جایگاه ویژه نیک‌اندیشی در نگاه مولوی

علیرضا قیامتی، استاد زبان و ادبیات زبان فارسی، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، به مناسبت 8 مهرماه و روز بزرگداشت مولانا، اظهار کرد: در بسیاری از موقعیت‌ها، مولوی چنان غرق در اندیشه می‌شود که انسان معمولی نمی‌تواند به آن لایه‌ها دست پیدا کند. بسیاری از مبانی و مسائل اندیشمندانه‌ای که مولوی در آن زمان مطرح کرده است، امروزه دانشمندان درحال پرداختن به آن هستند. به طور مثال نظریه «چشم‌انداز» که به بررسی تصمیم‌گیری انسان‌های تحت ریسک می‌پردازد و در روزگار کنونی یکی از بزرگترین اندیشمندان جهان آن را عنوان کرده، مولوی در روزگار خود آن را مطرح کرده است.

وی ادامه داد: این اندیشه‌ها در مولوی بسیار عمیق و ستودنی است و از دانشمندان می‌طلبد بر روی اندیشه‌های مترقیانه او کار کنند، همچنین دلیل اینکه قاره‌های آمریکا و اروپا روز به روز درحال پیشرفت هستند، به خاطر اندیشه‌های او است.

قیامتی افزود: مولوی مراتب خداشناسی را در کتاب «مثنوی معنوی» خود به سه بخش «خداپرسی خائفانه و از روی ترس»، «خداپرسی از روی پاداشگری« و «خداپرستی» عاشقانه تقسیم می‌کند. همه عارفان پرستش عاشقانه را بر دیگر پرستش‌ها، ترجیح می‌دهند که مولوی نیز خداوند را از همین زاویه می‌بیند و خداوند در نگاه او، دوست، نگار، محبوب و معشوق اوست و به همین خاطر است که در اشعار مولوی خداوند با انسان یگانه می‌شود، چراکه خداوند روح خود را در انسان دمیده است.

«نماز»؛ رمزی عاشقانه بین معشوق و معبود

استاد زبان و ادبیات زبان فارسی در خصوص اهمیت نماز از دیدگاه مولوی، گفت: مولوی نماز را امری بسیار ویژه‌ و فراتر از یک عبادت و تکلیف می‌داند و آن را رمزی عاشقانه بین معشوق و معبود خود می‌بیند. به ظاهر نماز اهمیت نمی‌دهد و آن‌قدر محو خداوند می‌شود که حتی مسجد، قبله و امام جماعت را نمی‌شناسد. نماز برای مولوی ظرف بزرگی برای سیر و سلوک است، یعنی آن را فراتر از عبادت می‌داند، چراکه او بیشترین کشف و شهودهای خود را در نماز به دست می‌آورد.

وی بیان کرد: در اشعار مولوی اصول اخلاقی در بالاترین سطح به خوبی دیده می‌شود و بزرگترین نکته اخلاق‌منشی مولوی را می‌توان در صلح‌اندیشی او دید. او شاعر صلح، مهر و انسان‌دوستی است که همگان را به صلح می‌خوانند. در نگاه مولوی اختلافی بین هیچ یک از دین‌ها و مذاهب نیست و آنها بدون هیچ مشکل و اختلافی می‌توانند در کنار هم زندگی کنند و نکته مهم آن است که به سوی نردبان معنویت و کمال پیشرفت کنند.

قیامتی در خصوص سفارش مولوی به انسان‌ها، تصریح کرد: مولوی بزرگترین سفارشی که به انسان‌ها می‌کند این است که باهم در صلح و صفا زندگی کنند، هیچ اختلافی در هیچ مسئله‌ای باهم نداشته باشند، خود را در زیر پرچم عشق گرد‌آوری کنند و به سوی ملکوت حرکت کنند. بهترین نکته در نگاه مولوی خوی و اندیشه‌نکویی است که می‌توان داشت. همچنین نیک‌اندیشی در نگاه مولوی جایگاهی ویژه دارد، چرا که از نگاه او بزرگترین ثوابی که انسان می‌تواند کسب کند نیکی کردن به دیگران و آزار ندادن آنها است.

استاد زبان و ادبیات زبان فارسی اظهار کرد: جهان غرب مولوی را نسبت به دیگر شعرای ایرانی مانند حافظ، سعدی و فردوسی دیر شناختند، اما در روزگار کنونی ریشه‌های اندیشه‌های مولوی در حال رسوخ پیدا کردن در جهان غرب است. لذا 95 میلیون نسخه از کتاب مثنوی معنوی او، تنها در قاره آمریکا ظرف دو الی سه سال اخیر به فروش رفته و نشان‌دهنده این است که این اندیشه دارای جایگاه ویژه‌ای است و دلیل آن، به گفته یک دانشمند غربی این است که مولوی اندیشه‌ای را بیان می‌کند که اندیشه همه انسان‌ها است و غالب‌پذیر نیست، چراکه محدود به یک دین و ملت خاص نمی‌شود. امروزه شاهد این نیز هستیم که مؤسساتی در کشور آمریکا و فرانسه به نام عاشقان مولوی پدید آمدند و مسئولیتشان ترویج و گسترش اشعار مولوی است.

پیام مولوی برای انسان‌های امروز

وی افزود: پیام مولوی برای انسان‌های امروز نیک‌اندیشی و مهرورزی نسبت به هم است که برای انجام این عمل باید زیر پرچم عشق گردآوری شوند و از کینه‌ها دوری کنند و دل‌ها را سراسر از محبت قرار دهند. همچنین پیشنهاد بزرگ مولوی به بشریت این است که هیچ چیزی را در جهان مطلق نبینند، چراکه همه چیز در جهان نسبی است و همچنین درباره ادیان مختلف معتقد بر این است که با وجود اختلاف در دین، هیچ‌چیزی را حق و باطل مطلق نباید دانست.

قیامتی گفت: با توجه به اینکه بسیاری از کشورها در تلاش هستند مولوی که یک شاعر ایرانی است را به رنگ خود درآورند، ما ایرانیان وظیفه داریم که این شاعر بزرگ را به خوبی بشناسیم، به نسل‌های آینده معرفی کنیم، ارتباط و پیوستگی او را با فرهنگ ایران و زبان فارسی بیش از پیش فریاد بزنیم و اجازه ندهیم شخصی مولوی را از فرهنگ فارسی جدا کند، چراکه مولوی هویت و مبانی وجودش در فرهنگ ایران و زبان فارسی شکل گرفته است.

انتهای پیام