نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیبه گزارش ایرنا، تنوع عظیم زیستی در منطقه حفاظت شده دنا در کشور و حتی جهان کم نظیر و آن را شهره جهانی کرده است چرا که تاکنون در این منطقه تعداد ۶۱۳ گونه جانوری و بیش از یک هزار گونه گیاهی شناسایی شده است.
در سطح استان کهگیلویه و بویراحمد ۲ هزار گونه گیاهی و ۳۹۰ گونه دارویی وجود دارد کـه حدود هزار گونه گیاهی آن در منطقه حفاظت شده دنا است و از این تعداد ۴۵ گونه بومی و منحصر به دنـا هستند.
حیات وحش منطقه حفاظت شده دنا و از زمانیکه در سال ۱۳۹۰ بعنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد گام های ارزشمند و مشهودی در جهت حفظ و حراست وحش این منطقه برداشته شده است
اکنون تعداد گونه های گیاهی و دارویی (محلی) “دنا” از تعداد گونه های اندمیک ۴۵ کشور جهان بالاتر است.
با این حال در تصمیمی غیر منتظره مصوب شده که دنای شمالی از مدیریت محیط زیست کهگیلویه وبویراحمد جدا شود اما متولیان این حوزه اعلام کرده اند این امر رانمی پذیرند.
گونه های ارزشمند این منطقه علاوه بر اینکه نشان دهنده تنوع زیستی بالای منطقه هستند، نشانگر بکر و دست نخورده بودن محدوده و ارزش زیستی منطقه حفاظت شده به شمار رفته و موجب ارتقای ارزش بوم شناختی منطقه می شوند که منطقه دنا و دنای شرقی هم از لحاظ اکولوژیکی و هم از لحاظ بوم شناختی دارای این ارزش میباشند.
چند روزی است که خبر تصویب مصوبه ای جنجال بر انگیز و اختلاف افکنی مبنی بر جدا شدن دنای شمالی از محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد در فضای رسانه ای و در میان دوستداران محیط زیست استان بازتاب وسیعی یافته و با واکنش های متعدد و مخالفت های شدید مردم استان مواجه شده است.
آنگونه که شواهد نشان می دهد، مدیرکل محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد و معاون وی مخالفت خود را با این مصوبه به صورت کتبی و شفاهی پیش تر و در نشستی که در سازمان مربوطه اعلام کرده بودند و خواهان ادامه مدیریت یکپارچه ۳۰ ساله این منطقه حفاظت شده بودند.
اما اکنون این مصوبه در شورای عالی محیط زیست گرفته شده است البته این مصوبه گویا از ماه ها قبل بوده است.
داستان این مصوبه از کجا آب می خورد
یک فعال محیط زیستی در این رابطه به رسانه های استان کهگیلویه و بویراحمد اعلام کرده است که دنا شرقی در سر تنگ شهید واقع شده و به موازات رشته‌کوه دنا از جنوب شرق به‌سوی شمال غرب و از جوار مناطق اجتماعی پادنا واقع در شهرستان سمیرم می‌گذرد که در ادامه رودخانۀ رودآباد در حوالی روستای رودآباد به آن می‌پیوندد و پس از گذر از حوالی روستای«آب ملخ» در جوار روستای خرسان واقع در جبهۀ شمال غربی دنا،به «خرسان» تغییر نام می‌دهد.
بهمن ایزدی می افزاید: در ادامۀ رود با گذر از منطقۀ دوآب، وارد استان‌های کهگیلویه وبو یراحمد و چهارمحال‌وبختیاری شده و یکی از سرشاخه‌های اصلی کارون را تشکیل‌می‌دهد.
از نظر ایزدی، دلیل اصلی برای جداسازی و تفکیک مدیریت،انتقال آب رودخانه «ماربر» به سایر مناطق اصفهان است،آب‌های فراوانی در ناحیۀ شمال شرق رشته‌کوه دنا داریم که در استان اصفهان واقع شده و تاکنون تحت مدیریت متمرکز سازمان حفاظت محیط زیست کهگیلویه‌وبویراحمد است که درصورت انفکاک مدیریت حفاظت مناطق دنا،برنامه ریزان کشور را برای برداشت و انتقال آب از حوضۀ«ماربر» به مناطق دیگر تحریک و تر غیب می‌کند.»
این پیشکسوت محیط‌زیست در همین زمینه به دو دهه پیش ارجاع می‌دهد«۲۰ سال پیش سازمان آب منطقه‌ای استان فارس مطالعات و گمانه‌زنی‌هایی روی سرشاخۀ ماربر در مدخل تنگ شهید و برم سیاه کرد و وارد فاز اجرایی ایجاد سد در آن منطقه و انتقال آب به‌سمت نواحی شمالی استان فارس مثل شهرستان آباده شد،این اقدام آن زمان با مخالفت انجمن‌ها، نیروهای محلی و کارشناسان مواجه شد و در آن زمان با وجود هزینه‌های مقدماتی سدسازی انجام نگرفت.»
