مدیریت مصرف و افزایش بهره‌وری در سیستم‌های سرمایشی، راه برون‌رفت از ناترازی انرژی

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، پنل «ناترازی انرژی و مدیریت سیستم برودتی» روز شنبه در حاشیه دومین کنفرانس بین‌المللی و پنجمین کنفرانس ملی تهویه‌مطبوع و تأسیسات حرارتی و برودتی برگزار شد.

محمدتقی زیاری مدیرکل دفتر راهبری طرح‌های بهره‌وری انرژی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران (ساتبا)، با بیان اینکه در طول سال دو ناترازی در کشور ایجاد می‌شود، گفت: در تابستان با ناترازی برق و در زمستان با ناترازی گاز روبرو هستیم و هر دو ناترازی ناشی از تهویه‌مطبوع و عمدتاً در بخش غیرمولد و خانگی است.

وی ادامه داد: در تابستان نزدیک ۲۰ هزار مگاوات ناترازی برق وجود داشت که ساخت نیروگاه برای تأمین این میزان ناترازی اقتصادی نیست زیرا از این نیروگاه‌ها برای ۱۰۰ تا ۱۱۰ روز از سال استفاده می‌شود و سایر سال بلااستفاده می‌ماند.

مدیرکل دفتر راهبری طرح‌های بهره‌وری انرژی ساتبا افزود: بنابراین باید در زمینه مدیریت و بهره‌وری وسایل سرمایشی بیشتر کار کنیم.

شبنم منصوری معاون مرکز تخصصی نوآوری و توسعه فناوری مدیریت مصرف انرژی پژوهشگاه نیرو نیز در باره راه‌حل‌های رفع ناترازی انرژی در کشور گفت: باید فرهنگ مصرف را اصلاح کرد، استانداردها و آزمایشگاه‌ها را توسعه داد و به سمت تجهیزات پر بازده رفت.

منحنی مصرف انرژی در کشور یکسان نیست
در ادامه «وهاب مکاری‌زاده» مدیرگروه پژوهشی مدیریت انرژی پژوهشگاه نیرو هم گفت: حدود دو میلیارد دستگاه سرمایشی در جهان وجود دارد که ۱.۵ میلیارد به بخش خانگی اختصاص دارد.

وی ادامه داد: انرژی موردنیاز تأمین سرمایش از ۱۹۹۰ تا کنون سه برابر شده که همین امر گرمایش جهانی را دامن زده است.

مدیرگروه پژوهشی مدیریت انرژی پژوهشگاه نیرو خاطرنشان کرد: مصرف انرژی سرمایشی از سال ۲۰۰۰ تا کنون به طور متوسط حدود ۴ درصد به‌صورت سالانه افزایش‌یافته است و در جهان به طور متوسط حدود ۱۴ درصد بار پیک را بار سرمایشی تشکیل می‌دهد.

مکاری زاده گفت: در خاورمیانه و بخش‌هایی از آمریکا ۷۰ درصد بار خانگی را در تابستان بار سرمایشی تشکیل می‌دهد.

مدیرگروه پژوهشی مدیریت انرژی پژوهشگاه نیرو با بیان اینکه مصرف برق سیستم‌های سرمایشی در جهان در سال ۲۰۲۲، حدود ۲۱۰۰ تراوات ساعت تخمین زده می‌شود، گفت: در همین سال مصرف برق کل کشورهای جهان ۲۹۰۰۰ تراوات ساعت بوده و هفت درصد از کل برق مصرف شده و ۲۰ درصد انرژی مصرفی بخش خانگی توسط سیستم‌های سرمایشی بوده است.

وی ادامه داد: ساخت بهینه ساختمان‌ها و بازسازی آن‌ها، تغییر رفتار بهره‌برداران سیستم سرمایشی و افزایش کارایی انرژی سیستم‌های سرمایشی راهبردهای سناریوی انرژی صفر در جهان محسوب می‌شود.

مکاری زاده به مقایسه سهم بار و انرژی سرمایشی کشورهای مختلف پرداخت و خاطرنشان کرد: در امریکا حدود ۱۶ درصد از تقاضای برق به سرمایش اختصاص دارد و پیک حدود ۲۸ درصد است؛ در چین هفت درصد انرژی موردنیاز برای سرمایش و پیک حدود ۱۶ درصد است.

وی با اشاره به منحنی بار شبکه سالانه سراسری کشور ادامه داد: این منحنی بر اساس بررسی بار مصرفی به‌صورت ۲۴ ساعته در ۳۶۵ روز سال تهیه شده است و حاکی از آن است که بار مصرفی شبکه منحنی یکسانی ندارد.

مدیرگروه پژوهشی مدیریت انرژی پژوهشگاه نیرو افزود: در برخی فصول سال با افزایش بار مواجه هستیم که نیروگاه‌های ما باید بتوانند بار موردنیاز را تأمین کنند؛ اما در این زمینه دچار چالش هستیم. اگر نیروگاه بسازیم فقط برای حدود سه ماه مورداستفاده قرار می‌گیرند.

