سخنگوی صنعت آب: با سال آبی خشک و نسبتا گرم مواجه هستیم؛ راهی جز سازگاری نداریم

به گزارش ایرنا از شرکت مدیریت منابع آب ایران، «فیروز قاسم‌زاده» در باره ابعاد و اثرات تغییرات اقلیمی بر منابع آبی ادامه داد: در شهریور ۱۴۰۲ بحث فعال‌شدن «ال‌نینو» و اثر آن بر بارش‌های ایران و شکل‌گیری پاییز پربارش برای کشورمان توسط مراجع ملی و بین‌المللی مطرح شد؛ اما پاییزی که اتفاق افتاد، یکی از خشک‌ترین پاییزهای نیم‌قرن اخیر بود؛ به‌طوری‌که از سهم ۲۵ درصدی پاییز از بارش سالانه، حدود ۱۶ درصد بارش تحقق یافت و به عبارتی کشور وارد چهارمین سال خشک متوالی با شرایط نامطمئن از نظر ذخایر سدهای کشور شد.

وی این پدیده را به‌نوعی ره‌آورد تغییرات اقلیمی و افزایش عدم قطعیت در وقایع اقلیمی دانست و ادامه داد: اما ماجرا به اینجا ختم نشد و وقایع حدی ناشی از تغییر اقلیم، باعث وقوع سیلاب‌های مهیب در نقاط مختلف کشور شد، سیلاب‌هایی که بعضاً حجم آورد آنها در یک واقعه از آورد کل سال آبی حوضه آبریز مربوطه بیشتر بود و امکان مهار آنها فراهم نبود.

سخنگوی صنعت آب خاطرنشان کرد: به طور مثال در بلوچستان جنوبی سیلاب‌های اسفند ۱۴۰۲ و فروردین ۱۴۰۳ در منطقه «دشتیاری»، سیلاب سد «کهیر» و غیره ازاین‌قبیل بودند البته بعضاً نیز تند سیلاب‌های مخرب رخ می‌داد که حجم آورد آنها بسیار نازل بود؛ اما به دلیل پیک بسیار بالا، باعث وقوع خسارت شدید می‌شد، مشابه آنچه در اردیبهشت ۱۴۰۳ در شهر مشهد اتفاق افتاد.

قاسم‌زاده گفت: مجموع این اتفاق‌ها باعث شد در یک سال نرمال بارشی، در مناطقی از کشور با رشد بارش بیش از ۵۰ درصد و حجم تولید رواناب بالا روبرو باشیم و در مناطقی دیگر، کاهش بیش از ۱۵ درصدی بارش و خشک‌شدن برخی رودخانه‌ها تجربه شده و حجم ورودی به مخازن سدها در مقایسه با متوسط پنج سال گذشته با کاهش حدود ۱۵ درصدی روبرو شود.

وی با بیان اینکه ناپایداری وضعیت منابع آبی و نقص در سیستم‌های تأمین آب در چنین شرایطی، دور از انتظار نیست، ادامه داد: آنچه که امروز شاهد هستیم، برآیند رشد جمعیت و کاهش منابع آب در دسترس بوده که با متأثر شدن آن از سال‌های خشک، منجر به برخی محدودیت‌ها و تنش‌ها شده است، اما این تمام ماجرا نیست.

سخنگوی صنعت آب با تأکید بر اینکه پاییز ۱۴۰۳ به‌ عنوان فصل آغازین سال آبی ۱۴۰۴ – ۱۴۰۳ از منظر مراجع ملی و بین‌المللی هواشناسی، سال خشک و نسبتاً گرمی برای ایران پیش‌بینی شده است، افزود: این یعنی سایه شوم تغییرات اقلیمی همچنان بر روی منابع آبی کشور بوده و رودخانه‌های خشک کشور و کسری مخزن آبخوان‌ها، باید منتظر یک تلنگر دیگر نیز باشد.

قاسم‌زاده خاطرنشان کرد: آنچه که واضح است، این است که عدم قطعیت‌های اقلیمی، بالا رفته است و روند عمومی تغییرات نیز در درازمدت به نفع منابع آبی کشور ایران نیست؛ پس کشورمان ایران، راه دیگری جز سازگاری با این شرایط و مدیریت مصرف آب ندارد.

وی استفاده از روش‌های بهینه مصرف، کاهش تلفات منابع آبی، کاهش مصرف، تأمین اقتصادی‌تر نیازهای آبی و افزایش بهره‌وری را از جمله راه‌های پایداری محیط‌زیست کشور و معیشت مردم در شرایط جدید برشمرد و گفت: آنچه که به‌وضوح قابل‌درک است، همه این راه‌حل‌ها در بستر یک حکمرانی مطلوب و با نقش‌آفرینی صحیح و مسئولانه سه ضلع حاکمیت، بخش خصوصی و جامعه مدنی در بستر قوانین و اسناد بالادستی قابل‌تحقق خواهد بود که اصلی‌ترین بعد آن، «وفاق ملی» برای مدیریت مصرف آب است.

سخنگوی صنعت آب ادامه داد: امروز باید بپذیریم که مدیریت آب و رهیافت برای خروج از بحران آب، بدون ایجاد شتاب در تغییر فرهنگ عمومی مصرف آب، ایجاد روحیه دغدغه‌مندی عمومی برای مقابله با بحران آب، جلب مشارکت همه گروداران و ایجاد همدلی اجتماعی دراین‌خصوص مقدور نخواهد بود.

قاسم‌زاده، لازمه چنین تغییری را ایجاد فضای شفاف بین ذی‌نفعان و ذی‌مدخلان، گفت وگوی بین اضلاع سه‌گانه حکمرانی و ایجاد زمینه‌های فهم مشترک از موضوعات آب دانست و افزود: در چنین شرایطی، سازوکار جامع و شفافی برای اولاً سیاست‌گذاری صحیح مدیریت مصرف آب، ثانیاً پیگیری و اجرای برنامه‌ها و سیاست‌ها و ثالثاً پایش، ارزیابی و حفاظت کمی و کیفی منابع آب، شکل خواهد گرفت.

وی خاطرنشان کرد: امروز همه باید برای مدیریت مصرف آب تلاش کنیم و بدانیم که هر قطره مصرف کمتر آب، به پایداری سرزمین و تأمین مطمئن آب کمک خواهد کرد.