نسیم رویش پایگاه خبری جمعیت رویش های انقلاب اسلامیشاید این مطالب برایتان مفید باشد
به گزارش ایکنا، غلامرضا اعوانی؛ استاد پیشکسوت فلسفه ایران، 11 مهرماه در مراسم افتتاحیه سال تحصیلی دانشگاه ادیان و مذاهب با تأکید بر اهمیت دین در جهان امروز، گفت: قرآن در هر عصری پیام خود را دارد و باید ببینیم برای امروز ما چه پیامی دارد. قرآن کریم دین را به عنوان سنت معرفی می‌کند: سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنْ رُسُلِنَا وَلَا تَجِدُ لِسُنَّتِنَا تَحْوِيلًا؛ سنت‌گرایان هم دین را به مفهوم قرآنی آن که ازلی و ابدی است مطرح می‌کنند. سنت‌گرایان همچنین دین را به معنای دین حنیف و دین فطرت هم به کار می‌برند که در قرآن هم آمده است: فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا ۚ فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا ۚ لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ۚ ذَٰلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُون.
وی با بیان اینکه از طرفی دیگر این سنت‌گرایان دین را با تعبیر «الدین» با ویژگی جاودان در کنار حکمت به کار می‌برند و ربط می‌دهند، افزود: قرآن کریم هم کتاب و حکمت را ودیعه به تمامی انبیاء برشمرده است و این نشان می‌دهد که حکمای سنت‌گرا چقدر به گوهر دین و معانی قرآنی نزدیک شده‌اند. در اصل گوهر همه ادیان الهی یکسان است و ما اعتقاد به نبوت همه انبیاء داریم، لذا ایشان آموزگار دین و حکمت بوده‌اند.
دین بدون ولایت، دین نیست
این استاد فلسفه با بیان اینکه برخی عرفا را خیلی محکوم می‌کنند ولی اینطور نیست و نباید چیزی را که نگفته‌اند به آنان نسبت دهیم، تصریح کرد: ابن‌عربی، باطن دین را ولایت و جنبه الهی آن می‌داند؛ هر نبی، ولی هست ولی وقتی رسالت او آشکار شد این ولایت آشکار می‌شود؛ به نظر ابن‌عربی، ولایت محمدیه جامع ولایت همه انبیاء است؛ بنابراین ادیان در ولایت با هم مرتبط هستند و اگر ولایت نباشد دین هم نیست گرچه ولایت عیسوی و موسوی داریم ولی ولایت محمدیه، ختم ولایت همه انبیاء است؛ مولوی هم گفته است کمال ولایت، علی(ع) است و در اشعارش به عید غدیر اشاره کرده است.
استاد پیشکسوت فلسفه با بیان اینکه در همه کتب آسمانی، پیامبران، ایمان هدایت الهی تعبیر به نور شده است، افزود: همه انبیاء در حقیقت یک نور هستند و همدیگر را تایید می‌کنند. قرآن کریم مسائل زیادی در مورد وحدت ادیان دارد که امروز خیلی مورد نیاز است ولی مسلمین کمتر به آن توجه دارند. ده‌ها آیه در این زمینه وجود دارد و همه اصول را بیان فرموده است؛ یکی از این موارد، وحدت ادیان است؛ قرآن کریم خود را مصداق همه ادیان معرفی کرده است. وَ مَا كَانَ هَٰذَا الْقُرْآنُ أَنْ يُفْتَرَىٰ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلَٰكِنْ تَصْدِيقَ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَتَفْصِيلَ الْكِتَابِ لَا رَيْبَ فِيهِ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ؛ وَإِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ النَّبِيِّينَ لَمَا آتَيْتُكُمْ مِنْ كِتَابٍ وَحِكْمَةٍ ثُمَّ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَكُمْ؛ رسولی خواهد آمد که همه شما را تصدیق می‌کند، آیا شما به او ایمان می‌آورید و او را یاری می‌کنید و آیا با او پیمان می‌بندید و اقرار به نصرت او می‌کنید؟ همه انبیاء هم در نزد خدا این مسئله را تصدیق کردند و عهد نمودند.
اعوانی ادامه داد: اسلام تنها دینی است که ایمان به همه انبیاء و کتب قبلی در آن شرط ایمان معرفی شده است؛ آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مِنْ رَبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ وَقَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ؛ یعنی حتی از جهت ایمان به انبیاء نباید تفاوت قائل شویم، البته این به معنای فضیلت برخی بر برخی انبیاء دیگر نیست. برخی اسماء انبیاء در قرآن آمده و برخی هم نیامده است. همچنین ادیان به ادیان الهی ختم نمی‌شود بلکه هر امتی، یک رسول دارد تا حجت الهی بر همه مردم تمام شود؛ وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ ۖ فَيُضِلُّ اللَّهُ مَنْ يَشَاءُ وَيَهْدِي مَنْ يَشَاءُ ۚ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ؛ البته بین رسول و نبی باید تفاوت بگذاریم، زیرا انبیاء تابع رسول بوده و تعدادشان هم زیاد است و همه این‌ها اسلام آورده‌اند که مراد همان اسلام به معنای تسلیم مطلق در برابر خداوند است.
