تصریح آیه «اِنَّ هذَا القُرءانَ یهدی لِلَّتی هِیَ أقومُ» (اسراء/۹)، حتماً بهترین راه هدایت است، همه واژگان آن نیز هدایتگر هستند.

طاهری «عهد» را یکی از الفاظ قرآنی قابل تأمل دانست و توضیح داد: عهدهای فردی و جمعی فراوانی در قرآن مطرح شده است که در صورت عمل به آنها، تربیت صحیح شکل خواهد گرفت از جمله اینکه عهد در جایی از قرآن به‌معنی «نذر» ناظر بر عهد مادر موسی با خداوند آمده و از زبان وی می‌فرماید: «إِذْ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ مَا فِي بَطْنِي مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّي» (آل‌عمران/۳۵). 

وی ادامه داد: اگر کسی عهدی با خداوند ببندد و پای عهدش بماند، خدا هم نذر او را می‌پذیرد و پای او می‌ماند و هم تبدیل به الگو، معجزه و آیه الهی می‌کند همچنان که در داستان قرآنی حضرت مریم می‌خوانیم که «وَجَعَلْنَا ابْنَ مَرْيَمَ وَأُمَّهُ آيَةً» (مؤمنون/۵۰). 

این مدرس حوزه و دانشگاه با تصریح اینکه عهدهای قرآنی در برخی موارد دو نفره هستند، ادامه داد: در آیه ۱۲۵ سوره بقره اشاره دارد که «وَعَهِدْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَنْ طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ» یعنی ابراهیم و اسماعیل عهد بستند تا مکانی طاهر و پاک برای عبودیت خدا فراهم آورند. خانه پاک و مطهر اگر شکل بگیرد، جامعه هم پاک خواهد ماند. از آنجا که ابراهیم پای عهدش با خدا ماند و در امتحانات سربلند بیرون آمد، به مقام خلیل‌الله رسید و با خدا رفیق شد. 

طاهری اظهار کرد: نوع دیگری از عهدهای مطرح شده در قرآن، عهدی بین بیش از دونفر هستند که از جمله در آیه ۲۳ سوره احزاب می‌فرماید: «مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَىٰ نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا». چنین روایت شده که این آیه درباره حمزه بن عبدالمطلب و جعفر بن ابى‌طالب و على بن ابى‌طالب(ع) نازل شده که با خدا عهد بستند تا پای جان مدافع اسلام و پیامبر(ص) باشند. بر طبق این آیه، این مردان اهل صدق بودند و تا پای جان در رکاب ولی جامعه ماندند.

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان افزود: جامعه‌ای که تا پای جان مدافع ولی خود مانده عزیز شده است، اگرچه در این مسیر متحمل رنج عاشقانه شود اما «فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ» (آل‌عمران/۱۷۰) هستند. قرآن آمده است تا انسان‌های پاک و مطهر پای عهدشان با خدا بمانند. 

عهدهای جمعی قرآن 

طاهری با استناد به سرگذشت حواریون در قرآن، بیان کرد: پیامبر الهی مقصود جامعه نیست بلکه رهبر است و حواریون حضرت عیسی گروهی بودند که با خدا عهد بستند تا انصارالله باشند؛ امام خمینی (ره) نیز به ما آموخت که همه ما سرباز خدا و قرآن هستیم. آیه «أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ» (بقره/۲۴۶) نیز اشاره به عهد جمعی یک قوم و طایفه دارد که البته این طایفه‌ از بنی اسرائیل پای عهدشان با خدا و پیامبرش به سبب وحشت از لشکر دشمن، نایستادند و لذا نابود شدند.

وی ادامه داد: گروه کوچک دیگری از جوانان و میانسالان را در قرآن داریم که نتوانستند در برابر جریان ظلم طاقت بیاورند اما راه خود را از کفار جدا کرده و پای عهدشان ایستادند. اینها پای عهدشان ایستادند که در جامعه آلوده نمی‌توان حیات طیب و طاهر داشت لذا با تمام وجود پای اعتقادشان ایستادگی کردند و قرآن‌ آنان را چنین توصیف می‌کند که «إِنَّهُمْ فِتْيَةٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَزِدْنَاهُمْ هُدًى» (کهف/۱۳).

این مدرس حوزه و دانشگاه با تأکید بر اینکه قوم بنی اسرائیل بر طبق آیه ۸۳ بقره با خداوند عهد و میثاق بستند، افزود: خداوند در آیه ۵۷ بقره خطاب به این قوم می‌فرماید که «و ابر را سایبان شما ساختیم و مرغ بریان و ترانگبین را بر شما فرستادیم (و گفتیم) از این روزی‌های پاک که به شما دادیم تناول کنید» آنان اما قدر نعمت‌ها و رفاه را ندانستند و پای عهدشان نماندند.

طاهری تأکید کرد: این داستان قرآنی به ما می‌گوید این‌گونه نیست که اگر مردم مشکلات اقتصادی نداشته باشند و از رفاه و آسایش برخوردار شوند، محکم پای ارزش‌ها بایستند که اگر این بود قاعدتاً ثروتمندترین مردمان عالم باید دیندارترین مؤمنان بودند. البته بهترین عباد خدا باید بهترین نعمت‌های خدا را داشته باشند.

وی بیان کرد: کار شیطان این است که اولاً عهدمان با خداوند را بشکنیم و دوم آنکه به عهدمان با دیگران پایبند نباشیم تا عهد اولیه از هم بپاشد. کار سوم شیطان این است که در قومی فتنه ایجاد کند تا از هم گسسته و جدا شوند همچنان که فرعون بر طبق قرآن، رویه تفرقه‌افکنی را در پیش گرفته بود.

طاهری در پایان گفت: الگوی قرآن این است که اگر عهد خود را با خدا یا عهد جمعی و اجتماعی را نقض کنیم، خدا انسان عهدشکن را عبرت تاریخ خواهد کرد و اگر بر عهد خود پایبند باشیم، انسان آیه و الگوی تاریخ خواهد شد.

انتهای پیام