شپش موی سر؛ از علل ابتلا تا راهکارهای درمان

به گزارش ایرنا، رضا رباطی افزود: شپش انگلی کوچک است که حتی با چشم غیرمسلح نیز دیده و به راحتی از فردی به فرد دیگری منتقل می‌شود. این موجود در اماکن شلوغی مانند مدارس، مهدهای کودک، پادگان‌ها و کمپ‌ها به راحتی به دیگران سرایت پیدا می‌کند.

وی از شپش به عنوان نوعی آلودگی انگلی یاد کرد و گفت: شِپِش یک راسته از حشرات است و انگل خارجی، دائمی و اجباری محسوب می‌شود و اجباری به این معنا است که به غیر از بدن جانداران در جاهای دیگر نمی‌توانند زندگی کند. شپش دارای تخم‌هایی به نام رشک است که این رشک‌ها سفید و یا زرد رنگ هستند.

به گفته رباطی، حالت شوره‌ زدگی روی مژه‌ها یا به وجود آمدن دانه‌های کوچک کهیری شکل روی منطقه آلوده از علائم وجود شپش است.

هر ۳ نوع شپش انتشار جهانی دارند و از زمان‌های بسیار قدیم وجود داشته‌اند و آن‌ها را روی بدن اجساد مومیایی شده پیدا کرده‌اند

انواع شپش
شپش ها به سه دسته تقسیم می‌شوند: شپش سر، تنه و عانه. شپش‌های سر معمولا در پشت گوش و گردن هستند، سرایت پذیری سریعی دارند و در افراد عادی در صورت حضور در محیط‌های آلوده بروز می‌کنند اما شپش‌ تنه معمولا در افراد با سطح بهداشت خیلی کم مانند افراد بی‌خانمان یا در شرایط خاص بحرانی مانند زلزله و جنگ که امکان رعایت اصول بهداشتی نیست، بروز می‌کنند. ابتلا شپ‍ش‌ تنه، همراهی بارزی با یک سری عفونت‌های دیگر مانند تیفوس دارد.در شپش عانه نیز موهای نواحی تناسلی درگیر می‌شود که با خارش شدید همراه است که راه عمده انتقال شپش عانه، رابطه جنسی است.

اجساد مومیایی شپش آلود!

هر ۳ نوع شپش انتشار جهانی دارند و از زمان‌های بسیار قدیم وجود داشته‌اند و آنها را روی بدن اجساد مومیایی شده پیدا کرده‌اند؛ ولی غالباً در مناطق معتدل یافت می‌شوند.

لانه شپش‌ها

شپشِ سر در سر و به ویژه در نواحی بالای گوش همچنین در جاهایی که مو پرپشت باشد زندگی می‌کند. شپشِ تن در لباس‌های انسان به ویژه لباس‌های زیر همچنین در درز و شکاف لباس‌ها و جاهایی که بتواند خود را به راحتی مخفی نماید و بیشتر در قسمت‌هایی که لباس با بدن تماس دارد، زیر و کنار ناحیهٔ کمربند، مچ دست و مچ پا زندگی می‌کند.

خزیدن روی سر

یکی از اصلی‌ترین راه‌های تشخیص این انگل دیدن شپش زنده یا رشک‌ها است. ممکن است اولین علامت ایجاد شپش، خارش باشد به این شکل که فرد مبتلا احساس می‌کند که چیزی روی پوست سرش در حال راه رفتن یا خزیدن است.

به گفته رباطی، شپش سر متداول‌ترین نوع آلودگی توسط این انگل است که معمولا پشت گوش بیشتر دیده می‌شود، که در مراحل پیشرفته‌تر این بیماری با چشم غیرمسلح به راحتی قابل شناسایی است.

رباطی با تاکید بر اینکه برای درمان بیماری شپش باید انگل زنده و رشک‌های آن از بین برود، افزود: اگر چنانچه تخم‌ها یا همان رشک‌های شپش باقی بمانند امکان دارد که بعد از چند هفته دوباره این بیماری ظاهر شود.

تخم‌ها یا رشک‌های شپش به شوره سر شباهت زیادی دارند با این تفاوت که رشک‌ها دارای چسبندگی زیادی هستند که به راحتی از ساقه موی سر جدا نمی‌شوند.

شپش و دمای بدن

واکنش شپش‌ها نسبت به دمای بدن بسیار متفاوت است. به عنوان مثال اگر فردی تب داشته باشد و دمای بدن حدود ۴۰ درجه و بالاتر باشد شپش بدن را ترک می‌کند و به سراغ بدن فرد دیگری می‌رود همچنین اگر فردی در اثر بیماری فوت کند به محض این‌که دمای بدن پایین بیاید شپش بدن را ترک کرده و به بدن دیگری می‌رود که این امر اهمیت زیادی در انتقال بیماری دارد. بهترین دما برای شپش حدود ۲۹ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد است.

استفاده خودسرانه از برخی داروهای ضد شپش می‌تواند حساسیت‌زا باشد و یا در مواردی موجب مقاوم‌تر شدن انگل شودسرایت پذیری بالا

رباطی گفت: نکته مهم در درمان شپش به دلیل قدرت سرایت پذیری بالا این است که تمام افراد خانواده در صورت داشتن علامت باید تحت درمان تحت نظر پزشک قرار بگیرند. درمان قطعی شپش باید دونوبت و به فاصله یک هفته، انجام شود.

بعد از درمان‌هایی که توسط پزشک تجویز می‌شود می‌توان از درمان‌های ساده‌تر مثل شست و شوی مو و یا آغشته کردن شانه به سرکه رقیق شده برای از بین بردن کامل تخم‌های انگل شپش چسبیده به ساقه‌های مو استفاده کرد.

استفاده خودسرانه از داروهای ضدشپش ممنوع!
رباطی با اشاره به اینکه درمان‌ها باید توسط پزشک متخصص انجام شود توضیح داد: استفاده خودسرانه از برخی داروهای ضد شپش می‌تواند حساسیت‌زا باشد و یا در مواردی موجب مقاوم‌تر شدن انگل شود بنابراین توصیه می‌شود ضمن توجه به رعایت بهداشت فردی از درمان‌های خودسرانه برای از بین بردن شپش پرهیز شود. با توجه به اینکه انگل شپش مدت زیادی خارج از پوست بدن زنده نمی‌ماند، شست‌وشو و ضدعفونی کردن بیش از حد البسه لزومی ندارد اما رعایت بهداشت کلی محیط توصیه می‌شود.

راههای جلوگیری از شپش آلود شدن!

با توجه به زیست‌شناسی شپش، بهترین راه پیشگیری از آلودگی با شپش، رعایت موازین بهداشت فردی به ویژه استحمام و استفاده از آب گرم و صابون است. تعویض لباس‌های زیر، کوتاه کردن موها، رعایت اصول بهسازی محیط و در موقع اضطرار جوشاندن لباس‌ها در دمای بالای ۶۰ درجه سانتی‌گراد و ترجیحاً اتو کردن آن‌ها از راه‌های کاهش احتمال آلودگی به شپش است.