سرشاخه کاری باغ‌های گردو ؛ آری یا نه

به گزارش خبرنگار ایرنا، به اعتقاد برخی از کارشناسان سرشاخه کاری باغ‌های گردو روشی مفید، ارزنده، اقتصادی، علمی و راهکاری برای اصلاح، ارتقای کیفیت تولید و تقویت عملکرد درختان گردو به شمار می‌رود که براساس تحقیق مرکز تحقیقات علوم باغبانی این اقدام برای بهبود کیفیت تولید باغ‌های گردو در دستورکار مسوولان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری قرار گرفته است.

از مجموع حدود ۴۵ هزار هکتار سطح باغات چهارمحال و بختیاری هفت‌هزار و ۶۰۰ هکتار به باغ‌های گردو اختصاص دارد که ۶ هزار و ۷۰۰ هکتار از این سطح معادل ۹۰ درصد بارور است.

مدیر امور باغبانی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری به خبرنگار ایرنا گفت: بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد بخشی از درختان گردوی این استان به دلیل سوزنی، دیررس بودن و نداشتن یکنواختی همرسی مرغوبیت لازم را ندارد به همین دلیل طرح سرشاخه کاری این درختان با هدف ارتقای کیفیت محصول در دستورکار قرار گرفت.

به گفته ابراهیم شیرانی، مرکز تحقیقات نیز حدود ۱۰ تا ۱۱ رقم و ژنوتیپ‌های برتر استانی و در کنار آن‌ها برخی ارقام خارجی برای تامین پیوندک شناسایی و معرفی کرده است و براین اساس امسال ۴۰۰ هکتار و سال گذشته ۳۰۰ هکتار سرشاخه کاری درختان گردو در استان به صورت تک درختی انجام شده است.

امروز طرح سرشاخه کاری درختان گردو برای تولید محصول با کیفیت به باغداران چهارمحال و بختیاری پیشنهاد می‌شود که البته تعدادی از باغداران به توصیه کارشناسان عمل کرده و از این روش استفاده کرده‌اند اما برخی دیگر از روش‌های دیگری برای تغییر ارقام برخی از درختانی که محصول با کیفیتی ندارند استفاده می‌کنند.

یکی از باغداران چهارمحال و بختیاری که از روش پیوند جوانه برای تغییر ارقام درختان گردوی خود استفاده کرده است به خبرنگار ایرنا گفت: سرشاخه کاری درختان گردو طرح مناسبی برای تغییر ارقام برخی از درختان گردویی که رقم مناسبی نیستند نیست و موجب از بین رفتن باغ می‌شود.

عبدالله کبیری اظهار داشت: با بریدن سرشاخه‌های درختان گردو و پیوند زدن برخی از شاخه‌های درخت از وسط خراب می‌شود به همین دلیل بهتر است که از روش‌های دیگری از جمله پیوند تابستانه جوانه برای بهبود کیفیت محصول استفاده کرد.

برای بررسی بیشتر طرح سرشاخه کاری به سراغ باغدار دیگری که پنج سال از این روش برای بهبود کیفیت محصول باغ استفاده کرده رفتم و در این خصوص با این باغدار هم صحبت شدم.

این باغدار با اشاره به اینکه برخی از درختان گردوی مسن دچار کرم ساقه‌خوار شده‌اند به خبرنگار ایرنا گفت: این کرم موجب می‌شود محصول درخت ریز و کیفیت محصول کاهش یابد که برای ارتقای سطح کیفیت محصول بهتر این است که شاخه این درخت بریده و پیوند زده شود.

بهروز محسنی ادامه داد: محصول برخی دیگر از درختان گردو کهنسال سوزنی است؛ برای اینکه باغدار محصول باکیفیتی داشته باشد بهتر این است که قبل از بیدار شدن درخت از خواب زمستانی و همچنین در زمانی که جوانه‌ها در حال زنده شدن است قلمه زیر پوست زده شود و به این صورت نژاد درخت تغییر می‌کند.

او به این نکته نیز اشاره کرد که لازم نیست طرح سرشاخه کاری برای همه درختان یک باغ انجام شود گفت: ممکن است یک درخت باردهی مناسب و رقم باکیفیتی باشد در این صورت نیازی به انجام طرح سرشاخه کاری ندارد این طرح تنها برای تک درختان گردویی که محصول آن‌ها سوزنی، کم‌بار و محصول باکیفیتی ندارد با هدف باردهی بهتر انجام می‌شود.

