گفت‌وگو با اولین خبرنگار ایرانی که در نشست ناتو شرکت کرد/ ناتو در خاموشی فرو رفت

علیرضا جباری در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا اظهار داشت: خبرنگاری را تقریبا از زمان جنگ شروع کردم، سن کمی داشتم اما نوشتن را از همان زمان تمرین کردم؛ اولین مقاله یا مطلب رسمی که نوشتم زمان حمله عراق به کویت در سال ۱۹۹۱ میلادی بود؛ در جبهه برخی از وقایع جنگ را می‌نوشتم و به دوستان و روابط عمومی‌ها می‌دادم. از آن مطالب شاید یکی دو مورد باقی است اما اطلاع زیادی ندارم.

وی یادآوری کرد: دوران خبرنگاری من بسیار پرفراز و فرودی بود. همین موضوع باعث شد که من تجربه‌های بسیار خوب و ارزشمندی از دوران خبرنگاری‌ام کسب کنم. خبرگزاری ایرنا اگرچه یک سازمان دولتی داخلی است، اما بر اساس تجربه‌ای که کسب کردم آن را یک نهاد بین‌المللی دیدم؛ به ویژه زمانی که رئیس دفتر ایرنا در ترکیه شدم و در آنجا تجربه‌های ارزشمندی را کسب کردم.

خارج که رفتم به اهمیت خبرگزاری ایرنا پی برم

جباری افزود: در سال‌های خدمت و تحولات داخلی کشور، تجربه‌های مختلفی در رویدادهای مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی در کشور داشتم؛ انتخابات‌ها، جشنواره‌ها، مسابقات، حوادث اجتماعی و سیاسی، در وقایع کوی دانشگاه‌ها یک کار سنگین خبری انجام می‌دادیم، (خندید …) البته در این عرصه‌ها سختی زیاد کشیدیم، کتک‌ هم خوردیم، با همه سختی‌ها و تلخی و شیرینی‌هایی که کار اخبار داخلی دارد، اما بیشتر در خارج از کشور به ماهیت واقعی و اهمیت خبرگزاری پی بردم.

وی درباره توسعه شبکه‌های اجتماعی و اخبار فضای مجازی، گفت: خیلی‌ها فکر می‌کنند خبرگزاری‌ها در دل فضای مجازی برود تکلیف در دنیای اکنون روشن می‌شود، اگرچه این هم خیلی خوب و ضروری است، اما الزاما همه کار نیست؛ فضای مجازی می‌تواند مفید و پیش‌برنده باشد، اما خبرگزاری ماهیتا فضای رسمی خود را دارد جایی که دولت‌ها و نمایندگی‌های خارجی به ویژه برای مستند کردن اخبار خودشان حتی وقایع خود منبع رسمی و دولتی دارند. در آن در فضا خبرگزاری ماهیت خود را از دست می‌دهد. ایرنا پیش از اینها باید وارد این عرصه شود.

جباری به بُرد و نفود و تاثیر خبرگزاری ایرنا در خارج از کشور اشاره کرد و گفت: هر خبری که در ایرنا منتشر می شود و از خروجی خبرگزاری به سمت مخاطبان می‌رود، اولین کسانی که آن را برداشت می‌کنند دولت‌ها هستند چون نیاز به یک منبع رسمی دارند، اینجاست که ارزش و هویت خبرگزاری مشخص می شود.

اولین خبرنگار ایرانی حاضر در نشست ناتو

جباری توضیح داد: در دوران کاری در ایرنا که در خارج از کشور مامور بودم، شاید اولین خبرنگار ایرانی بودم که در نشست ناتو شرکت کردم، نخستین خبرنگار ایرانی بودم که با رئیس جمهوری ترکیه گفت‌وگو کردم.

خبرنگار پیشکسوت ایرنا یادآوری کرد: من در سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۱ (۱۳۸۶ تا ۱۳۹۱) رئیس دفتر ایرنا در ترکیه بودم، خیلی تلاش می‌کردیم که ارتباط خبری خودمان را با منابع رسمی و حتی دولتی ترکیه گره بزنیم. برای همین به لحاظ اعتمادی که ایجاد شده بود دفتر برگزیده در بین دفاتر رسانه‌های خارجی مستقر در ترکیه معرفی شدیم.

