مسجد سوور مهاباد یادگاری از دوران صفوی

به گزارش ایرنا، مسجد جامع (مزگه‌وت سوور) مهاباد، یکی از قدیمی‌ترین مسجد این شهرستان و از زیباترین آثار معماری دوره صفوی در شمال‌غرب کشور به شمار می‌رود که در ۲۵ آبان ۱۳۴۸ با شمارهٔ ثبت ۸۸۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

پیشینه این مسجد تاریخی در مهاباد از چندین جهت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و یکی از این ویژگی ها، معماری سالم و منحصر به فرد مسجد سوور است که تمام ویژگی‌های یک بنای تاریخی دوران صفویه را دارد و در طول این سالها همچنان به عنوان مسجد جامع شهر مورد استفاده قرار گرفته است.

مسجد سوور «مزگه‌وتی سوور» مهاباد دارای یک صحن داخلی با ستون های سنگی و سقفی گنبدی آجری، ۲ ایوان، مناره، شبستان و مجموعه حجره‌ها در اطراف صحن به خوبی معماری ایرانی – اسلامی در ساخت این بنا مشهود است و در ۲ ضلع جنوبی و شمالی بنا درب‌های چوبی و قدیمی قرار دارد.

در گذشته از طریق کانال های مخصوص آب که به آنها «کاریز» گفته می شد، آب از مناطق بالا دست مهاباد به حوضخانه‌ها و مساجد مهاباد می رسید و بدون شک مسجد سوور مهاباد نیز از این قاعده مستثنی نبود اما اکنون با توجه به ساخت و سازهای مختلف بسیاری از این مسیرهای انتقال آب از بین رفته است.

در سال های اخیر در اقدامی غیرمعمول برای بناهای تاریخی با سازه آجری و سقف گنبدی، بخشی زیادی از خاک پشت بام این مسجد که از ورود آب باران جلوگیری می کرد، برداشته شده است و سقف گنبدی آن با ایزوگام، عایق شده است.

به گفته کارشناسان هر چند این اقدام می تواند در کوتاه مدت می تواند مانع ورود رطوبت به داخل سازه شود شود اما چون مانع خروج رطوبت هم می شود می تواند علاوه بر کاستن از زیبایی این بنا، به مرور زمان از استحکام بنا هم بکاهد.

قرار گرفتن ۲ بنای تاریخی دیگر از جمله کاروانسرای «سیمون» و حمام میرزا رسول (موزه مردم شناسی) در نزدیکی مسجد سوور مهاباد بر اهمیت این بنای تاریخی افزوده بود و در گذشته بسیاری بازرگانان و تجار در مسیر فرعی جاده ابریشم باید از مهاباد عبور می کردند.

در طول این دوران مسجد سوور مهاباد به عنوان مرکزی علمی معتبر در منطقه برای یادگیری علوم مختلف مشهور بوده و شعرا و ادیبان بزرگی در این دارالعلم مشغول تحصیل و تدریس بودند که می توان به میرزا ابوالحسن سیف‌قاضی، ملارسول ادیب، سید محمدامین شیخ الاسلامی مکری ( هیمن)، عبدالرحمن شرفکندی ( هه ژار)، ملا غفور دباغی، میرزا عبداالرحیم ساوجبلاغی( وفایی) و روحانیون و علمای این منطقه اشاره کرد.

علاوه بر این اما اکنون مسجد سوور «مزگه‌وتی سوور» مهاباد به دلیل این ویژگی های تاریخی و منحصر بودن بنای آن از جمله گزینه‌های خوب برای قرار گرفتن در فهرست ثبت جهانی مساجد تاریخی ایران قرار دارد.

میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مهاباد نیز در طول این چند سال تمام توان خود را برای محافظت از این بنای تاریخی به کار گرفته است و یادگارنویسی ها پیرامون آن را با حضور کارشناسان پاک کرده است.

امسال نیز به همت اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان غربی ۲ میلیارد ریال برای بازسازی و مرمت پنجره‌های چوبی مسجد سوور «مزگه‌وتی سوور»مهاباد هزینه شده است تا این بنا همچنان سر زنده و پویا باقی بماند.

هر چند مرمت و نگهداری مسجد سوور «مزگه‌وتی سوور» مهاباد به عنوان بنای تاریخی و ارزشمند طبق قانون بر عهده میراث فرهنگی است اما تمام ارگان ها و دستگاه های دولتی و بخشی خصوص هم باید تلاش کنند که این بنای تاریخی این پویایی خود را حفظ کند.

مهاباد ۹۲ اثر تاریخی ثبت شده ملی دارد که غار سهولان، تالاب بین‌المللی کانی‌برازان، موزه مردم شناسی و حمام میرزا رسول، دخمه سنگی فخریگاه، برده‌کنته و سد مهاباد از مهم‌ترین اثرهای تاریخی و جاذبه های گردشگری این شهرستان است.

مهاباد در جنوب آذربایجان‌غربی واقع شده شده است.