ابعاد تحولات منطقه‌ای در نخستین سفر خارجی پزشکیان

گروه سیاسی دفاع‌پرس: سفر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، به عراق، به عنوان نخستین سفر رسمی خارجی او، اهمیتی ویژه دارد. این سفر به دعوت رسمی نخست‌وزیر عراق و در راستای تقویت روابط دو کشور در زمینه‌های مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی صورت خواهد گرفت.

یکی از مهم‌ترین اهداف این سفر، توسعه روابط اقتصادی و تجاری میان ایران و عراق است. ایران و عراق طی دو دهه اخیر به شرکای استراتژیک اقتصادی تبدیل شده‌اند و عراق به یکی از بزرگترین بازارهای صادراتی ایران تبدیل شده است. صادرات برق و گاز ایران به عراق از جمله مهم‌ترین محورهای همکاری اقتصادی دو کشور است. همچنین، با توجه به معافیت‌های اخیر ایالات متحده در زمینه استفاده از منابع مالی حاصل از فروش انرژی ایران به عراق، ایران می‌تواند از این منابع برای واردات کالاهای بشردوستانه از سایر کشورها نیز استفاده کند.

در حوزه امنیتی، یکی از مسائل مهم در این سفر، پیگیری توافقات امنیتی امضا شده در سال ۱۴۰۱ میان دو کشور است. این توافقات که هدف آن کنترل تحرکات گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی در اقلیم کردستان عراق است، زمینه‌ساز همکاری‌های عمیق‌تری در حوزه امنیتی میان ایران و عراق شده است. بر اساس این توافق‌نامه، دولت عراق متعهد شده است که تا شهریور ۱۴۰۳ مقرهای احزاب کرد مخالف جمهوری اسلامی در اقلیم کردستان را تخلیه کند.

این توافقات در چارچوب سیاست منطقه‌ای ایران برای مقابله با تهدیدات امنیتی و حفظ ثبات منطقه صورت می‌گیرد. از سوی دیگر، ایران از نفوذ سیاسی بالایی در عراق برخوردار است و نقش مهمی در تعیین سیاست‌های داخلی عراق ایفا می‌کند. سفر پزشکیان به بغداد به منظور تقویت این روابط و امضای توافق‌نامه‌های جدید در حوزه امنیتی و دفاعی انجام خواهد شد.

علاوه بر موضوعات دوجانبه، سفر پزشکیان به عراق در سایه تحولات منطقه‌ای نیز اهمیت زیادی دارد. با توجه به تحولات جاری در غزه و نقش ایران در حمایت از گروه‌های مقاومت، این سفر می‌تواند زمینه‌ساز رایزنی‌های بیشتر در خصوص مسائل منطقه‌ای و همکاری‌های استراتژیک بین ایران و عراق باشد.

عراق به عنوان یک کشور مهم در منطقه، نقش واسطه‌ای مهمی میان ایران و سایر بازیگران منطقه‌ای دارد و این سفر به نوعی تقویت موضع ایران در تعاملات منطقه‌ای محسوب می‌شود. سفر پزشکیان به عراق به‌طور غیرمستقیم به عنوان پیامی به دیگر کشورهای منطقه نیز تلقی می‌شود زیرا ایران همواره عراق را یکی از متحدان کلیدی خود در خاورمیانه می‌داند و نقش عراق در تحولات منطقه‌ای، به‌ویژه در مسائلی همچون درگیری‌های سوریه و لبنان، بسیار مهم است. این سفر فرصتی برای ایران است تا روابط خود را با دولت بغداد تقویت کرده و همزمان بر روی مسائل منطقه‌ای، از جمله مسئله فلسطین و درگیری‌های جاری در غزه، تمرکز کند.

در کنار مسائل سیاسی و امنیتی، توسعه روابط فرهنگی و علمی میان ایران و عراق نیز از دیگر محورهای این سفر می‌تواند باشد. با توجه به اشتراکات فرهنگی و مذهبی بین دو کشور، به‌ویژه در مناسبت‌های مذهبی نظیر اربعین حسینی، گسترش همکاری‌های فرهنگی می‌تواند نقش مؤثری در تحکیم روابط مردمی میان دو کشور ایفا کند. این همکاری‌ها در حوزه‌های دانشگاهی و علمی نیز مورد توجه قرار گرفته و امضای تفاهم‌نامه‌های همکاری در این زمینه‌ها در دستور کار قرار دارد.

از نظر اقتصادی، عراق یک شریک کلیدی برای ایران به شمار می‌رود. با توجه به تحریم‌های اقتصادی که ایران را در بسیاری از معاملات تجاری محدود کرده است، عراق به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مقاصد صادراتی ایران، نقش حیاتی دارد. یکی از موضوعات کلیدی در این سفر، گسترش همکاری‌های اقتصادی میان دو کشور، به‌ویژه در حوزه انرژی است. صادرات برق و گاز از ایران به عراق و چگونگی استفاده ایران از درآمدهای حاصل از این صادرات در شرایط تحریم، از مهم‌ترین محورهایی است که می‌تواند به آن پرداخته شود.

