اصلاح ژنتیکی درختان “به ” در کشور

“حمید عبداللهی” روز پنجشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: گونه های اصلاح شده درخت “به” فاقد گسی بوده و افزون بر عطر و طعم بسیار دلنشین، می‌تواند همانند سیب به صورت تازه خوری مورد مصرف قرار گیرند.

وی بیان کرد: یکی دیگر از برنامه‌های اصلاحی برای درختان “به” کاشت آنها به روش های نوین در باغات است ؛ در گذشته باغ‌های درخت “به” با تراکم حدود ۴۰۰ درخت در هکتار کاشت می شد که باغداران در هر هکتار حدود ۱۰ تا ۱۵ تن میوه برداشت می کردند.

عبداللهی یادآورشد: تحقیقات جدید با استفاده ازکاشت ارقام پاکوتاه و همچنین استفاده از پایه‌های عاری از ویروس نشان داده است که می‌توان تراکم کشت درخت “به” را به بیش از ۲ هزار درخت در هکتار افزایش داد و در این شرایط تولید میوه “به” می‌تواند به صورت قابل توجهی نسبت به باغداری سنتی افزایش پیدا کند.

وی توسعه باغداری مدرن درخت” به” و افزایش تعداد درخت در هکتار با استفاده از کشت‌های متراکم درختان عاری از ویروس را موجب افزایش عملکرد ، افزایش بهره‌وری مصرف آب دانست.

عضو هیات علمی پژوهشکده میوه های معتدله و سردسیری اظهار امیدواری کرد که تلاش‌های صورت گرفته در زمینه شناسایی و انتخاب انواع برتر درخت “به” در آینده نزدیک بتواند زمینه ساز گام‌های بزرگتر در رابطه با نوسازی باغ‌های این محصول در مناطق تولید میوه به شده و گام‌های موثری را در رابطه با نوسازی باغ‌های سنتی کشور به باغ های مدرن به همراه داشته باشد.

ایران سومین کشور تولید کننده محصول “به” در جهان است

عبداللهی یادآورشد: اکنون ایران پس از کشورهای چین و ترکیه، یکی از تولید کنندگان اصلی میوه ارزشمند”به ” در جهان است.

عضو هیات علمی پژوهشکده میوه‌های معتدله و سردسیری گفت: میوه “به” را می‌توان علاوه بر تهیه مربا به صورت دمنوش یا استفاده در تهیه انواع مختلفی از غذاهای سنتی، به عنوان یک گیاه دارویی نیز مد نظر قرار داد.

وی بیان کرد: در زمان حاضر سطح زیر کشت درخت “به” در ایران اندکی کمتر از ۱۰ هزار هکتار بوده و استان‌های اصفهان، کرمان و فارس از مناطق اصلی تولید کننده این میوه در کشور می‌باشند.

عبداللهی گفت: کشت و پرورش درخت” به” طی چند دهه گذشته در استان‌هایی نظیر آذربایجان شرقی و غربی ، قزوین، خراسان و تهران رواج بیشتری داشته استاما به دلیل طغیان بیماری آتشک که مخصوص مناطقی با بارندگی بهاره بیشتر می‌باشد، کشت و پرورش آن در استان‌های جنوبی تر که از خطر طغیان بیماری آتشک در امان می‌باشند، توسعه بیشتری داشته است.

آتشک مخرب‌ترین بیماری برای “به” است

عضو هیات علمی پژوهشکده میوه‌های معتدله و سردسیری تاکید کرد: چنین می‌توان گفت که بیماری آتشک به عنوان مخرب‌ترین و اصلی‌ترین بیماری درختان میوه دانه‌دار شامل درختان سیب، گلابی و به در کشور و همچنین در بیشتر کشورهای جهان مطرح است.

وی افزود: نکته اساسی در این است که در رابطه با درخت سیب ارقام مقاوم به آتشک متعدد بوده و در بیشتر سال‌ها این بیماری خسارت قابل توجهی روی درخت سیب نداشته است. همچنین در درخت گلابی نیز طی سال‌های اخیر ارقام متعددی با سطح مقاومت مطلوب به بیماری آتشک و همچنین سازگار با شرایط اقلیمی ایران گزینش و در باغها و نهالستان‌های کشور توسعه یافته است.

عبداللهی ادامه داد: این در حالی است که در گونه های درخت” به” ، رقم یا ارقام مقاوم به این بیماری و یا حتی ارقامی با آستانه تحمل نسبی به بیماری آتشک، وجود ندارد. بر این اساس، تولیدکنندگان این محصول تلاش کرده‌اند تا باغ های درخت “به” را در استان‌هایی با خطر کمتر طغیان بیماری آتشک، نظیر استان‌های جنوبی کشور توسعه دهند.

وی یادآورشد: همچنین با توجه به طبیعت نیمه گرمسیر بودن درخت به در مقایسه با درخت سیب و حتی درخت گلابی، این درخت آستانه تحمل و سازگاری بیشتری به مناطق نیمه گرم کشور دارد.

این عضو هیات علمی گفت:با توجه به اهمیت درخت به در کشور و همچنین خسارت بیماری آتشک روی این محصول، تحقیقات منسجمی طی بیش از سه دهه گذشته در رابطه با انتخاب انواع برتر و معرفی ارقام جدید این محصول در کشور صورت گرفته است.

وی افزود: مهمترین اهداف اصلاحی این درخت مشتمل بر گزینش ارقامی با عملکرد بالا و عادت رشد پاکوتاه، تحمل بهتر به بیماری آتشک و همچنین کاهش خطر زرد برگی یا کلروز ناشی از کشت این درخت در خاک‌های آهکی بوده است.

عبداللهی یادآورشد: خوشبختانه علاوه بر پیوند” به” روی پایه‌های متعلق به گونه درخت “به”، ارقام مختلف این محصول روی درخت زالزالک نیز از سازگاری برخوردار بوده و پیوند ارقام آن روی این پایه سبب تحمل بهتر به خشکی و همچنین بیماری‌های پوسیدگی طوقه درخت می شود.

وی اضافه کرد: نتیجه تحقیقات سه دهه اخیر موجب شده که انواع مختلفی از درخت “به” با عملکرد بالاتر مشتمل بر رقم” به ویدجا”،” به رقم بهتا”،” به رقم فجر” و انواع جدیدی مورد گزینش و به جامعه باغداری ایران معرفی شوند.