وی گفت: همان زمان از ما برای شرکت در نشست وزیران دفاع ناتو و بعد از آن سران ناتو که قرار بود در استانبول برگزار شود، به عنوان خبرنگار خارجی دعوت شد. چند سوال مطرح بود که یک ایرانی در نشست ناتو چه می‌خواهد و چه ضرورتی دارد؟ آن موقع به معاون وقت خبر ایرنا اطلاع دادم که چنین موقعیتی پیش آمده و از من به عنوان خبرنگار ایرنا دعوت کردند که دست‌کم یک تجربه بالایی است. از طرف کسانی که در آنجا بودند از این حیث که یک ایرانی در نشست ناتو شرکت کرده خیلی برد داشت، و چون باراک اوباما به عنوان رئیس جمهوری در آمریکا در قدرت بود، اهمیت این مساله را دوچندان می‌کرد. البته ابتدا به من از طرف ایرنا گفته شد که دلیلی برای حضور نمی‌بینیم، اما من اصرار کردم و موافقت شد و در این نشست سه روزه حضور داشتم.

ناتو در خاموشی فرو رفت

جباری درباره اتفاق خاص و تیتر خبری برای اجلاس ناتو در ترکیه اشاره کرد و توضیح داد: ناتو لایه‌های امنیتی شدید دارد. اولین شب نشست، در ورود برخی روسای جمهوری و وزیران دفاع از کشورهای مختلف، برق‌ها قطع شد. طبق عادت لپ‌تاپ خودم را می‌بردم و چراغ‌ها خاموش شد و تنها کسی که به لپ‌تاپ دسترسی داشت من بودم. در همین حین، همه در تاریکی بودند من کارهایم را انجام می‌دادم. همان زمان خبری تنظیم کردم با این عنوان که «ناتو در خاموشی فرو رفت»… این خبر خیلی زود همرسانی شد و تمام عکاسان و خبرنگاران از روی مانیتور من عکس می‌گرفتند که تنها خبرنگاری که در حال کار کردن است ایرانی است و بازتاب زیادی داشت.

خبرنگار بازنشسته ایرنا، اظهار داشت: البته قرار نبود در نشست ناتو دنبال چیزی باشم، یکی از خبرنگاران آسوشیتدپرس به من گفت که «واقعا اینجا چه می‌خواهی؟ اصلا ایران که عضو ناتو نیست دنبال چیست»، من می‌خندیدم،همان خبر را نشانش دادم، او هم خندید و گفت «واقعا تو یک خبرنگاری، به موقع و عالی».

خبرگزاری رسمی نباید پیرو فضای روزنامه‌ها شود

جباری گفت: یک خبرنگار برای حضور در یک رویداد باید ببیند حضورش چقدر می‌تواند ارزشمند باشد، در داخل کشور حتی خیلی‌ها ارزش چنین خبرهایی را مانند اتفاقی که در ناتو افتاد نمی‌دانند، اما نوع و مفهوم این خبر در خارج از کشور برای خود ایرنا واقعا یک برد رسانه ای خوبی بود و بازتاب آن به وضوح دیده شد.

خبرنگار پیشکسوت ایرنا خاطرنشان کرد: قدر و منزلت و جایگاه و تاثیر خبرگزاری و اندازه آن ربطی به مسائل داخلی ندارد، خبرنگارانی که در یک رسانه رسمی مانند خبرگزاری دولتی فعالیت می‌کنند نباید پیرو فضای روزنامه‌ها و مطبوعات دیگر که غیر رسمی‌تر هستند، باشند، یک خبرنگار باید در هر لحظه و هر جا که ماموریت خبری دارد تلاش کند خوراک خبری اثربخش و جذاب برای رسانه و مخاطب تامین کند، این نگاه و رویکرد به یک سرمایه‌گذاری عمیق و مستمر نیاز دارد.

علی جباری از ۲۰ مهر ماه ۱۳۷۲ در بخش‌های مختلف سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی خدمت کرد و پس از ۳۲ سال در ۲۰ اسفند ۱۴۰۲ بازنشسته شد.