تعزیه در دو دهه اخیر با آسیب‌های جدی مواجه شده است

به گزارش ایکنا، آیین رونمایی از اولین آلبوم ردیف آوازی تعزیه ایران اثر سیدمحسن هاشمی به همت مرکز موسیقی در حوزه هنری امروز ۲۹ مرداد در تالار مهر حوزه هنری برگزار شد. این اتفاق برای اولین بار است که در کشورمان رخ داده و حاصل سه دهه فعالیت و 5 سال ضبط آوازها توسط سیدمحسن هاشمی بوده است.

در ابتدای جلسه موسیقی احمد رمضی، مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری گفت: این کار زمان آقای عرفان‌پور کلیدش خورده شد. این اثر، آلبومی راهگشا برای جوانان و نوجوانان است و می‌تواند در تعزیه اتفاقات خوبی را رقم زند.

در ادامه داوود فتحعلی‌بیگی، پیشکسوت هنرهای آیینی بیان کرد: از جمع‌آوری بانی این آلبوم و همچنین حوزه هنری کمال تشکر را دارم زیرا مدت‌ها منتظر چنین اتفاقی بودیم. برای خلق این قبیل کارها نیاز به مدیران عاشق و مشتاق هستیم. خوشبختانه پشت این آلبوم چنین اتفاقی رخ داده است. همچنین باید از همت و تلاش سید محسن هاشمی برای جمع‌آوری این آلبوم کمال تشکر را داشته باشم. 

وی افزود: در حوزه هنرهای آیینی هر فردی که قدمی بردارد، اتفاقی فرخنده است که باید مورد توجه قرار گیرد. متأسفانه در زمان حال همت خوبی برای حمایت از هنرهای آیینی وجود ندارد حتی این امر را در دانشگاه‌ها نیز شاهد هستیم در حالی‌که در دانشگاه‌ها باید رشته تعزیه داشته باشیم. البته قرار بود در دانشگاه آزاد کارهایی انجام شود و قدم‌هایی هم برداشته شد اما متأسفانه به ثمره ننشست. 

این پیشکسوت هنرهای نمایشی ادامه داد: در یک و دو دهه اخیر تعزیه در معرض آسیب‌های جدی قرار گرفته، این مشکل را هم در بحث پوشش و لباس می‌توان مشاهده کرد هم در موسیقی تعزیه دیده می‌شود. نکته تأسف‌آور این است که برخی از تحریف‌ها به اسم نوآوری رخ می‌دهد. برای مثال رنگ لباس شخصیت‌ها تغییر پیدا کرده است. خوشحالم امروز شاهد قدمی در جهت رفع بخشی از تحریف‌های موجود در تعزیه هستیم که به همت آقای محسن هاشمی رقم خورده است. 

بعد از سخنان استاد فتحعلی‌بیگی پرده‌ای از تعزیه توسط سید محسن هاشمی اجرا شد و سپس محمود حبیبی اشعاری در مدح اباعبدالله (ع) خواند.

مهدی امین فروغی، استاد و پژوهشگر هنرهای آیینی دیگر سخنران این مراسم اظهار کرد: به راستی از اینکه در این جلسه حاضرم، خوشحالم زیرا از دیرباز منتظر چنین جلسه‌ای بودم برای همین از بانیان این رویداد آقای سید محسن هاشمی و حوزه هنری کمال تشکر را دارم. جای چنین اثری در تعزیه بسیار خالی بود. 

وی اضافه کرد: این ردیفی که در موسیقی داریم، فراز و فرودهای بسیاری را در کشورمان داشته است. ما نمی‌دانیم در دوره هخامنشی چه ردیف‌های موسیقی وجود داشته است البته هرودوت اشاراتی گذرا به این امر داشت. در اشارات هرودوت آمده، موسیقی در زمان هخامنشی دو شکل رزمی و آیینی داشته است. در عصر ساسانی گسترش موسیقی را شاهد هستیم. از دوره ساسانی به عنوان دوره گسترش موسیقی نام برده می‌شود. در آن دوره رامین و بامشاد فعالیت می‌کردند. 

این استاد هنرهای آیینی تأکید کرد: از قرن سوم تا نهم هجری بزرگانی چون ابوعلی سینا و فارابی به موسیقی اشاره کرده‌اند. آواز در این ایام به ۱۲ مقام در موسیقی اشاره دارد. از قرن نهم به بعد موسیقی دستخوش دگرگونی شد. به ویژه از زمان قاجار به بعد دیگر ما نمودی از مقام را در موسیقی نمی‌بینیم بلکه به دستگاه در موسیقی پرداخته می‌شود. این نگاهی گذرا به ردیف موسیقی در ایران بود. این نکته را متذکر می‌شوم که در دوره صفوی اهالی موسیقی و شاعران خانه‌نشین شده و برخی از آن‌ها به هند مهاجرت کردند.

امین فروغی با بیان اینکه در زمان قاجار بزرگ‌ترین آوازخوانان ما تعزیه‌خوان‌ها بودند، تأکید کرد: در حقیقت تعزیه مرکزی برای جلوه‌های موسیقی ایرانی شد. برای مثال تاج اصفهانی، خواننده بزرگ دوره پهلوی اول، موسیقی را از تعزیه فرا گرفته بود. این خدمتی بود که در واقع تعزیه به حفظ و پاسداشت موسیقی ما کرد. در خاتمه باید بگویم، ردیف‌های موسیقی ملی ما از تعزیه بهره برده است. 

سید محسن هاشمی، پژوهشگر، موسیقی‌دان و تعزیه‌خوان به عنوان آخرین سخنران بیان کرد: در این 30 سال گذشته هر کجا که رفتم دغدغه موسیقی داشتم. پیش بزرگان تعزیه زانو زدیم اما دوستان و بزرگانی که آن زمان حق شاگردی به کارشان داشتیم، تعزیه را به خوبی اجرا می‌کردند ولی از یک سری موارد اطلاع نداشتند. این راه اصرار استاد فتحعلي‌بیگی بود‌. لذا ضبط ردیف‌ها در زمان کرونا سخت بود‌. در آن زمان استودیو‌ها تعطیل بود و ما در آن ایام کار را ضبط کردیم و وقتی کار تمام شد به دنبال کسی بودیم که این کار را اشاعه دهد. خداراشکر آقای عرفان‌پور و و آقای رمضی کار را پذیرفتند. 

وی افزود: در این کار ۲۴۰ الی ۲۵۰ گوشه داریم و پیدا کردن ردیف‌ها کار بسیار سخت و طاقت‌فرسایی بود. مدعی نیستم این کار بی‌عیب و اشکال و ایراد است اما انصافاً یک کار پر دردسر بود. یک منبع و رفرنس برای تعزیه و کسانی که در حوزه موسیقی کار می‌کنند. لحن ما لحن تعزیه است و سعی کردیم به تعزیه وفادار باشیم‌ لذا ملاک و معیار ما آنچه که در تعزیه است، وجود دارد. حتی مواردی که در میان ما تعزیه‌خوان‌ها غریب است و از قدیم و کودکی داشتم را آورده‌ام. در پایان بگویم امیدوارم خداوند به این کار برکت دهد.

در انتهای مراسم از اولین آلبوم ردیف آوازی تعزیه ایران رونمایی به عمل آمد.

انتهای پیام