مغولستان؛ گلوگاه چین در دست آمریکا

به گزارش روز سه‌شنبه ایرنا، در دو هفته گذشته، ملاقات‌های گسترده‌ای میان سران مغولستان و آمریکا صورت گرفت و دو کشور اولین گفت‌وگوی راهبردی جامع خود را آغاز کردند. سفر باتتسسگ باتمونخ، وزیر امور خارجه مغولستان به واشنگتن و دیدار آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا از اولان باتور، نشان‌دهنده پیشرفت شراکت استراتژیک مغولستان و ایالات متحده در زمینه های مختلف بود.

سفر باتتسگ به واشنگتن به عنوان اولین دیدار سیاسی با آمریکا در دولت ائتلافی تازه تاسیس مغولستان، بسیار مهم بود.

علاوه بر این، سفر او مکانیسم گفت‌وگوی جدیدی را راه اندازی کرد که به عنوان گفت‌وگوی جامع استراتژیک شناخته می شود. به گزارش خبرگزاری ملی مغولستان (مونتسامه)، اولین گفت‌وگوی راهبردی جامع مغولستان و آمریکا هفت جلسه درباره منافع دوجانبه و تبادل نظر در مورد تعمیق روابط و همکاری‌های مغولستان و آمریکا در زمینه‌های سیاسی، دفاعی، تجاری، آموزشی، فرهنگی، توسعه روابط بشردوستانه و روابط مردم با مردم تحت مشارکت همسایه سوم راهبردی و… را شامل می‌شد.

گفت‌وگوی جامع استراتژیک به عنوان مکانیزمی برای ارتباط قوی‌تر و عمیق‌تر بین واشنگتن و اولان باتور عمل می‌کند. مکانیسم گفت‌وگو برای سیاست خارجی چند ستونی مغولستان بسیار مهم است زیرا نه تنها در روابط دوجانبه بلکه در پلتفرم های چندجانبه مانند گفت‌وگوی اولان باتور در مورد امنیت شمال شرق آسیا نیز استفاده می‌شود .

بلینکن در کنفرانس مطبوعاتی مشترک بعد از دیدار خود از اولان باتور تاکید کرد تعاملات دوجانبه بین مغولستان و آمریکا در سال‌های اخیر تقویت شده است.

سفر بلینکن به مغولستان اولین سفر وزیر امور خارجه آمریکا پس از سفر جان کری در سال ۲۰۱۶ است؛ زمانی که وی از مغولستان به عنوان «واحه دموکراسی در یک منطقه سخت» نام برد.

در یکم اوت، بلینکن با رئیس جمهور مغولستان، خورلسوخ اوخنا و نخست وزیر این کشور اویون اردنه لووسانامسری ملاقات کرد. در این دیدار رسمی، خورلسوخ تاکید کرد که مغولستان اهمیت زیادی به روابط خود با ایالات متحده می دهد و این کشور شریک قابل اعتماد، استراتژیک و دوست نزدیک محسوب می شود.

خورلسوخ یکی از اولویت‌های سیاست خارجی مغولستان راا تقویت بیشتر روابط با آمریکا، خواند و خاطرنشان کرد: سفر بلینکن به مغولستان در مدت کوتاهی پس از میزبانی از وزیر امور خارجه مغولستان در واشنگتن نشان واضحی از تعهدات آمریکا است بنابراین ما همکاری خود را بیشتر گسترش می‌دهیم.

اویون اردنه نیز بر مشارکت رو به رشد بین اولان‌باتور و واشنگتن تأکید کرد و گفت: آمریکا نه تنها همسایه سوم استراتژیک ما است، بلکه یک شریک دیرینه در بسیاری از زمینه‌های همکاری است و آمریکا، ستاره شمالی راهنمای ما در سفر دموکراتیک مغولستان است.

از زمان آغاز به کار مشارکت استراتژیک مغولستان و آمریکا در سال ۲۰۱۹، روابط دوجانبه بین دو کشور همچنان رو به رشد بوده است.

یکی از اقدامات قابل توجه، توافقنامه آسمان‌های باز ۲۰۲۴ است که در سال گذشته در سفر اویون اردنه به واشنگتن به دست آمد. این توافق راه را برای ارتباط هوایی بیشتر بین آمریکا و مغولستان با هدف اجرای پروازهای مستقیم مسافری بین این دو کشور هموار کرد.