اما به‌گفتۀ ایزدی، در چند ماه گذشته ،ادارۀ کل حفاظت محیط‌زیست استانی دیگر، چراغ‌خاموش و در بی‌خبری محض تلاش کرده تا بخش دنای شمالی رشته‌کوه دنا (از خط الراس تا کوهپایه) را تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست خود در بیاورد؛ اقدامی که مدیریت یکپارچه و واحد در رشته کوه دنا را تحت‌تأثیر سو خود قرار می‌دهد و باعث به‌هم‌ریختگی و ایجاد فرصت برای متخلفان برای تعرض به تنوع یستی می‌شود «اگر خط‌الرس دنا را در نظر بگیرید، شمال شرق مربوط به اصفهان و جنوب غرب مرتبط با استان کهگیلویه و بویراحمد است.
اگر متخلفی بخواهد در این منطقه از دست مأموران فرار کند، اگر از ناحیۀ اصفهان به سمت دیگر برود یا بالعکس،براساس شرایط قانونی مأموران استان دیگر نمی‌توانند جلوی او را بگیرند و همین موضوع دامنۀ تعرض به تنوع زیستی و گریزگاه متخلفین را افزون‌تر می‌کند، به هم پیوستگی این رشته‌کوه و وضعیت ژئومورفولوژی آن از نظر ایزدی از همان سال ۶۹ باعث شد که تحت مدیریت یک استان باشد « کهگیلویه و بویراحمد با وجود تنگناهای اعتباری و توانسته تنوع‌زیستی این منطقه را حفظ کند،اما با به هم‌ریختن مدیریت یکپارچۀ حفاظت در این رشته‌کوه، رفته‌رفته اهرم‌های حفاظت از زیستگاه‌های رشته‌کوه دنا تضعیف می‌شود و شاهد خوا هیم بود که بیش از گذشته طبیعت منطقۀ دنا، دچار عوارض و تعرضات مختلف می‌شود.
مخالفت محیط زیست استان و لزوم ورود دستگاه قضا به موضوع
روابط عمومی محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد گفت : با اجرایی شدن مصوبه شورای عالی محیط زیست در آینده نزدیک تراژدی خشک شدن کوهرنگ را در « دنا » شاهد خواهیم بود.
هادی سینایی افزود: مرکز به مخالفت شفاعی و کتبی محیط زیست استان بی توجهی کرده است و شواهد و نیات پشت پرده این اقدام نشان می دهد در صورت اجرایی شدن این مصوبه، یقینا در آینده ی نزدیک ، شاهد تکرار تراژدی غم انگیز کوهرنگ در «دنا » خواهیم بود.
وی گفت: همانگونه که از سال ۱۳۷۰ تا کنون دیده ، شنیده و لمس شده ، تنها نسخه حراست از دنا که هیچ نسخه مشابه دیگری ندارد سیستم مدیریت یکپارچه خواهد بود.
سینایی تصریح کرد: به گواه حبس های «هشت » ساله ای که کشیده ایم و تا پای چوبه اعدام رفته ایم . به گواه گلوله هایی که خورده ایم و دست و پاهایی که برای همیشه از دست داده ایم.
وی تاکید کرد: فرزندان این مرزو بوم «دنا » کهگیلویه و بویراحمد در این ۳۳ سال نشان دادند که هم توانسته اند و هم «می توانند » بخوبی از عهده این کار برآیند.
سوالی که در اینجا مطرح بوده و بی پاسخ مانده است این است که محیط زیست استان اصفهان طی این ۳۳ سال در کجای بحث حفاظت مشارکتی و حراست از دنا قرار داشته و چه کمک دلسوزانه ای به دنا در این سه دهه روا داشته که اکنون به فکر نسخه پیچی برای دنا افتاده است تا خود را قانع کنیم و بگویم نیتشان حفاظت است؟ این اقدام شما ما را بیشتر به یاد جمله معروف « ما را به خیر شما امیدی نیست شر مرسان » می اندازد .
بی تردید طراحان این مصوبه سودای دیگری در سر دارند که ما بعنوان ، فعالین محیط زیستی ، تشکل های مردمی ، مردم طبیعت دوست دنا و استان، اصحاب رسانه و مسئولین در راس دستگاه محترم قضا بعنوان مدعی العموم ، با اتحاد و همدلی ، همانگونه که جلوی سد خرسان ۳ را گرفتیم نخواهیم گذاشت ، تراژدی غم انگیز خشک شدن کوهرنگ بر سر دنا و « رودخانه خرسان» بیاید.
