آیا تئاتر به دوران قبل از کرونا برمی‌گردد؟

به گزارش ایرنا تئاتر به عنوان یکی از هنرهای اصلی هفت‌گانه، تقریبا تاریخی به اندازه تمدن بشری دارد و آثار و شاهکارهای ماندگاری از ملل و زبان های مختلف در این حوزه خلق شده است که در کنار تولیدات مدرن و پست مدرن، هنوز هم مشتری خود را دارد.

دیار کریمان نیز با پیشینه فرهنگی غنی، همواره هنرمندان و اساتید صاحب‌نظری در حوزه هنرهای نمایشی داشته است و نسل جوان و جدید نیز با استعداد و هنر ذاتی خود پرچم تئاتر را همچنان بالا نگه داشته اند، هرچند گلایه ها و مشکلاتی نیز در این مسیر وجود دارد.

حوزه نمایش مانند دیگر بخش های فرهنگی و هنری در دوران کرونا و اتفاقات اجتماعی پس از آن به دوره ای رکود و سکوت اجباری تن داد، اما در ۲ سال اخیر باوجود مهیا بودن شرایط و حضور تماشاچی فعال و حرفه ای تئاتر- به زعم برخی هنرمندان-، آنطور که باید به شرایط گذشته باز نگشته و سالن های تئاتر همچنان کم رونق هستند.

به همین بهانه با مازیار رشید صالحی از کارگردانان و هنرمندان جوان تئاتر استان کرمان که از شهریورماه تا اواخر مهر نمایش سرخی آنتیگونه را در پلاتو یادگاران صنعتی شهر کرمان به روی صحنه برده است، گفت و گویی درباره وضعیت فعلی تئاتر در کشور و استان کرمان انجام داده ایم که ماحصل آن را می خوانید:

تماشاچی فعال در تئاتر کرمان نداریم

رشیدصالحی با اشاره به وضعیت تئاتر در کشور و استان کرمان بیان کرد: در یک دهه گذشته در کرمان با وجود و همراهی جریانی که قائل به اندیشه و تفکر بود، توانستیم بخش مخاطب متفکر تئاتر را جذب کنیم.

وی افزود: اما پس از دوران کرونا و اتفاقات اجتماعی که به واسطه آنها تماشاچی و تولید کننده از سالن های تئاتر دور بودند، تماشاچی فعال و تشنه بود که می خواست تئاتر ببیند، اما نتوانستیم کالای مورد نظر او را تامین کنیم و با دیدن کالای نامرغوب ما در این مدت، پا پس کشید.

فعال حوزه تئاتر کرمان خاطرنشان کرد: اگر تماشاچی با حجم فراوان که برای دیدن تئاتر می آید، محصول خوب دریافت نکند، به سرعت پس می زند و می رود؛ این اتفاق اینک رخ داده و تماشاچی فعال تئاتر مثل گذشته نداریم.

وی گفت: تماشاچی ما اگر از تئاتر محصول شهر کرمان فاصله می گیرد، یکی از دلایلی آن این است که کالای خوب برای او تولید نکرده ایم و باید از همکاران و خودمان بپرسیم چرا نتوانستیم تئاتر باکیفیت تولید کنیم.

تاثیر شرایط جامعه در فعالیت هنرمندان

رشیدصالحی در پاسخ به این پرسش که آیا شرایط جامعه در تولیدمحتوا و کار اجرای هنرمندان تئاتر نیز تاثیر داشته، تصریح کرد: البته گاهی اوقات به دلایل مختلف دچار مشکلاتی می شویم و همیشه نقاط ضعف و نقص وجود دارد؛ شرایط جامعه در کیفیت کار هنرمندان نیز تاثیر دارد، به هرحال اقتصاد و هزینه های تولید نیز به طور قطع موثر است.

از دوران کار دلی تا دریچه ای برای گفت و گو

وی ادامه داد: کاری که تئاتر در وضعیت اجتماعی امروز ما انجام می دهد، متفاوت شده است، به عنوان هنرمند تئاتر اعتقاد دارم از دورانی که هنرمندان این حوزه معتقد به دلی بودن کار بودند، گذر کرده ایم.