توافقنامه آسمان های باز این قابلیت را دارد که نه تنها به اقتصاد مغولستان تنوع ببخشد، بلکه روابط بین مردم را تقویت کند و تبادلات فرهنگی و آموزشی را افزایش دهد. انگیزه اقتصادی دیگر برای توافقنامه آسمان های باز، امید به افزایش گردشگری آمریکا به مقصد مغولستان است.

حمایت واشنگتن از مغولستان دموکراتیک می‌تواند شراکت استراتژیک میان دو کشور را تقویت کند و درهایی برای فرصت‌های همکاری بگشاید، گسترش بهره‌برداری از مواد معدنی حیاتی در مغولستان، انگیزه ای مهم برای واشنگتن است تا به مغولستان به عنوان یک شریک استراتژیک بها دهد.

سفرهای اخیر در سطح بالا بین این دو کشور نشان دهنده تلاش قابل توجه هر دو طرف برای سرعت بخشیدن به مشارکت استراتژیک است. از آنجایی که انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر (آبان) در حال نزدیک شدن است، گفت‌وگوی قوی و آینده‌نگر با این کشور برای تلاش‌های سیاست خارجی مغولستان بسیار مهم است.

مغولستان، منبع مواد معدنی در موقعیت استراتژیک جغرافیایی

مغولستان یکی از کشورهایی است که سیاست خارجی خود را بر عنصر توازن بنا و تلاش می‌کند تا از این طریق یک سیاست خارجی مستقل ایجاد کند. منابع زیرزمینی این کشور، به ویژه زغال سنگ، مورد توجه چین و روسیه و همچنین آمریکا و سایر کشورهای غربی است، بنابراین، دولت اولان‌باتور با ایجاد روابط خوب با چین و روسیه از یک سو و دیگر کشورهای غربی از سوی دیگر، تلاش می‌کند بین قدرت‌های بزرگ تعادل برقرار کند.

اگرچه دولت اولان باتور برای توسعه یک سیاست خارجی چندجانبه تلاش کرده است اما هر از چند گاهی افزایش قابل توجهی در علاقه طرفین به این کشور و تلاش آن‌ها برای تقویت روابط صورت گرفته است و جدیدترین نمونه آن تلاش‌های تازه واشنگتن است.

به‌تازگی موقعیت جغرافیایی این کشور و ذخایر زغالسنگ، دولت‌های غربی را بیش از گذشته به تعامل با مغولستان متمایل کرده است. زغالسنگ نقش عمده ای در مصرف انرژی چین دارد که مانند بسیاری از کشورهای دیگر همچنان به نفت و گاز طبیعی وابسته است. در سال ۲۰۲۲، مصرف زغالسنگ چین ۴.۶ درصد نسبت به سال قبل افزایش یافت و به ۴.۵ میلیارد تن رسید.

در این مرحله، در مقابل علاقه روزافزون چین به مغولستان، کشورهای غربی می‌خواهند حضور خود را در این کشور افزایش دهند و با نشان دادن علاقه بیشتر به مغولستان، دستی قوی در برابر چین داشته باشند.

مغولستان با چالش‌های بی‌سابقه‌ای از جمله بخش کشاورزی، اختلال در عرضه نهاده‌های کلیدی مانند کود و عدم اطمینان بازار مواجه است و مقامات آمریکا با همتایان مغولستانی خود از طریق فعالیت‌های متعدد برای ارتقای رشد اقتصادی پایدار و انعطاف پذیر و امنیت غذایی کار می کنند. به این ترتیب چالش های کشاورزی مغولستان به عنوان فرصتی برای آمریکا برای افزایش حضور در منطقه تلقی می شود.

سال گذشته میلادی دولت آلمان در توافق نامه‌ای تصمیم گرفت ۷۸ میلیون یورو به دولت اولان‌باتور کمک مالی کند که بزرگترین مبلغ در تاریخ مذاکرات همکاری دوجانبه است. این وام تا سقف ۲۹ میلیون یورو می تواند به بودجه برنامه های ملی تبدیل شود و از طریق صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا در بخش بهداشت هزینه شود. این در حالیست که کره جنوبی یکی از متحدان واشنگتن در آسیا نیز اقداماتی را برای افزایش بیشتر روابط با مغولستان داشته است.

اهمیت مغولستان در مبارزه مداوم بین غرب و چین به رهبری آمریکا اهمیت فزاینده‌ای یافته است. کشورهای غربی از آنجا که مغولستان را کشوری نزدیک‌ به غرب می‌دانند، حمایت های بیشتری در بخش‌های اقتصادی و بهداشتی این کشور آسیایی بعمل می‌آورند.