وی تاکید کرد: روزهای آینده به طور مفصل به تبعات این اقدام در حوزه های محیط طبیعی ، محیط انسانی ، تعهدات ملی و بین المللی و چرایی بی توجهی سازمان به مخالفت های کتبی و شفاعی استان خواهیم پرداخت.
سینایی گفت: درصورت عملی شدن این مصوبه علاوه بر بحث مشکلات حقوقی که در حوزه تعقیب متخلفین زیست محیطی خواهیم داشت، یقینا سد سازی و انتقال آب را نیز در آینده نزدیک شاهد خواهیم بود.
وی ابراز کرد: اصفهان از لحاظ حدود آنقدر وسیع است که یقینا سینه چاک حفاظت از طبیعت دنا نخواهد بود ، طمع مسئولین اصفهان به رودخانه« ماربر » در قالب واگذاری مدیریت ضلع شمالی دنا برای سهل الوصول کردن دریافت مجوزات درون استانی و انتقال آب آن ، هدفی است که آنها برای آینده خود ترسیم و دنبال می کنند.
سینایی تصریح کرد :در جلسه سازمان مرکزی که با حضور مدیرکل و معاون محیط طبیعی محیط زیست کهگیلویه و بویر احمد و نمایندگان اصفهان برگزار و موضوع مطرح شد محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد به صراحت مخالفت خود را اعلام کرد .
سینایی تصریح کرد : مخالفت شدید محیط زیست استان باعث شد در اقدامات بعدی ، بدون اطلاع استان ما و با حضور استاندار اصفهان جلسه شورای عالی محیط زیست تشکیل و در این جلسه موضوع مصوب شود.
این فعال محیط زیست کهگیلویه و بویراحمدی گفت: محیط زیست استان پس از شنیدین موضوع با ارسال نامه ای به سازمان مرکزی با ذکر دلایل کارشناسی نسبت به این مصوبه دوباره مخالفت خود را اعلام نمود اما گویا بایگانی کردن این نامه، حداکثر اقدام سازمان مرکزی بوده که انجام داده است.
وی با یادآوری این نکته که کشور در مقابل دنا بعنوان ذخیره گاه زیست کره تعهدات بین المللی دارد که هر ۱۰ سال یکبار بازنگری می شوند، گفت : دنا « دهمین » ذخیرگاه کشور و « نخستین » ذخیرگاه بعد از انقلاب است که در شانزدهم تیر ۱۳۹۰ ثبت بین المللی شده است.
محیط زیست استان موظف است هر ۱۰ سال یک بار با حضور نمایندگان یونسکو اقدامات خود را در راستای مدیریت و حفاظت از آن مستند تشریح کند تا بتواند حمایت سازمان های بین المللی را برای یک دوره ۱۰ ساله دیگر بدست آورد ، کما اینکه در اول خرداد ۴۰۲ چنین اقدامی طی سه روزه مداوم در سازمان مرکزی با حضور مسئولان سازمانی و بین المللی از طرف محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد صورت گرفت و فرزندان استان با افتخار توانستد برای یک دوره ۱۰ ساله دیگر آن را در فهرست جهانی یونسکو تمدید کند.
وی تاکید کرد: بنابراین بحث واگذاری مدیریت ضلع شمالی دنا موضوعی است که تحت هیچ شرایطی نسخه اجرایی ندارد و نمی شود به راحتی از کنار آن گذشت.
دنا یکی از مهم ترین ذخیره‌گاه گونه‌های جانوری
معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست، دنا را یکی از مهمترین ذخیره گاه‌های زیست کره جهان برشمرد و افزود: دراین ذخیره‌گاه گونه‌های جانوری شامل انواع پرندگان، خزندگان، پستانداران و آبزیان زیست دارند که کل و بز،خرس قهوه ای، خوک وحشی، پلنگ، گرگ، روباه، کفتار، شغال، موش کور، سنجاب ایرانی، خرگوش، سمور، راسو، خفاش، جوجه تیغی، سیاه گوش، گوزن زرد ایرانی و عقاب طلایی از جمله مهمترین گونه‌های این منطقه حفاظت شده به شمار می روند.
رشته کوه دنا با طول ۹۰ کیلومتر که از مرز چهارمحال بختیاری(پل قره یا کتا) تا “کاکان” واقع شده و دارای عرض ۴۵ کیلومتری است(از “پادنا” تا دامنه یاسوج) بیش از ۴۴ قله بالای چهار هزار متر دارد.
کوه “دنا” به سه خط راس تقسیم شده است خط راس غربی که از پل “قره” شروع شده و تا قله “قاش مستان” ادامه دارد و خط راس مرکزی از قله “قاش مستان” شروع شده و تا گردنه “بیژن” ادامه یافته و خط راس شرقی از گردنه “بیژن” تا راهداری “کاکان” به اتمام می رسد.