اعوانی با بیان اینکه پیامبر اسلام برای همه بشریت مبعوث شده است و چندین آیه به این مطلب اشاره دارد،(وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ ۗ إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ ۖ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ) اظهار کرد: در آیات دیگر هم پیامبر بشیر و نذیر و رسول برای همه مردم معرفی شده است اما هر دینی می‌تواند هدایت الهی داشته باشد زیرا هدایت الهی قابل نسخ نیست، احکام هر دینی ممکن است تغییر کند ولی نمی‌توان گفت که هدایت حضرت یوسف(ع) و هدایت حضرت موسی(ع) یا ابراهیم(ع) نسخ‌‌شدنی است؛ قرآن به پیامبر امر فرمود که تو به هدایت و دین ابراهیم باش.
نهی از تفرقه بین ادیان
وی با بیان اینکه تفرقه بین رسل و ادیان و مردم در قرآن به شدت نهی شده است لذا اقامه و اخلاص در دین شرط مهمی است، تاکید کرد: امروز مسئله‌ای به نام پلورالیسم دینی ایجاد شده است که بیشتر سیاسی اجتماعی است؛ دین باید موجب نجات و فلاح انسان شود؛ تکثر دینی، اصل قرآن کریم است و مشیت خدا بر این است که همه به یک دین و یک امت باشند زیرا این عالم، عالم کثرت است. لذا آیه فرموده است: لِكُلٍّ جَعَلْنَا مِنْكُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلَٰكِنْ لِيَبْلُوَكُمْ فِي مَا آتَاكُمْ ۖیعنی شما را امت‌های مختلف قرار داده است تا شما را بیازماید و ببیند که مسیحی و یهودی و مسلمان و … چه می‌کنند. فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِ ۚ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعًا فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ.
وی افزود: در ادامه هم فرموده است که ای امت‌ها در خیرات از هم پیشی بگیرید و بازگشت همه شما به سوی خداوند است و او در بین شما داوری خواهد کرد. همچنین فرموده است: ثُمَّ جَعَلْنَاكَ عَلَىٰ شَرِيعَةٍ مِنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْهَا وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ؛ تو هم شریعتی داری و از آن تبعیت کن بنابراین پیام همه پیامبران، یکی است؛ قرآن کریم فرموده است: وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا نُوحِي إِلَيْهِ أَنَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدُونِ؛ همه پیامبران موحد بودند و تو بدعت‌گذار نیستی؛ دین آمده است تا همه مردم نجات یابند.
استاد فلسفه با بیان اینکه دنیا عبث خلق نشده است و ما را برای کاری آورده‌اند، اضافه کرد: قرآن کریم شرط رستگاری را در سه چیز می‌داند؛ إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالصَّابِئُونَ وَالنَّصَارَىٰ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ؛ ایمان به خدا، ایمان به آخرت و عمل صالح؛ عمل صالح در قرآن و انجیل و تورات مشخص است چیست.
اعوانی بیان کرد: صابئیون را هم برخی گفته‌اند ستاره‌پرستان هستند ولی این غلط است زیرا چگونه می‌تواند کسی ستاره‌پرست و در عین حال، موحد باشد. یکی از استادان ما نقل می‌کرد که مأمون به یک منطقه‌ای رفت و از مردمش پرسید دینتان چیست و آن‌ها گفتتند ما صابئی هستیم و از آنجا این‌ها را به ستاره‌پرستی منتسب کردند.
استاد فلسفه ایران تأکید کرد: آیه فرموده است هر کسی که به خدا و روز آخرت ایمان بیاورد و عمل صالح داشته باشد رستگار است و هر کسی تقوایش بیشتر باشد در نزد خدا گرامی‌تر است که در آیه 13 سوره حجرات به آن اشاره شده است. ان اکرمکم عندالله اتقاکم. تقوا در هر دینی شرط اساسی است ولی اسلام امتیازاتی بر سایر ادیان دارد؛ اول اینکه مصداق همه ادیان الهی در اصل الهی‌بودن آن است.
اسلام احیاگر ادیان و محافظ آنان
اعوانی بیان کرد: اسلام می‌تواند محیی همه ادیان باشد و همه را اعم از مسیحیت و … احیاء کند زیرا مصدق بین یدیه و مهیمن علیه است؛ مهیمن وقتی به کتب لغت مراجعه شود به معنای مراقبت و حفظ ادیان است؛ مهیمن یکی از اسماء الهی است. کلمه دیگری هم که در مورد اسلام به کار رفته است در آیه شریفه(هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ) که تفسیرهای مختلفی از سوی اندیشمندان مصری برای لیظهره بیان کرده‌اند و آن اینکه اسلام، پشتیبان همه ادیان است.
اعوانی با بیان اینکه امروز همه در لبه پرتگاه هستیم و چون ملل مختلف از خدا دور شده‌اند و به اصطلاح سکولار هستند، رها شده هستند، تصریح کرد: بشر پیشرفت علمی کرده است که مهم است ولی این پیشرفت، مادی است و نه الهی؛ انسان با سایر حیوانات تفاوت دارد زیرا انسان به طرف آسمان است یعنی عقل دارد و روح خدامحوری دارد ولی حیوانات همه چهارپا هستند. خلاصه اینکه وحدت متعالی ادیان، اساس قرآن کریم است.
انتهای پیام
منبع
