نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیبه گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، میزگرد «علاقه‌مندان حضور در بازار جهانی» سه‌شنبه ۱۰ مهر ۱۴۰۳ در انجمن ناشران کودک و نوجوان برگزار شد. در این نشست فتح‌الله فروغی رئیس هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان، احمد ذوعلم مدیر آژانس ادبی دایره مینا، مریم رونق مدیر آژانس ادبی صبا، اسدالله شعبانی نویسنده کودک و نوجوان، ثمین نبی‌پور مسیول بین‌الملل نشر افق، محمدرضا یوسفی نویسنده کودک و نوجوان، مژگان مشتاق نویسنده، عاطفه ملکی‌جو تصویرگر، علیرضا گلدوزیان تصویرگر و گروهی از فعالان نشر حضور داشتند.
رئیس هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان با اشاره به مذاکراتی که این انجمن با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام داده است، توضیح داد: مسئولان وزارت فرهنگ گفتند و در حد نامه نانوشته است، اگر انجمن ناشران کودک و نوجوان با این وزارتخانه برای انتخاب کتاب‌های مناسب برای حضور در بازار جهانی کمک کند، دفتر گرنت (طرح گرنت به منظور حمایت از ترجمه و انتشار کتاب ایرانی در بازارهای جهانی راه‌اندازی شده است) از آن کتاب‌ها حمایت خواهد کرد.
تولیدهای ما اگر می‌خواهد وارد بازار جهانی شود باید با فطرت کودکان مطابق باشد
فتح‌الله فروغی درباره اقداماتی که برای برگزاری نخستین فلوشیپ (برنامه حمایتی توسط وزارت فرهنگ یا نمایشگاه‌های کتاب برای ناشران، نویسندگان، تصویرگران و غیره است تا با هزینه مسئولان برای تبادل حق مالکیت فکری در آن رویداد شرکت کنند) در تهران شده است، گفت: در جلسات شورای سیاست‌گذاری تلاش کردم کاری کنم که اگر قرار است فلوشیپی در تهران برگزار شود، در حوزه کودک و نوجوان باشد. نخستین جلسه آمادگی برای برگزاری فلوشیپ در سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد. در یکی از جلسات از محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ سابق و یاسر احمدوند معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد خواستم تا برای برگزاری فلوشیپ قول بدهند و در نتیجه این روند برگزاری فلوشیپ در دستور کار معاونت فرهنگی قرار گرفت.
به گفته او ابتدا قرار بود که نخستین فلوشیپ در ایران در آذرماه برگزار شود، اما به دلیل اتفاق‌هایی که افتاد و همچنین همزمانی با نمایشگاه کتاب شارجه این زمان تغییر کرد و قرار است زمان برگزاری آن در جلسه دوم شورای سیاست‌گذاری مشخص شود.
در حالی که شمارگان کتاب هزار نسخه یا از آن کمتر است، ناشر چگونه می‌تواند برای کتابی که فروش نمی‌رود سرمایه‌گذاری کند
فروغی با تاکید بر اینکه فعالان حوزه نشر، آموزش لازم برای مذاکره در فلوشیپ را ندیدند، افزود: ناشران باید آمادگی مذاکره در فلوشیپ را داشته باشیم این در حالی است که آموزش ندیدیم، اگر کسی از خارج بیاید باید توانایی این را داشته باشیم که به درستی با آنها مذاکره کنیم.
او افزود: وقتی پدیدآور می‌گوید اقدامی برای حضور در بازار جهانی انجام نداده است اما کتاب‌هایش وارد بازار جهانی شدند، این اتفاق خوبی است یا بد؟ تصویرگر می‌گوید که خودش روابط بین‌المللی را شکل داده است، این تلاش‌ها ارزشمند است، اما فرد دیگری می‌گوید تصویرگر باید به کار هنری بپردازد، حتما کسی جایی اقداماتی که ضروری است انجام نداده که تصویرگر مجبور می‌شود، خودش راه بازار بین‌الملل را پیدا کند. تولیدهای ما اگر می‌خواهد وارد بازار جهانی شود باید با فطرت کودکان مطابق باشد آن زمان است که کودک ایران، افغانستانی و دیگر کودکان آن را می‌پسندند و کتاب بازار پیدا می‌کند.
رئیس هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان در بررسی چرایی پایین بودن کیفیت بصری کتاب‌هایی که منتشر می‌شود، گفت: وقتی گفته می‌شود که ناشر باید کیفیت کتابش را بالا ببرد تا جلوه بصری داشته باشد، در حالی که شمارگان کتاب هزار نسخه یا از آن کمتر است، ناشر چگونه می‌تواند برای کتابی که فروش نمی‌رود سرمایه‌گذاری کند؟ مجموعه عوامل در هم تنیده را باید به صورت کلی نگاه کنیم و به صورت جزئی به آن بپردازیم و حل کنیم. در این راه آژانس‌های ادبی باید برای آنچه داریم تسهیل‌گر باشند و برای دست‌یابی به آنچه که باید داشته باشیم کمک کنند.