بلندترین قله رشته‌کوه دنا ، قله “قاش مستان” که چهار هزار و ۴۵۰ متر ارتفاع دارد و در ۳۵ کیلومتری شمال‌غربی یاسوج قرار دارد و شهر سی‌سخت مرکز شهرستان دنا در دامنه این کوه جای گرفته است.
پاکباز یادآور شد: حیات وحش دنا در گذشته بسیار غنی بوده و تنوع وحوش در کلیه مناطق دنا کاملا مشهود بوده است و در یک دوره زمانی بر اثر افزایش جمعیت، دسترسی به سلاح های غیر مجاز، شکار و صید بی رویه ، جمعیت و حوش در این منطقه در معرض نابودی قرار گرفت لکن از زمانیکه دنا در سال ۱۳۹۰ بعنوان منطقه حفاظات شده اعلام شد گام های ارزشمند و مشهودی در جهت حفظ و حراست وحش این منطقه برداشته شده است.
انسان ها در شرایط کنونی با نا مساعد کردن شرایط زیستی با اعمال دخالت های غیر قانونی و تخریب زیستگاه باعث بر هم زدن تعادل اکولوژیکی شده است و این رشته کوه با همه گنجینه های نهفته اش به رغم حفاظتی که از آن به عمل می آید، آینده مبهمی دارد.
اگرچه این منطقه بکر را عواملی همانند؛شکار و صید غیرمجاز، بهره برداری بی رویه از منابع موجود، گردشگری ناپایدار و… تهدید می کند اما مطابق پژوهش های عملی روند تغییرات آب و هوایی در سه دهه گذشته در این منطقه هشداری برای تغییر این اقلیم است که تغییرات اقلیمی حیات گیاهان و جانواران را تهدید می کند.
بنابراین انجام هر اقدام و برنامه های که بتواند بر تغییر اقلیم را تشدید کند یا وضعیت آب و هوایی منطقه را تحت تاثیری قرار دهد اثرات زیانباری بدنبال خواهد داشت و باید تلاش کرد ضمن شناسایی این منطقه بر اهمیت و ضرورت حفظ آن تاکید کرد و نهادهای مدنی و خبرگان را به مطالعه و اهمیت شناخت ظرفیت آن وا داشت و از هر گونه عمل مخربی و تهدید کننده منطقه جلوگیری کرد.
کهگیلویه و بویراحمد استانی بکر و چهار فصل که مناطقی از آن گرمسیری و مناطقی ر بخش سردسیری واقع شده است و رشته کوه “دنا” در منطقه سردسیری قرار گرفته است که یکی از زیستگاه های مهم کشوری است.
این خطه با توجه به پستی و بلندی های فراوان و تنوع اقلیمی، هفت منطق حفاظت شده؛ “دنا” ، “دنای شرقی” ،”خاییز سرخ” ، “خامی” ، “دیل” ،”سولک” و “سیوک” در این استان زیبای طبیعی وجود دارد.
استان علاوه بر داشتن هفت منطقه حفاظت شده، همچنین ۶ منطقه شکار ممنوع شامل: “کوه حاتم تلرش” حد فاصل شهرستان بهمئی و لِنده و بهبهان در خوزستان، “پادنای سمیرم”، “ماغر” در شهرستان بهمئی، “لار” در شهرستان باشت، “خرم ناز” در بویراحمد و “کوه اشکر” در شهرستان چرام، دارد.
هم در منطقه‌ای که تمام عرصه هایش کوهستانی و تردد در آن به سختی صورت می گیرد.
به گزارش ایرنا، منطقه حفاظت شده دنا از مهمترین ذخیره گاه‌های زیست کره جهان ،ظرفیتی مهم برای حفظ بیش از ۳۲۰ گونه جانوری در این منطقه بکر و میراث گرانبهای طبیعی است.
این منطقه در شانزدهم تیرماه سال ۹۰ به عنوان پانصد و شصت و یکمین ذخیره گاه زیست کره جهان در سازمان یونسکو ثبت شد.
وجود کوه، جنگل، بیش از ۱۰۰ چشمه، رودخانه و ۱۲۰۰ گونه گیاهی دنا را به زیستگاه گونه‌های جانوری مختلف تبدیل کرده است.
ذخیره گاه زیست کره دنا یکی از نقاط با ارزش از منظر سیمای سرزمینی و غنای زیستی در جهان محسوب می شود.
مناطق حفاظت شده دنا با وسعت ۹۳ هزار و۶۶۰ هکتار و دنای شرقی با وسعت ۲۸ هزار و ۲۰۲ هکتار در شهرستان های بویراحمد و دنا در کهگیلویه و بویراحمد قرار گرفته اند.
منبع
