نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیمجموعه مستند «بین خطوط» با موضوع گفت‌وگو با نویسندگان مطرح دنیا به میزبانی مجید تفرشی هر هفته چهارشنبه شب‌ها ساعت ۱۹ روی آنتن شبکه چهار سیما می‌رود.
امنیت انسانی و نقش شرکت‌های بزرگ در تامین و تخریب آن در جهان، اقتصاد، روابط بین‌الملل ایران به ویژه در مرزهای شمالی، سازمان امنیتی و فعالیت‌هایشان در خاورمیانه و جهان اسلام (سازمان امنیتی غربی)، شیعیان به عنوان اقلیت در غرب و زنان شیعه در دنیای امروز و جامعه‌شناسی فوتبال از جمله موضوعاتی است که در هر قسمت از این مجموعه مستند به آن پرداخته می‌شود.
نایجل وست نویسنده و متخصص مسایل امنیتی، دفاعی و نظامی، مارک دویج استاد دانشگاه برایتون و مشاور فرهنگی فدراسیون فوتبال اروپا، ربکا مسترسون محقق، نویسنده و پژوهشگر فلسفه اسلام شیعی، مرضیه کوهی استاد روابط بین‌الملل دانشگاه دارام، یافا شنیک استاد دانشگاه بیرمنگام، مری مارتین استاد امنیت انسانی از دانشگاه ال اس ای لندن و الیور شاربروت استاد دانشگاه بیرمنگام از جمله مهمانان «بین خطوط» هستند.
این مجموعه مستند قصد دارد علاوه بر ارتباط بین فرهیختگان بین‌المللی ایران و جهان، پُلی میان انتقال دانش و تجربه نویسندگان جدید و کمتر شناخته شده به ایران بزند.
مجید تفرشی میزبان و پژوهشگر این مستند در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا در مورد این که آیا گفت‌وگویی که بین او و مهمانان برنامه شکل می‌گیرد، از قبل برنامه‌ریزی شده یا بداهه است؟ گفت: طبیعت برنامه گفتگومحور و محتوامحور، با تاک شو و دورهمی متفاوت است؛ به ویژه آن که بن‌مایه برنامه دستاورد علمی و کارنامه قلمی مهمان باشد.
وی ادامه داد: آشنایی شخصی من با مهمانان، به دلیل کار اصلی پژوهش و نگارش عنصر اولیه شکل‌گیری گفت وگو بوده و پس از آن کار پژوهشی و مطالعه دقیق آثار میزبان است. من مجری حرفه‌ای سلبریتی نیستم و نمی‌خواهم باشم. چرا که صفت اصلی من محقق و پژوهشگر تاریخ و علوم انسانی است. مهمانان برنامه نیز اغلب محققی برجسته هستند نه سلبریتی. بنابراین، سوالات اولیه درباره زندگی و کارنامه میزبان براساس مطالعه درباره شخص او و آثارش، به ویژه آثار اخیر و دیگر دستاوردهای علمی‌اش شکل می‌گیرد. اما ادامه برنامه و سوالات بر اساس اظهارات مهمان و گفت و شنود و مباحثه با مجری ادامه می‌یابد.
خطوط قرمز دینی، ملی و سیاسی را می‌دانم، اما تسلیم سلیقه‌های شخصی و دیدگاه دیگران به ادعای مصالح دینی، ملی و سیاسی نمی‌شوممیزبان مجموعه مستند «بین خطوط» تاکید کرد: در این گفت وگوها سعی می‌کنم که نه صرفا شنونده باشم و نه به صورت تهاجمی جدل کنم. حد فاصل بین این دو روش کار دشواری است، ولی باید رعایت شود. متکلم وحده بودن مهمان نه مفید است و نه جذاب. جدل مکرر با مهمان نیز شان برنامه را از بین می‌برد و برنامه را از محتوا تهی می‌کند. ضمنا همواره باید توجه کنم که خروجی برنامه هم ارزش علمی بالا برای مخاطب خاص داشته باشد و هم جذابیت و استفاده برای مخاطب عام.
تفرشی در جواب به این سوال که ضبط هر قسمت از برنامه چقدر طول کشده و آیا محدودیت زمانی برنامه روی کیفیت کار تاثیرگذار بوده است یا نه، اظهار کرد: سوای آماده‌سازی‌های علمی، فنی و تدارکاتی اولیه و سفر به محل کار یا زندگی مهمان، ضبط حضوری هر برنامه از آغاز تا پایان حدودا ۴ ساعت طول می‌کشد. یک ساعت آماده‌سازی صحنه و گفتگوی خارج از کادر میزبان و مهمان، دو ساعت ضبط برنامه با همه توقف‌ها و تکرارهای احتمالی و یک ساعت ضبط پلاتو، واکنش و دیگر موارد مورد نیاز برای اینسرت و مونتاژ.