«حسین کنعانی مقدم» کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت‌و‌گو با خبرنگار دفاع‌پرس، در خصوص ابعاد و پیامدهای اولین سفر رئیس جمهوری به عراق اظهار داشت: محور مقاومت تا کنون در عرصه مبارزه با آمریکا و رژیم صهیونیستی اقدامات موثر را انجام داده است و این سفر از حیث اینکه ایران منشأ و هسته مرکزی محور مقاومت است می‌تواند پیام‌های جدی برای خروج آمریکا از عراق و دیگر کشورهای منطقه داشته باشد.

کنعانی مقدم خاطرنشان کرد: تغییر جدول زمانبندی خروج آمریکا از عراق بسیار حائز اهمیت و یکی از مسائل بسیار مهم و مورد توجه ایران و عراق است. به لحاظ اینکه یکی از مهمترین عوامل تنش و تقویت داعش در عراق حضور آمریکایی‌ها و پایگاه‌های نظامی این کشور است.

این کارشناس مسائل خاورمیانه گفت: مسئله بعدی مراسم اربعین و اقداماتی است که عراق انجام داد تا این مراسم به نحو احسن و در امنیت کامل برگزار شود قاعدتاً جمهوری اسلامی از باب قدردانی و تشکر از مسئولین عراقی اقدام خواهد کرد. سفر رئیس جمهوری این امکان را فراهم می‌کند تا ایشان بتواند حضوراً از مسئولین عراقی تشکر و قدردانی کند.

وی افزود: در عین حال خود آقای پزشکیان هم مشتاق زیارت عتبات هستند و بخش مهم روابط ایران و عراق همین مسائل زیارتی و روابط بین شیعیان عراق و ایران و جبهه مقاومت ایران با عراق است. این سفر به لحاظ مسئله اقتصادی بسیار حائز اهمیت است، به هر حال افق تبادلات تجاری ایران و عراق تا ۵۰ میلیارد دلار قابل توسعه است که هم اکنون در سطح بسیار پایینی قرار دارد.

کنعانی‌مقدم خاطرنشان کرد: موانعی که در مسیر تجارت بین ایران و عراق وجود دارد باید مرتفع شود، خصوصا در زمینه تجارت مرزی بین دو کشور که می‌تواند به اقتصاد مرزنشینان ایرانی و عراقی کمک کند.

این کارشناس مسائل خاورمیانه تصریح کرد: خوشبختانه دولت بغداد اخیرا توافقنامه امنیتی که با ایران داشت را به مرحله اجرا درآورد و تمام گروه‌های ضد انقلاب و تروریست را از مرزها به اردوگاه‌های مشخصی اعزام کردند و سلاح‌های سبک سنگین‌شان را خلع کردند که به خوبی نشان دهنده این است که دولت عراق تسلط بر تروریست‌ها پیدا کرده است.

وی افزود: دولت عراق همچنین در اقلیم کردستان در رابطه با کنترل گروه‌های ضد انقلاب توانسته به اهدافی که مطابق توافق‌نامه امنیتی فی‌مابین دو کشور مشخص شده است دست پیدا کند. دولت عراق در موضوعات مختلف و بحرانی بین ایران و عربستان نقش میانجیگر را ایفا کرده است و الان هم بین ایران با کشورهایی همچون مصر و اردن در میانجیگری پیشگام است و تمایلاتی رو برای رفع بعضی از محدودیت‌های سیاست خارجی ما رو دنبال میکند.

کنعانی‌مقدم خاطرنشان کرد: در دولت سیزدهم شهید آیت‌الله رئیسی و شهید امیر عبداللهیان در بحث مسئله حسن جواری با کشورهای همسایه و توسعه روابط با کشورهای منطقه و همسایه پیشتاز بودند. در همین راستا دولت چهاردهم به نظر که گام مهمی را برمی‌دارد در عین حال پیام بسیار مهمی که این سفر دارد این است که سیاست خارجی ما مبتنی بر مقاومت همچنان ادامه خواهد داشت و دولت چهاردهم تمام قد در مقابل رژیم صهیونیستی ایستاده و مانع از توسعه‌طلبی‌های استکبار و صهیونیست می‌شود.

این کارشناس مسائل خاورمیانه بیان کرد: جدای از توافقنامه امنیتی ایران و عراق ابعاد جدیدتری در رابطه با مسئله مقابله با رژیم صهیونیستی و گروه‌های تجزیه‌طلب در عراق به خصوص در اقلیم کردستان باید انجام بشود. همچنین همکاری هایی که ایران و سوریه و عراق در رابطه با مسئله مبارزه با داعش و مقابله با رژیم صهیونیستی دارند میتواند یکی از محورهای گفت‌وگو امنیتی آقای پزشکیان و السودانی باشد.

وی  افزود: در شرایط فعلی منطقه و جنایاتی که رژیم صهیونیستی در غزه و علیه مردم فلسطین انجام می‌دهد، اتحاد و پیوستگی کشورهای منطقه مانند ایران، سوریه، عراق و یمن حائز اهمیت است، معتقدم مسئله  لبنان جزو محورهای جدی این گفت‌وگو و هماهنگی باشد.

گزارش از شایان میرزایی

انتهای پیام/381