امید نویسنده‌ها به بخش خصوصی است
یک نویسنده کودک و نوجوان با اشاره به اینکه برخی آثارش به زبان‌های مختلف ترجمه شده است اما در آنها نقشی نداشته است و ناشران برای این کار تلاش کردند، گفت: در نمایشگاه سوئد دیدم اغلب کتاب‌هایی که از فارسی به انگلیسی ترجمه شده است برای ۸ سال پیش و بیشتر از انتشارات شباویز، بعد افق و بعد کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است، علاقه داریم سعدی، فردوسی و دیگر بزرگان فرهنگ و ادب جهانی شوند. ایران یکی از ۵ کشور متمدن جهان است، فردوسی از هومر(شاعر و داستان‌سرای یونانی) مهم‌تر است. باید به سمت کشورهایی برویم که دارای فرهنگ و تمدن هستند.
منابع کهن و فولکلوریک رشته‌های پیوند فرهنگ جهانی است
محمدرضا یوسفی با بیان اینکه پایه‌های اقتصاد کشور، دولتی است، ادامه داد: باید راهی برای انجام فعالیت با همین امکانات را پیدا کنیم. این در حالی است که امید نویسنده‌ها نه تنها در ایران بلکه در جهان به بخش خصوصی است زیرا همه جا بخش خصوصی به فرهنگ و بخش دولتی به ایدئولوژی توجه می‌کند.
او درباره تمایل والدین کودکانی که بیرون از ایران زندگی می‌کنند، گفت: خاک، غم غربت و نوستالژی برای آنها خیلی مهم است، دغدغه دارند و دوست دارند فرزندانشان بفهمند که فردوسی کیست، قلمدان چست و نیلوفر چه گیاهی است. در نمایشگاه‌های خارجی دیدم کودکان کتاب‌هایی را که نماد کهن الگویی دارند، بیشتر دوست دارند، زیرا منابع کهن و فولکلوریک رشته‌های پیوند فرهنگ جهانی است.
اعتماد به نفس پدیدآورندگان ایران در خلاقیت کم است
مریم رونق مدیر آژانس ادبی صبا درباره تجربه حضور بین‌المللی خود و سلیقه ناشران و فعالان بین‌المللی نشر بیان کرد: بیشتر از محتوا، شناخته شده بودن و جایزه دریافت کردن نویسنده و تصویرگر مهم است. بعد از این است که ناشران خارجی وارد محتوا می‌شوند.
اگر ساختارهای نشر ما اصلاح شود، نشر ما در منطقه خاورمیانه درجه یک است
بعد از او مدیر آژانس ادبی دایره مینا با اشاره به اینکه اعتماد به نفس پدیدآورندگان ایران در خلاقیت کم است، ادامه داد: اعتماد ما در ارتباط با دیگران کم است و ویژگی‌های دیگران را نمی‌دانیم.
احمد ذوعلم با تاکید بر اینکه تنها تصویرگری خوب برای ارائه یک کتاب در بازار جهانی کافی نیست، ادامه داد: تصویرگری ما خوب است اما باید نکات دیگری رعایت کنیم تا تصویرگری ما دیده شود. فکر می‌کنم مساله ای که در ایران داریم روابط اجزای نشر است، ساختارهای نشر ما اشکال دارد، در حالی که محتوای خوب زیاد داریم. هنوز مشخص نیست آژانس ادبی چیست، هنوز برای ناشران روابط آنها با آژانس مشخص نیست. اگر ساختارهای نشر ما اصلاح شود، نشر ما در منطقه خاورمیانه درجه یک است.
به گفته او در صنایع فرهنگی نشر، بخشی است که در طول دو سال می‌تواند شکفته شود. هنوز درباره نشر ایران اطلاعات و داده وجود ندارد، اگر ساختارها و زیرساخت‌های درست شود، نشر ایران می‌تواند پیش برود.
ناشران عربی بازاری کار هستند
یک تصویرگر با تاکید بر اینکه تصویرگری کشورهای عربی ضعیف است، گفت: همکاری‌هایی با برخی از کشورهای عربی داشتم. می‌توان گفت که ناشران عربی بازاری کار هستند و خیلی کم در نمایشگاه‌ها هستند که کتاب‌های خوب تصویرگری داشته باشند، ناشر عرب بیشتر به این شکل است که نویسنده ناشر می‌شود. برای مثال وقتی در اردن کتابی چاپ می‌شود برایش مهم است، جلسات کتابخوانی برگزار می‌کنند و در هر رویداد ملی و بین‌المللی کتاب را معرفی می‌کنند.