مدرس و کارگردان تئاتر کرمان خاطرنشان کرد: فارغ از نگاه به تئاتر به عنوان یک محصول سرگرمی ساز، به این معتقد نیستم که تئاتر باید اندیشه تولید کند؛تئاتر قرار نیست دریچه و منظری برای اندیشیدن باز کند، زیرا تئاتر قرار است، منظری برای چگونه نگاه کردن و دریچه ای برای گفت و گو کردن باز کند.

تئاتر در حیطه صنعت قرار ندارد

وی تاکید کرد: هر کار کنیم تئاتر بافت جدایی‌ناپذیر اجتماع و در جریان های اجتماعی تنیده شده است؛ اساسا از ابتدای تاریخ همیشه اجتماع و رخدادهای آن تئاتر را متفاوت کرده و نگرش های آدم های مختلف از دیرباز تا به امروز ریشه در تحولات اجتماعی داشته است.

این کارگردان تئاتر کرمان اظهار داشت: امروز یک تولیدکننده تئاتر و کسی که در این حوزه درگیر است، قطعا نه تنها صرفا مسائل مالی، بلکه مسائل زیستی آن را نیز در نظر باید بگیرد.

وی با بیان اینکه تئاتر یک صنعت نیست خاطر نشان کرد: در نمایش الگوی ارتباطی با مخاطب بر اساس نگاه صنعتی نیست و فرآیند تولید تئاتر به دلیل زنده بودن، اتمسفر تولیدی و حال و هوایی که ایجاد می کند، در حیطه یک صنعت قرار نمی گیرد، در حالی که سینما یک صنعت است.

تئاتر را با شکل و فرم می بینم

رشیدصالحی تاکید کرد: تئاتر محصولی فرهنگی است که قرار است در عین سرگرم‌سازی، منظر گفت و گو و هم اندیشی را نیز ایجاد کند، البته من تئاتر را فقط با محتوا نمی بینیم بلکه تئاتر را بیشتر با شکل و فرم می بینیم و اگر قرار است در تئاتر مخاطب چیزی ببیند و دریافت کند، فرم است نه محتوا؛ در غیر این صورت به جای تئاتر، مقاله یا یادداشت خبری تولید و محتوایی را ارائه می کردم.

تئاتر سینمایی‌ها جاندار نیست

وی در پاسخ به مقایسه وضعیت تئاتر در داخل و خارج از کشور و نیز چگونگی بده‌بستان تئاتر و سینما در ایران گفت: تئاتر داخل ایران و خارج از کشور که خاستگاه تئاتر بوده را نمی توان با یکدیگر مقایسه کرد، زیرا اساسا تئاتر مال ما نیست و محصول فرهنگ گفت و گو محور است؛ اما فرهنگ سرزمین ما از ابتدا متلکم وحده است و در این فرهنگ چیزی زاده نمی شود، بلکه محصولی سوغاتی محسوب می شود.

هنرمند و مدرس تئاتر کرمان بیان کرد: در حال تلاش هستیم بر اساس آنچه بیرون از مرزها اتفاق می افتد، تئاتر را تا حدی طبق محتواهای خودمان و برطبق فرم پیش ببریم.

وی ادامه داد: معمولا هر زمان اثر سینمایی را دیدیم که از بازیگرهای تئاتر استفاده کرده، آن اثر سینمایی حداقل در بازیگری اثری موفق بوده، اما غالبا، تئاتری که از سلبریتی های فعال در سینما استفاده کرده،تئاتری جاندار نیست.

آسیب تئاتر تجاری به اصالت نمایش

رشیدصالحی با اطلاق عنوان تجارت کاذب در این زمینه تاکید کرد: همین الان هم تئاتر هایی در کشور و همین کرمان اجرا می شود که بر طبق الگوهای تجاری یا به‌اصطلاح گیشه کار می شود؛ البته تئاتر تجاری هم می تواند به عنوان بخشی از محصولات سرگرمی سازی مطرح باشد، اما در جاهایی به جریان تئاتر حرفه ای و اصیل می تواند آسیب بزند.