این باغدار اظهار داشت: با انجام سرشاخه کاری درختان گردو سرمازدگی در این درختان به طور تقریبی به صفر می‌رسد و محصول آنان یکسان، یک اندازه و مرغوب می‌شود.

محسنی در خصوص اینکه برخی باغ‌داران معتقدند سرشاخه کاری به درخت لطمه می‌زند به خبرنگار ایرنا گفت: کسانی که می‌خواهند طرح سرشاخه کاری درختان گردو را انجام دهند باید تجربه و آموزش کافی در این خصوص را فرا گرفته باشند در حالی که برخی از افراد تنها قلمه‌ای که زده‌ می‌شود را می‌بینند و بدون هیچ آموزش و علمی خود نیز این کار را انجام می‌دهند و به همین علت به نتیجه مطلوب نمی‌رسند.

او با تاکید بر اینکه تنه درخت هرچه ضخیم‌تر تعداد قلمه‌ها نیز باید بیشتر باشد اضافه کرد: اگر تنه درخت گردویی به نسبت تنومند باشد اما با یک قلمه پیوند زده شود ۸۰ درصد درخت خشک و تنها ۲۰ درصد سبز می‌ماند به همین دلیل باید به نسبت ضخامت درخت تعداد قلمه‌ها انتخاب و در زمان مشخص و مناسب (قبل از بیدار شدن از خواب زمستانی) باید به درخت پیوند زده شود.

این باغدار اظهار داشت: باغدارانی که برای بهبود وضعیت باردهی درختان گردو از طرح سرشاخه کاری استفاده می‌کنند باید قلمه‌ها دورتر از درخت از خواب زمستانی بیدار شود.

اجرای طرح سرشاخه کاری طرحی مفید اما برای باغداران الزامی نیست

طرح سرشاخه کاری درختان گردو در گذشته در میان باغ‌داران مرسوم نبود اما رفته رفته به دلیل شیوع کرم خراط که به درخت آسیب می‌زند و تنه را از درون تهی می‌کند و کارگرانی که از بالای درخت در حین چیدن محصول سقوط می‌کنند این طرح در بین باغ‌داران رواج یافت، این بخشی از سخنان رییس اتاق اصناف کشاورزی چهارو محال بختیاری است.

مرتضی درخشان با بیان اینکه اجرای طرح سرشاخه کاری درختان گردو برای باغ‌داران صرفه اقتصادی به دنبال دارد افزود: برخی از درختان گردو با وجود ۳۰۰ تا ۴۰۰ سال سن اما محصول با کیفیتی ندارند در این شرایط باغ‌داران می‌توانند با انجام سرشاخه کاری و پیوند زدن اصولی کیفیت محصول درختان خود را ارتقا دهند.

او اضافه کرد: البته آن دسته از باغ‌دارانی که درختان گردوی آن‌ها رقم مناسبی است و محصول خوبی نیز دارد از جمله گردوی رقم صحرانشین تمایلی به انجام سرشاخه کاری ندارند و کار درستی است چون برخی از این رقم‌ها در هیچ جای دنیا وجود ندارد و باید حفظ شود.

رییس اتاق اصناف کشاورزی چهارمحال و بختیاری گفت: هرچند برای اجرای طرح سرشاخه کاری هیچ الزامی وجود ندارد اما برای بهبود کیفیت باردهی محصول درختان و همچنین به دلیل سایه افکنی درختان نسبت به همدیگر و اینکه خاک آفتاب مناسبی نمی‌خورد با سرشاخه کاری کیفیت تولید این درختان بهبود می‌یابد.

سرشاخه کاری گامی برای تغییر برخی از رقم‌های گردو با رقم‌های مطلوبتر

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با تاکید براینکه سرشاخه کاری مخصوص درختانی است که از طریق بذر تولید شده و محصول کمی دارند افزود: بیشتر باغ‌های گردوی این استان قدیمی و به دلیل اینکه از طریق بذر تولید شده یکنواخت نیست و محصول با کیفیت مناسبی ندارد.

بابک مدنی افزود: براساس تحقیقات انجام شده از سوی مووسسه تحقیقات علوم باغبانی تک درختانی که در اصطلاح به عنوان ژنوتیپ شناخته می‌شوند و عملکرد مطلوبی از نظر رنگ و کیفیت میوه و مغز دارد در استان‌های مختلف که تناسب بیشتری با شرایط استان دارد شناسایی شده و ماحصل آن تولید چند رقم مطلوب گردو است.