ناشران عرب برای اینکه قیمت مناسب باشد، با تصویرگران ایرانی کار می‌کنند
عاطفه ملکی‌جو با اعلام اینکه در نمایشگاه‌ها و فلوشیپ‌ها مذاکره حضوری تاثیر بیشتری نسبت به اقدامات مجازی دارد، افزود: هیچ چیز مانند رابطه حضوری نیست، تصویرگر می‌تواند اثرش را میل کند، اما اگر حضوری تصویر اصل را به ناشر نمایش دهد، ناشر تاثیر بیشتری می‌گیرد. گاهی افرادی که ناشر به نمایشگاه‌ها و فلوشیپ‌ها می‌فرستد، فرد مناسبی نیست اما می‌توان با کمک او با افراد درست ارتباط برقرار کرد.
او با اعلام اینکه ناشران عرب برای اینکه قیمت مناسب باشد، با تصویرگران ایرانی کار می‌کنند، ادامه داد: این دیدگاه ارزش کار تصویرگران ایرانی را پایین می‌آورد. ناشران عربی این مساله را دنبال می‌کنند و اگر رقم بالاتری از آنها بخواهیم، قبول نمی‌کنند، حتی برخی از آنها گفتند دیجیتال کار کنید تا قیمت پایین بیاید.
ناشر نباید از تصویرگر سو استفاده کند
یک تصویرگر درباره تجریه شخصی خود در همکاری با ناشر برای فعالیت بین‌المللی بیان کرد: تجربه شخصی من از اعتمادی که باید به بازار جهانی داشتم، توسط نشر «شباویز» شکسته شد، اعتماد ما به سمت آژانس‌های ادبی رفت و تصویرگر برای اینکه بتواند ارتباط بهتری داشته باشد، خودش دست به کار شد.
وقتی یک کتاب با کمک تصویرگر جایزه جهانی می‌گیرد، ناشر باید متوجه شود که تصویرگر فردی نیست که از او سواستفاده شود
علیرضا گلدوزیان با تاکید بر اینکه ناشران نباید از تصویرگران سواستفاده کنند، افزود: وقتی یک کتاب با کمک تصویرگر جایزه جهانی می‌گیرد، ناشر باید متوجه شود که تصویرگر فردی نیست که از او سواستفاده شود. این در حالی است که نهادها در ایران همه جدا از هم فعالیت می‌کنند و من به عنوان تصویرگر نمی‌توانم درباره فردای کتابم فکر کنم؛ نمی‌دانم که آیا حقوق مادی و معنوی من دیده می‌شود، آیا حرمت‌ها نگه داشته می‌شود.
او با اعلام اینکه بازار جهانی توجهی به متون کهن ندارد، ادامه داد: پروژه‌هایی تازه با ناشرانی خارجی کار می‌کنم، برای مثال برای کودکانی که به آلزایمر مبتلا می‌شوند و قبل از ۱۸ سالگی جان خود را از دست می‌دهند. باید توجه داشت که کار کردن با ناشران خارجی پیچیده نیست، اگر کار ایده محور باشد و اگر از تخیل خیلی زیاد فاصله بگیریم، کتاب، فروش خواهد رفت.
فعالان نشر ایران هنوز از نیازهای کشورهای مختلف خبر ندارند
مسئول بین‌المللی نشر افق با اشاره به اینکه نشر ایران با اتفاقی که در جهان می‌افتد همراه نیست، ادامه داد: ما از علم نشر اطلاعی نداریم و همچنین باید اقدامات پویاتر باشد. ناشر حرفه‌ای به معنی ارتباطش با جهان مورد است. وقتی ایران هنوز عضو کنوانسیون برن نشده است، جدی نگاه کردن به این ماجرا شوخی است.
ثمین نبی‌پور، تصویرگران را به عنوان تنها فرصت برای ارائه کتاب ایرانی با خارج کشور اعلام کرد و افزود: نمایشگاه بولونیا و فرانکفورت سایتی برای حضور ناشران در دوران کویید طراحی کرده که هنوز هم فعال است، اما از ایران فقط ۳ ناشر و ۲ آژانس ادبی در آن حضور دارند. این در حالی است که آنجا من به عنوان افق و انتشارات پنگوئن به یک اندازه دیده می‌شویم.
به گفته او وقتی با ناشران خارجی درباره گرنت اطلاع‌رسانی می‌شود، بیشتر از اینکه بخواهند از این امکان استفاده کنند، از این روند می‌ترسند و فاصله می‌گیرند. فعالان نشر ایران هنوز از نیازهای کشورهای مختلف خبر ندارند و بنابر این نمی‌توانند کتاب متناسب با نیاز آنها را ارائه دهند.
منبع
