تدبر، دریافت چینش حکیمانه هدف است

به گزارش ایکنا از اصفهان، نخستین کارگاه آموزشی «تدبر در قرآن» ویژه مدیران مؤسسات، خانه‌های قرآن، استادان، حافظان و قاریان قرآن کاشان امروز، ۸ شهریورماه در اداره تبلیغات اسلامی این شهرستان برگزار شد.

حجت‌الاسلام حسین صبوحی، مدرس این کارگاه با اشاره به چند آیه در قرآن کریم که به تدبر دعوت می‌کند، اظهار کرد: خداوند در آیه ۸۲ سوره نساء می‌فرماید: «أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ كَانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلَافًا كَثِيرًا؛ آیا در قرآن از روی فکر و تأمل نمی‌نگرند و اگر از جانب غیر خدا بود، در آن اختلافی بسیار می‌یافتند.» این آیه شامل استفهام توبیخی است و شدت تأکید در آن، ضرورت تدبر را می‌رساند. اگر به قرآن به شکل تدبری نگاه کنید، در اوج هماهنگی و بدون اختلاف است.

وی ادامه داد: مورد بعدی، آیه ۲۹ سوره ص است که می‌فرماید: «كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ؛ این قرآن بزرگ کتابی مبارک و عظیم‌الشأن است که بر تو نازل کردیم تا امت در آیاتش تفکر کنند و صاحبان مقام عقل متذکر حقایق آن شوند.» طبق این آیه، اولین هدف از نزول قرآن، تدبر است و تازه پس از تدبر، نوبت به تذکر می‌رسد.

این مدرس کارگاه «تدبر در قرآن» با بیان اینکه خیر هر چیزی، زمانی است که در راستای هدف آن قرار بگیرد، گفت: هدف قرآن، تدبر است و به همین دلیل در روایات آمده: «…و لا خَيرَ في قِراءةٍ ليسَ فيها تَدَبُّرٌ؛ در قرآن‌خواندنى كه با تدبر توأم نباشد، خيرى نيست.» همچنین در آیه ۲۴ سوره محمد(ص) می‌خوانیم: «أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَىٰ قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا؛ آیا منافقان در آیات قرآن تفکر نمی‌کنند یا بر دل‌های خود قفل‌های جهل و نفاق زده‌اند.» 

وی افزود: تدبر از ریشه «دَ بَ رَ» و از باب تفعل است. کلمه دبر ۴۴ مرتبه در قرآن ذکر شده و به معنای «پشت‌سر» است. وقتی به باب تفعل وارد می‌شود، به معنای اثرپذیری است. به عبارتی تدبر، دریافت اثر تدبیر محسوب می‌شود؛برای مثال کلمات تعلیم و تعلم را در نظر بگیرید. تعلیم یعنی اثرگذاری و تعلم به معنای اثرپذیری از دانش آموزش‌داده‌شده است.

صبوحی ضمن بیان این مطلب که خداوند می‌فرماید من تدبیر کرده‌ام و وظیفه شما تدبر در آن است، ادامه داد: تدبیر همان چینش حکیمانه هدفمند، چیزی را پشت سر هم قرار دادن و چیدن است. تدبر هم دریافت چینش حکیمانه هدف است.

وی بیان کرد: اولین سطح تدبر در قرآن، تدبیر کلمه‌هاست؛ یعنی پشت سر هم چیدن کلمه‌ها که نتیجه آن، آیه می‌شود. آنچه آیه را آیه کرده، چینش منحصربه‌فرد آن است؛ به عبارتی این‌طور نیست که یک‌سری کلمات داده باشند و ما خودمان آیه ساخته باشیم. دومین سطح تدبیر، چینش آیه‌هاست که محصول آن سوره به‌شمار می‌شود و سومین سطح تدبیر، تدبیر سوره‌هاست که محصولش کل قرآن است. در سومین سطح اختلاف وجود دارد.

زهراسادات محمدی

انتهای پیام