او ادامه داد: برای بهبود عملکرد باغ‌های قدیمی، جوان‌سازی باغ، داشتن باغی یکنواخت و برخوردار از عملکرد و کیفیت مناسب تلاش شده در احداث باغ‌های جدید با استفاده از تکنیک‌های جدید از جمله سرشاخه کاری و راهنمایی کارشناسان از رقم‌های جدید خارجی و داخلی استفاده شود.

مدنی به باغ‌داران قدیمی که تمایلی به حذف درختان و نهال‌های گردو ندارند پیشنهاد کرد که از تکنیک سرشاخه کاری که همان استفاده از ارقام و ژنوتیپ‌های جدید است استفاده کنند.

او ادامه داد: با انجام سرشاخه کاری و پیوند یک رقم خاص درختان گردو یکنواخت، باغ شناسنامه‌دار ، کیفیت میوه بهتر و عملیات به باغی و برداشت راحت‌تر انجام می‌شود و در یک کلام باغدار به سود بیشتری می‌رسد.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری گفت: با این کار سیاه‌شدگی، آفتاب سوختگی، چروکیدگی و پوکی مغز میوه به کمترین حد ممکن می‌رسد.

او تاکید کرد: انجام سرشاخه کاری درختان گردو به صورت علمی و با نظارت کارشناسان علوم باغبانی تاثیر زیادی دربهبود وضعیت باغ‌های گردو دارد.

مدنی ادامه داد: کارشناسان بررسی‌های دقیقی در خصوص ژنوتیپ‌های متفاوت از نظر مواد شیمیایی، چربی محصول، سیاه‌شدگی مغز، حساسیت به آفتاب سوختگی و سایر موارد دیگر را انجام می‌دهند و پس از بررسی‌های لازم برای سایر فاکتورها به منظور انتخاب ژنوتیپ برتر به منظور استفاده برای سرشاخه کاری و یا انتخاب رقم استفاده می‌شود.

سرشاخه کاری ۱۸هزار و ۲۰۰ اصله نهال در چهارمحال و بختیاری

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری به خبرنگار ایرنا گفت: سال گذشته ۱۰ هزار اصله و امسال نیز هشت هزار و ۲۰۰ اصله نهال در استان سرشاخه کاری شده است.

سیروس بیک‌بکان افزود: سرشاخه کاری باغ‌های گردو بهترین روش برای اصلاح، ارتقای کیفیت تولید و تقویت عملکرد درختان گردو به شمار می‌رود.

او اظهار داشت: با توجه به کیفیت پایین برخی از ارقام درختان گردو، سوزنی بودن، ارتفاع زیاد و مقاومت کم در برابر سرما موجب شد تا برنامه سرشاخه کاری درختان گردو در دستور کار این معاونت قرار بگیرد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری افزود: در برنامه سرشاخه کاری درختان گردو به طور تقریبی ۲۵ پیوندک از ارقام اصلاح شده را شامل می‌شود که در ۱۲ شهرستان انجام شده است.

او ادامه داد: در سرشاخه کاری درختان گردو از رقم‌های جدیدی که دورگُل‌تر، ریشه قوی، مقاوم در مقابل تنش‌های محیطی و سرمازدگی، ارتفاع کمتر، بار بهتر و با کیفیت‌تر هستند استفاده می‌شود.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه برای انجام سرشاخه کاری درختان گردو ۳۰ درصد یارانه و ۷۰ درصد از سوی مردم پرداخت می‌شود گفت: به دلیل انجام کارهای ترویجی امروز بسیاری از سرشاخه کاری‌ها در این استان از سوی مردم انجام می‌شود.

به گزارش ایرنا،چهارمحال و بختیاری از جمله مناطق مطرح و دارای ظرفیت در زمینه تولید محصول گردو است که بدیل اختلاف زیاد دما بین روز و شب گردوی تولیدی استان مرغوبیت خوبی دارد و حاشیه زاینده‌رود و بروجن از مهمترین مناطق کشت گردوی در استان هستند.

سالانه در چهارمحال و بختیاری بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن محصولات باغی، زراعی، دامی و شیلات تولید می شود، سطح زیرکشت استان نیز ۲۷۰ هزار هکتار با ۶۰ هزار بهره بردار است.