وی با بیان اینکه منکر نبود ممیزی در کتاب و رسانه نیست اما خودش را از قبل تسلیم سلیقه‌های دیگران نمی‌کند، مطرح کرد: خطوط قرمز دینی، ملی و سیاسی را می‌دانم، اما تسلیم سلیقه‌های شخصی و دیدگاه دیگران به ادعای مصالح دینی، ملی و سیاسی نمی‌شوم. من روش خودم را دارم و پیشاپیش خودسانسوری نمی‌کنم. البته همه تلاش‌ها برای پخش شدن محصول است. ضمنا نمی‌توانم مانع اعمال سلیقه تهیه‌کننده و رئیس رسانه قبل از پخش بشوم.
پژوهشگر مجموعه مستند «بین خطوط» درباره انتخاب مهمانان برنامه عنوان کرد: صد در صد انتخاب میزبان و سوژه نهایتا با من بوده است اما حتما دستیاران پژوهش و همکاران علمی در این مسیر به من یاری می‌رسانند، ولی انتخاب و تصمیم نهایی با خودم بوده است. ناگفته نماند که اکثر مهمانان براساس اهمیت، جذابیت موضوع و دارا بودن کار جدید و اخیر علمی انتخاب شدند.
هدف اصلی مستند «بین خطوط» ایجاد فضای سالم برخورد اندیشه به نویسندگان مهم و موضوعات جدی بین‌المللی است که در ایران کمتر شناخته شده‌اندتفرشی درباره چالش‌های کار در این پروژه تصریح کرد: به دلیل مشکلات و تبلیغات سیاسی ضدایرانی، برخی نویسندگان تمایلی به گفتگو با رسانه داخل ایران را ندارند یا اگر خودشان بخواهند، دیگران مانع مشارکت آنان می‌شوند. ضمنا به دلیل هزینه سنگین و بودجه خیلی پایین تعیین شده تولیدات محتوا محور، به ویژه در کشورهای غربی، عملا کیفیت کار به میزبان مطلوب و مورد علاقه ما نیست. ضمن آنکه اغلب مسئولان و صاحبان رسانه‌های خصوصی و دولتی ایرانی که تصمیم گیرنده هستند، یا درک و علاقه‌ای نسبت به اهمیت این امور علمی رسانه‌ای ندارند و یا اگر درک و علاقه دارند، تصمیم گیرنده و صاحب اثر اداری، اجرایی و مالی نیستند.
به گفته وی، هدف اصلی این برنامه ایجاد فضای سالم برخورد اندیشه به نویسندگان مهم و موضوعات جدی بین‌المللی است که در ایران کمتر شناخته شده‌اند. در حقیقت شناخت نویسندگان مهم و تاثیرگذار مقیم کشورهای غربی و آثار آنان و درک اهمیت موضوعات مطرح شده، چه برای مخاطب خاص حرفه‌ای و چه مخاطب عام علاقمند به موضوعات حوزه علوم انسانی مفید و لازم است.
میزبان مجموعه مستند «بین خطوط» در پاسخ به این پرسش که آیا برای تولید این مستند نیاز به همکاری با منابع خارجی یا نهادهای دینی داشته است یا نه، گفت: تنها تعامل لازم، با موسسات علمی و آکادمیک مهمانان برای هماهنگی گفت وگو بوده است.
تفرشی درباره تجربه حضور در این مجموعه مستند مطرح کرد: قبلا تجربه تهیه و نگارش برنامه‌های مشابه به زبان انگلیسی را داشته‌ام. ولی این که شخصا مجری و میزبان باشم، تجربه‌ای جدید و جذاب بود. گرچه در این قبیل برنامه‌ها، میزبان نباید در موضوع دانش بیشتری از مهمان داشته باشد، اما حتما باید در حد قابل قبولی دانش داشته باشد تا پا به پای مهمان در طرح موضوعات پیش برود.
وی در پایان درباره فعالیت این روزهای خود خاطرنشان کرد: کار اصلی من پژوهش و نگارش تاریخ معاصر و سندپژوهی است. اکنون در حال نگارش یک کتاب مفصل چند جلدی درباره تاریخ روابط ایران و غرب و به ویژه بریتانیا در فاصله سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۷ هستم. ضمنا در حال تهیه مقدمات یک سری برنامه تاریخی تلویزیونی و همچنین مقدمات تولید مجموعه‌های اینترنتی تاریخی، بین‌المللی کتاب هستم.
منبع