مکاری زاده گفت: در زمینه تناسب سیستم سرمایشی با اقلیم کارهای مطالعاتی مشاوره‌ای انجام شده است. در اقلیم سرد و معتدل سرمایش با کولر آبی تأمین می‌شود؛ اما برای خانه‌های نوساز کانال کولر احداث نمی‌شود؛ برخی برج‌ها سیستم‌های سرمایشی مرکزی ندارند، باید قانونی برای نظارت و اجرا تدوین شود.

استانداردهای معیار مصرف انرژی
در ادامه «مهرنوش هور» مدیر توسعه ترویج و تدوین استانداردهای صنعت برق و انرژی پژوهشگاه نیرو هم خاطرنشان کرد: پیاده‌سازی و تحقق نظام‌نامه استانداردهای صنعت برق، استقرار سیستم یکپارچه مدیریت اطلاعات و دبیرخانه استاندارد و به‌روزرسانی بانک اطلاعاتی استانداردها و دستورالعمل‌ها، مدیریت و راهبری تدوین استانداردهای ملی در تعامل با سازمان ملی استاندارد ایران، نیازسنجی و جهت‌دهی تحقیقات و توسعه در راستای تأمین نیازمندی‌های صنعت برق و انرژی به استانداردهای مرتبط اهم فعالیت‌های مدیریت توسعه، ترویج و تدوین استانداردها هستند.

وی در خصوص استانداردسازی در کاهش چالش ناترازی انرژی در کشور ادامه داد: تدوین و به‌روزرسانی استانداردهای معیار مصرف انرژی؛ الزام بر رعایت استانداردهای تدوین شده در حوزه معیار مصرف انرژی در بخش‌های مختلف صنعتی، تجاری، اداری و مسکونی؛ نظارت بر اجرای استانداردهای معیار مصرف انرژی؛ تأیید صلاحیت نهادهای گواهی‌کننده و صدور برچسب انرژی؛ بازرسی فنی معیار مصرف انرژی در فرایندها و سامانه‌های انرژی‌بر و برگزاری دوره‌های آموزشی به کاهش چالش ناترازی انرژی در کشور کمک می‌کند.

مدیر توسعه ترویج و تدوین استاندارهای صنعت برق و انرژی پژوهشگاه نیرو به قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی که در سال ۱۳۸۹ مصوب شد اشاره کرد و گفت: علاوه بر ماده ۱۱ قانون مذکور یک سری الزامات قانونی دیگر وجود دارد که شامل آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۴ قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی، آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۷ قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی، آیین‌نامه اجرایی ماده ۶۱ قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی و… می‌شود.

هور در مورد اقدام‌های انجام شده گفت: تدوین استانداردهای ملی معیار مصرف انرژی از سال ۱۳۸۶ در حوزه‌های تجهیزات، فرایندها و سامانه‌های انرژی‌بر آغاز شده است.

وی افزود: نقش پژوهشگاه نیرو در تدوین استانداردهای ملی معیار مصرف انرژی تدوین برنامه‌های صرفه‌جویی انرژی، توسعه فناوری تجهیزات مصرف‌کننده انرژی و سیستم‌های تبدیل انرژی غیرمتمرکز، طراحی و توسعه نرم‌افزارهای مدیریت انرژی، بهبود بهره‌وری انرژی، پاسخ بار و مدیریت بار الکتریکی در بخش‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی کشور باهدف کاهش هدررفت انرژی است.

امکان اخذ برچسب انرژی برای تولیدکنندگان چیلر
محسن تقدسی کارشناس مسئول استاندارد چیلرهای تراکمی در ارائه‌ای با عنوان «برنامه ارتقا استاندارد اجباری مصرف انرژی در چیلرهای تراکمی» با بیان اینکه به‌غیراز افزایش تولید، تنها راه مقابله با ناترازی برق ارتقای استانداردها است، خاطرنشان کرد: ساتبا در قسمت بهره‌وری روی یخچال و فریزر و کولر آبی و گازی در تلاش است. در این راستا برای سازمان‌های مختلف وظایفی تدوین شده؛ وظیفه وزارت نیرو و ساتبا به‌روزرسانی برچسب‌های انرژی و کمک به راه‌اندازی آزمایشگاه‌های مرجع است.

وی با تأکید بر اجباری شدن برچسب‌های انرژی گفت: برچسب انرژی یکی از راه‌های بازنگری و ارتقای استانداردها و کاهش ۳۱۵۰ مگاوات مصرف برق است. سهم چیلرها در این میان ۶۰ مگاوات است؛ قانون ماده ۱۱ اصلاح الگوی مصرف انرژی وظیفه ارگان‌های ذی‌نفع را در این قانون مشخص کرده است.

کارشناس مسئول استاندارد چیلرهای تراکمی ساتبا، با بیان اینکه تاکنون آزمایشگاه مرجع نداشتیم و به همین دلیل اجباری شدن استاندارد مسکوت مانده بود، گفت: آزمایشگاه در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی تأسیس شده است و تولیدکنندگان چیلر می‌توانند برچسب انرژی را اخذ کنند.