چالش‌های تلخ دیابت در دنیای شیرین کودکی

به گزارش ایرنا، دیابت نوع یک، بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس حمله می‌کند؛ این بیماری نیاز مداوم به تزریق انسولین در بدن را ایجاد کرده و می‌تواند عوارض جدی‌تری برای مبتلایان به همراه داشته باشد، در سال‌های اخیر، شیوع این بیماری در کودکان و نوجوانان به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است و بسیاری از خانواده‌ ها با غم تلخی دیابت در دنیای شیرین کودکشان روبرو هستند.

یک فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان در اصفهان با اشاره به اهمیت زمینه ژنتیکی در ابتلا به این بیماری گفت: وجود سابقه خانوادگی دیابت نوع یک می‌تواند ریسک ابتلا را به‌طور قابل توجهی افزایش دهد، اگر کودکی هیچ نوع زمینه ژنتیکی نداشته باشد باز هم ۰.۴ درصد امکان دارد مبتلا به دیابت نوع یک باشد ولی اگر خواهر یا برادر یا پدر و مادر مبتلا به دیابت نوع یک داشته باشد این درصد ممکن است بین سه تا هشت درصد و در دوقلوهای همسان تا ۳۰ درصد افزایش پیدا کند و گاهی تا ۶۵ درصد هم عنوان شده است.

ندا مستوفی زاده در گفت و گو با ایرنا افزود: کمبود ویتامین «دی»(D) و نوع تغذیه از مهم‌ترین عواملی است که در بروز این بیماری نقش دارد، در مناطقی که کمبود ویتامین دی(D) شایع‌تر بوده، موارد ابتلا به دیابت نوع یک نیز بیشتر گزارش شده هرچند اثرش به‌طور کامل ثابت شده نیست اما دیده شده در برخی مناطق که «امگا ۳» مصرف کرده‌اند ابتلا به دیابت نوع یک کمتر است.

مستوفی‌زاده با بیان اینکه تغذیه با شیر مادر در برخی مطالعات با عنوان یک عامل حمایت کننده و مصون نگهدارنده در این نوع دیابت شناخته شده است، اظهار کرد: کودکانی که زود هنگام از شیر گاو یا خشک استفاده می‌کنند ممکن است ریسک ابتلا به دیابت نوع یک در آنها افزایش پیدا کند.

وی یکی از عوامل محیطی که می‌تواند بر این نوع دیابت نقش داشته باشد را تغذیه و رژیم‌های غذایی ناسالم دانست و گفت: آلاینده‌های محیطی از جمله نیترات موجود در آب نیز جزو عوامل خطر در نظر گرفته شده است.

این پزشک متخصص تاکید کرد: در برخی مناطق که نیترات موجود در آب بیشتر باشد ریسک بروز دیابت نوع یک هم در کودکان و نوجوانان بیشتر است .

مستوفی‌زاده گفت: اگر تغذیه کمکی در نوزادان خیلی زودهنگام یا دیر هنگام شروع شود در سلامت آنها بسیار مهم است، اگر تغذیه کمکی در سن کمتر از سه ماه یا بیشتر از هفت ماه شروع شود جزو عوامل خطر ابتلا به‌ دیابت نوع یک شناخته می‌شود.

وی یادآور شد: در تحقیقات گذشته، ابتلا به کووید ۱۹ در ابتلا به دیابت نوع یک مقصر دانسته می‌شد ولی در مطالعات جدید ابتلا به این بیماری به‌عنوان خطر افزایش و عامل ابتلا به دیابت نوع یک شناخته نشده است.

راهکارهای پیشگیری از دیابت نوع یک

این فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان به راهکارهای پیشگیری از این بیماری اشاره کرد و گفت: ما باید بر روی پیشگیری از بروز عوامل خطر این بیماری تمرکز کنیم، هر چه رژیم غذای سالم، کاهش نیترات آب و درمان کمبود ویتامین دی (D) را کنترل کنیم، می‌توانیم احتمال ابتلا را کاهش دهیم.

وی ادامه داد: ترویج برنامه غذایی سالم و آموزش والدین در قالب کلاس‌های آموزشی می‌تواند در کاهش ریسک ابتلا به دیابت موثر باشد؛ همچنین، برگزاری جلسه‌های منظم برای پایش قند خون و تزریق انسولین هم اهمیت دارد.

چالش‌های درمان دیابت نوع یک در کودکان و نوجوانان

مستوفی‌زاده، مهم‌ترین چالش‌ها در مدیریت دیابت نوع یک را مشکل پایبندی خانواده‌ها به درمان و کنترل منظم قند خون دانست و گفت: بیماران باید حداقل چهار بار در روز، صبح ناشتا، ۲ ساعت بعد از هر وعده غذایی و هفته‌ای یک بار قند نیمه شب کودک را کنترل کنند، بسیاری از کودکان و نوجوانان ممکن است از چک مکرر قند خون خسته شوند و این امر می‌تواند مشکلات جدی در آینده ایجاد کند.

وی تصریح کرد: در صورتی که بیماران دیابتی کنترل مناسبی نداشته باشند و قند سه ماهه و هموگلوبین آنها در محدوده قابل قبول برای سن آنها قرار نگیرد هم رشد کودکان تحت تاثیر قرار می‌گیرد، بلوغ آنها به تاخیر می‌افتد، اشکالاتی در بلوغ ظاهر می‌شود و خطر عوارض دراز مدت آن یعنی تاثیر قند خون بالا بر کلیه، چشم و اعصاب زودتر بروز کند.

وی به والدین توصیه کرد که قند خون بیمار را تا جایی که ممکن است در محدوده نرمال نگه دارند تا خطر بروز عوارض به حداقل برسد.

این فوق تخصص غدد ومتابولیسم کودک درباره درمان‌های جدید و امید بخشی برای درمان این نوع از دیابت گفت: تحقیقاتی بر روی انواع خوراکی یا استنشاق انسولین در حال اجراست که بسیاری از آنها به مراحل نهایی تحقیقات خود رسیده است از جمله ژن درمانی، پیوند سلول‌های بنیادی، پیوند پانکراس و حتی کاربرد داروهای تنظیم کننده سیستم ایمنی که می‌توانند نوید بخش درمان این بیماری در آینده باشد ولی در زمان حاضر تنها درمان موثر دیابت نوع یک در کودکان و نوجوانان انسولین است.

مستوفی‌زاده گفت: با توجه به افزایش شیوع دیابت نوع یک و چالش‌های موجود در درمان آن، ضرورت توجه بیشتر به عوامل خطر و راهکارهای پیشگیری بیش از پیش احساس می‌شود، برنامه‌های آموزشی و آگاه‌سازی در سطح جامعه می‌تواند به کاهش خطر ابتلا و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت نوع یک کمک کند.